بخشی از مقاله
چکیده
گزارش حاضر به ارائه اولین گزارش آبسه ناحیهی حلقی-حنجرهای در عمق تقریبی 8 سانتیمتری از سطح پوست در یک راس گوساله نر نژاد هلشتاین میپردازد. یک رأس گوساله نر یک ساله از نژاد هلشتاین، در تیرماه سال 1396 با سابقهای از افسردگی، بیاشتهایی، لاغری، دندان قروچه، سختی در تنفس - با نشانههای تنفس شکمی و وجود صدای غیر طبیعی تنفسی - و وجود یک ضایعه پیشرونده و بسیار بزرگ در ناحیه حلقی-حنجرهای، در طی 60 روز گذشته از منطقه راین واقع در استان کرمان به مرکز درمانی دامپزشکی بهمن ارجاع داده شد.
علائم حیاتی دام مبتلا شامل دمای بدن طبیعی 39.1 - درجه سانتی- گراد - ، افزایش تعداد ضربان قلب 100 - در دقیقه - و تنفس 38 - بار در دقیقه - بود. معاینه بالینی، طبیعی بودن رنگ مخاطات، هوشیاری و صداهای دستگاه گوارش را نشان داد، هرچند مقداری سختی در تنفس و بلع غذا بههمراه کاهش اشتها دیده شد. در ادامه معاینه، تودهای بسیار بزرگ با قوام نرم در ناحیه حلقی-حنجرهای نزدیک به فک پایین با ابعاد تقریبی 20 در 20 سانتیمتر و عمق حدود 15 سانتیمتر مشاهده و ملامسه شد.
بهدلیل شدت ضایعه و افزایش احتمال نارسایی تنفسی و مرگ دام اقدام به برش جراحی در محل ضایعه گردید. حین برش جراحی در عمق حدود 8 سانتی متری، فضایی مملو از چرک نمایان گشت که با خروج حجم زیادی از چرک - دارای بوی مشمئزکننده - همراه بود. بنابراین و با توجه به مطالب یاد شده، دامپزشکان باید چنین آبسه هایی را نیز در تشخیص های تفریقی مربوط به تورم در ناحیه حلقی-حنجره ای در نظر داشته باشند.
مقدمه
جمع شدن موضعی چرک در اثر واکنش بافت در برابر موجودات و عوامل چرکزا مانند باکتریها یا عوامل خارجی را آبسه یا دمل می- گویند که این جمع شدن چرک در هر قسمتی از بدن معمولا میتواند منجر به ایجاد تورم و التهاب در اطرافش بشود . - 1 - در ابتدا، عامل بیماریزا با ترشح سم و آسیب به سلولهای بدن فرایند التهاب یا آماس را آغاز میکند و در ادامه ترشح آنتیبادی از سلولهای سیستم ایمنی در محل، آزاد شدن سیتوکینها، فعال شدن سیستم کمپلمان، افزایش نفوذپذیری رگهای موضعی و تجمع سلولهای سیستم ایمنی اتفاق میافتد 2 - و . - 3 گزارشات ضد و نقیضی از میزان شیوع این ضایعات وجود دارد.
در انسان و دامها باکتریهای خانواده استافیلوکوکوس، استرپتوکوکوس، کورینهباکتریوم بهعنوان مهمترین علل علت این ضایعات شناخته شده است. تشخیص دقیق عامل این ضایعات بر مبنای یافتههای بالینی و آزمایشگاهی ازجمله کشت باکتریایی امکانپذیر بوده و درمان این عارضه بر تخلیه محتویات و آنتیبیوتیک درمانی طولانی مدت استوار است 3 - و . - 4 گزارش حاضر به ارائه اولین گزارش آبسه ناحیهی حلقی-حنجرهای در عمق تقریبی 8 سانتیمتری از سطح پوست در یک راس گوساله نر نژاد هلشتاین میپردازد. گاوهای نژاد هلشتاین یکی از بهترین نژادهای شیری میباشند.
مواد و روشها
یک رأس گوساله نر یک ساله از نژاد هلشتاین، در تیرماه سال 1396 با سابقهای از افسردگی، بیاشتهایی، لاغری، دندان قروچه، سختی در تنفس - با نشانههای تنفس شکمی و وجود صدای غیر طبیعی تنفسی - و وجود یک ضایعه پیشرونده و بسیار بزرگ در ناحیه حلقی-حنجرهای، در طی 60 روز گذشته از منطقه راین واقع در استان کرمان به مرکز درمانی دامپزشکی بهمن ارجاع داده شد.
بر اساس تاریخچه، از دام مذکور بهعنوان دام پرواری نگهداری میشده و مرتبا تحت درمان ضد انگلی قرار میگرفته است. همچنین، سابقهای از استرس شدید همانند تغییر ناگهانی جیره، مسافرت طولانی مدت، مصرف غذای نامناسب و تمرینات شدید وجود نداشت. در ادامه، برای تعیین وضعیت بیماری دام، اقدامات بالینی و آزمایشگاهی انجام شد.
معاینات بالینی شامل علائم حیاتی - دما، ضربان قلب و تنفس - ، مخاطات - ملتحمه چشم - ، مدت زمان بازپر شدن مویرگی، هوشیاری حیوان، معاینه دستگاه تنفس و معاینه کامل دستگاه گوارش - گوش کردن به صداها در ناحیه سمت چپ و راست شکم، ملامسه، دقه کردن، آزمایش ملامسه راست رودهای و اجرای لوله معدهای - لحاظ شد.
بزل از محل ضایعه با استفاده از سوزن شماره 14-16 با طول تقریبی چهار سانتیمتر و آسپیراسیون با سرنگ، با رعایت شرایط استریلیزاسیون و بیحسی از طریق رهیافت ناحیهای با بیشترین شیب و روی خط میانی جهت تشخیص دقیقتر بیماری انجام شد. برش اکتشافی عمقی جهت بررسی بیشتر ضایعه و برداشت نمونه بافتی با رعایت اصول استاندارد جراحی صورت گرفت.
مشاهدات و نتایج
علائم حیاتی دام مبتلا شامل دمای بدن طبیعی 39.1 - درجه سانتیگراد - ، افزایش تعداد ضربان قلب 100 - در دقیقه - و تنفس 38 - بار در دقیقه - بود. معاینه بالینی، طبیعی بودن رنگ مخاطات، زمان بازپر شدن مویرگی، هوشیاری و صداهای دستگاه گوارش را نشان داد، هرچند مقداری سختی در تنفس و بلع غذا بههمراه کاهش اشتها دیده شد. در ادامه معاینه، تودهای بسیار بزرگ با قوام نرم در ناحیه حلقی-حنجرهای نزدیک به فک پایین با ابعاد تقریبی 20 در 20 سانتیمتر و عمق حدود 15 سانتیمتر مشاهده و ملامسه شد - شکل
. - 1 در بزل مایع، نتیجهای حاصل نشد و بهدلیل شدت ضایعه و افزایش احتمال نارسایی تنفسی و مرگ دام اقدام به برش جراحی - با رعایت شرایط استریلیزاسیون و بیحسی - در محل ضایعه گردید. حین برش جراحی در عمق حدود 8 سانتی متری، فضایی مملو از چرک نمایان گشت که با خروج حجم زیادی از چرک - دارای بوی مشمئزکننده - همراه بود. دو یا سه آبسه کوچکتر نیز در ناحیه وجود داشت.
کاهش درد و ضربان قلب پس از تخلیه چرک قابل تامل بود. با ارزیابی علائم بالینی و احتمال وجود توکسمی سریعا نسبت به درمان دام مذکور اقدام گردید. در درمان موارد زیر در نظر گرفته شد: -1 اجرای برش در محل ضایعه جهت کاهش فشار بر روی ناحیه حلق و حنجره و باز نگاه داشتن ضایعه از طریق یک منفذ برای تخلیه کامل چرک و شستشو در مدت چهار روز پس از شروع درمان،
-2 کاهش درد و التهاب با داروی فلونکسین مگلومین %5 - ساخت شرکت دارویی رازک - به مقدار 2/2 میلیگرم/کیلوگرم، داخل وریدی، به مدت سه روز، -3 آنتی بیوتیک سفتیریکسون 1000 - میلیگرم، ساخت شرکت دارویی آفاشیمی - به مقدار 20 میلی- گرم/کیلوگرم، داخل وریدی به مدت پنج روز، -4 پرهیز غذایی و آب به مدت چهار روز پس از شروع درمان. با توجه به نشانههای بالینی بهخصوص با تکیه بر روند مزمن بیماری، بازگشت حجم زیاد چرک - نزدیک به یک لیتر در محل شکاف ضایعه - ، کاهش درد، تعداد ضربان قلب و تنفس بعد از تخلیه ضایعه، پاسخدهی به درمان دارویی، نوع ضایعه آبسه ناحیه حلقیحنجرهای تشخیص داده شد. چهار بیماری با ظاهر مشابه نیز جهت تشخیص تفریقی این بیماری مد نظر قرار گرفت.
اول بیماری اکتینومیکوز، دوم بیماری اکتینو- باسیلوز، سوم تجمع خون در لایه زیر جلد - هماتوما - و چهارم تومورهای بافت نرم. بیماری اکتینومیکوز بهدلایل عدم استخوانی بودن قوام ضایعه و عدم اتصال به استخوان فک از موارد تشخیص بیماری حذف شد 3 - و . - 4 بیماری اکتینوباسیلوز نیز بهدلایل طبیعی بودن سطح زبان و بافت نرم محوطه دهانی و عدم وقوع حجم زیاد چرک تخلیه شده 3 - و - 4 از موارد تشخیص بیماری حذف گردید. همچنین وجود محتویات چرکی، ضایعه هماتوم را از موارد تشخیص تفریقی بیماری جدا کرد. با مشاهده منشاء چرکی تورم و پاسخ به تخلیه چرک و درمان ضد التهاب و آنتی بیوتیکی، تشخیص تومور نیز رد شد.
