بخشی از مقاله
چکیده
جدا شدگی قرنیه یک بیماری غیر معمول میباشد که صرفاً در گربهها و به خصوص نژادهای پرشین رخ میدهد. در این بیماری، قرنیه نکروز شده و رنگدانه جذب میکند و درنتیجه پلاکهای رنگی در سطح آن ایجاد میشود. علت بیماری ناشناخته است، ولی در مواردی به دنبال زخم مزمن قرنیه و یا آلودگی به هرپس ویروس گزارش شده است. یک قلاده گربه پرشین نر یک و نیم ساله جهت معاینات سالانه به کلینیک دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان ارجاع داده شد. در معاینه بالینی، تغییر رنگ در مرکز قرنیه از قهوهای تیره به سیاه مشاهده شد.
همچنین حیوان در ناحیه چشم درگیر دچار درد، بلفارواسپاسم و ریزش اشک بود. رنگ آمیزی فلورسئین طبیعی بود و تاریخچه درگیری با هرپس ویروس نداشت. با توجه به علائم و تاریخچه، بیماری حیوان، جداشدگی قرنیه تشخیص داده شد. بر این اساس، درمان مدیریت زخم و اروژن با قطره چشمی استیل سیستئین نیم درصد در اشک مصنوعی و درمان عفونت و یووئیت ثانویه به وسیله آنتی بیوتیکهای موضعی - قطره چشمی کلرامفنیکل - و قطره چشمی آتروپین گذاشته شد.
همچنین ویتامین ث به شکل سیستمیک تجویز شد. بعد از گذشت سه هفته از شروع درمان حیوان بهبودی نسبی را نشان داد. برای پیشگیری از بیماری، واکسیناسیون علیه هرپس ویروس و جلوگیری از ایجاد زخم قرنیه توصیه میگردد. درصورت وقوع بیماری، باید درمان در اولین فرصت انجام شود و امکان عود مجدد آن نیز درنظر گرفته شود.
مقدمه
قرنیه ساختاری شفاف در قسمت قدامی چشم است که در محل لیمبوس به ملتحمه وصل میشود. منابع تغذیهای آن شامل عروق لیمبوس، زلالیه و اشک میباشد. وجود یک قرنیه شفاف و با شکل هندسی منظم از الزامات بینایی مناسب میباشد. در اثر بعضی از بیماریها و عفونتهای چشم، تروما - ضربه - ، سوختگیهای شیمیایی و همچنین اعمال جراحی، قرنیه شفافیت و عملکرد خود را از دست داده و دچار مشکلاتی میشود که نتیجه آنها اختلال در مسیر عبور نور میباشد 1 - ،2 و . - 3
جدا شدگی قرنیه یکی از بیماریهای بااهمیت قرنیه است که عارضهای غیرمعمول و منحصر به گربهها میباشد. در این بیماری بافت قرنیه دچار نکروز شده، رنگدانه جذب میکند و بسته به میزان گسترش آسیب، پلاکهای قهوهای تیره تا سیاه رنگ، بیضی تا گرد و کوچک تا بزرگ ایجاد میشود. این بیماری در تمام سنین و نژادهای گربه رخ میدهد که در این بین نژادهای Persian، Burmese، Himalayan و Siamese حساسیت بیشتری دارند . - 1 - علت بیماری ناشناخته میباشدولی، معمولاً بعد از یک زخم مزمن در قرنیه اتفاق میافتد. همچنین در مواردی از این بیماری، آلودگی هرپس ویروس گزارش شده است . - 2 -
علامت بالینی اصلی به صورت تظاهرات قهوهای تیره تا سیاه رنگ در مرکز قرنیه بوده که توسط یک لایه زخم سطحی احاطه میشود. این ضایعات دردناک بوده و متعاقب آنها بلفارواسپاسم و اپیفورا مورد انتظار میباشد. همچنین این ضایعات میتوانند عمقیتر تظاهر یابد و با رگزایی، ادم و وجود گلبولهای سفید خونی در استروما همراه شوند . - 3 -
مواد و روش کار
یک قلاده گربه، نژاد پرشین، سن یک و نیم ساله و جنس نر به بیمارستان دامپزشکی جهت انجام معاینات سالانه ارجاع داده شد. در معاینه بالینی، در قسمت مرکزی قرنیه تغییر رنگ قهوهای تیره به سیاه در یکی از چشمها مشاهده گردید. حیوان در چشم درگیر درد داشت و بلفارواسپاسم و ریزش اشک را نشان میداد. همچنین عارضه منجر به پرخونی و التهاب بافتهای چشم شده بود. رنگ آمیزی چشم با نوار فلورسئین رسوب غیر طبیعی رنگ را نشان نداد. صاحب دام اذعان داشت که حیوان از یک ماه پیش دچار این مشکل بوده که با زخم شروع شده است، اما تاریخچهای از درگیری هرپس ویروس وجود نداشت.
در ارزیابی سایر قسمتهای چشم و افتالموسکوپی هیچ نوع عارضه دیگری مشاهده نشد. بر مبنای تاریخچه و معاینه بالینی عارضه جدا شدگی قرنیه در این حیوان تشخیص داده شد. درمان بیماری به شکل حمایتی و بر مبنای مدیریت زخم و اروژن با قطره چشمی استیل سیستئین نیم درصد در اشک مصنوعی و درمان عفونت و یووئیت ثانویه به وسیله آنتی بیوتیکهای موضعی - قطره چشمی کلرامفنیکل - و قطره چشمی آتروپین صورت گرفت. همچنین ویتامین ث به شکل سیستمیک تجویز شد.
نتایج
بعد از گذشت سه هفته از شروع درمان با داروهای تجویز شده و با توجه به شرایط نگهداری پیشنهاد شده حیوان بهبودی نسبی را نشان داد. این روند مثبت بصورت کاهش درد، آبریزش، بلفارواسپاسم و سایر علائم و همراه با بازگشت نسبی رنگ طبیعی به قرنیه بود. علامت مثبت دیگر در روند بهبود بیماری، بازگشت نسبی و کامل تر شدن دید حیوان بود.
بحث
به دلیل گزارشات بیماری به دنبال آلودگی هرپس ویروس، انجام واکسیناسیون جهت پیشگیری از بیماری توصیه میشود. در سال 1997 استایلز و همکاران وجود هرپس ویروس در 28 گربه دچار جداشدگی قرنیه را بررسی کردند که در 5 مورد از آن ها - %18 - همراهی ویروس و این بیماری تأیید گردید . - 4 - در سال 1998 نیز ناسیسه و همکاران توانستند وجود هرپس ویروس تیپ 1 را در 55 درصد از گربههای مبتلا به جداشدگی قرنیه به روش PCR تأیید کنند.
همچنین آنها نشان دادند که در نژادهای پرشین و هیمالین عواملی جز هرپس ویروس تیپ 1 در بروز بیماری جداشدگی قرنیه دخیلند - 2 - با. توجه به اینکه این بیماری معمولاً با زخم قرنیه آغاز میشود، لازم است از ایجاد زخم قرنیه جلوگیری شود و در صورت شکل گیری، درمان آن به صورت کامل و در اولین فرصت انجام شود. به علاوه باید به صاحب دام گوشزد شود که امکان عود مجدد بیماری بعد از درمان وجود دارد و گاهی نیاز به برداشت بافت نکروزه سطح قرنیه بوسیله ی کراتکتومیٌ خواهد بود . - 5 -
درمان جراحی دیگر کراتوپلاستیٍ در قرنیه میباشد که طی آن آلوگرافتَ - از سایر گربهها - یا هتروگرافتُ - از سگها - به سطح قرنیه بیمار پیوند میشود 6 - و . - 7 در سال 1998، خیمنز و همکاران عمل کراتوپلاستی آلوگراف و هتروگراف را بر روی 4 گربه پرشین انجام دادند. قطعات پیوندی بعد از 2 ماه شفاف شده و مشکلات مربوط به قرنیه طی 4 تا 30 ماه برطرف شده بود. براین اساس آنها درمان جداشدگی قرنیه توسط عمل جراحی کراتوپلاستی را موفقیت آمیز ارزیابی کردند . - 6 -
تونسند و همکاران نیز در سال 2008، عمل کراتوپلاستی هترولوگ را بر روی گربه نژاد Burmse انجام دادند. بعد از گذشت یک ماه، پیوند به صورت رگزایی شده و غیرشفاف در آمد و بعد از 16 ماه که صاحب حیوان مجددا مراجعه کرده تنها یک نقطه ضعیف در مرکز چشم از آن باقی مانده بود . - 7 - به دلیل گزارشاتی از ذرگیری هرپس ویروس درمان با داروهای ضد ویروس مانند آسیکلوویرِ و فامسیکلوویرّ نیز توصیه می شود . - 8 -
