بخشی از مقاله
چکیده
به تزاید استخوانی مهرهها از حاشیه صفحات انتهایی مهره در نتیجه فعالیت زیاد استئوفیتها که گاهی منجر به اتصال دو مهره مجاور هم میگردد اسپوندیلوزیس گویند. سندرم رشتههای دم اسبی یک عارضهی مهم عصبی است که اختصاصا بدنبال آسیب رشتههای دم اسبی در نتیجه اسپوندیلوزیس خاجی-کمری رخ میدهد. در این گزارش به توصیف یک مورد سندرم رشتههای دم اسبی در گوسفند پرداخته شده است. گوسفند نر سه سالهای از نژاد قزل-ماکویی با علایم زمینگیری، دندان قروچه و دفع ادرار بصورت قطره قطره به بیمارستان تخصصی دامپزشکی دانشگاه ارومیه ارجاع داده شد.
در معاینه بالینی، فلجی اندام حرکتی خلفی، بی اختیاری دفع ادرار همراه با اتساع مثانه مشاهده شد. حیوان کاملا هشیار و اشتها، دمای بدن، تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس نرمال بود. بررسی آزمایشگاهی خون نوتروفیلی و لکوسیتوز را نشان داد. در رادیوگرافی جانبی، تزاید شدید استخوانی جدید در قسمت شکمی بدنهی مهرههای L6-S1، کاهش فضای دیسک خاجی-کمری - فضای بین مهرههای - L6-S1 و اتصال بدنه مهرههای L6-S1 دیده شد.
براساس نشانههای بالینی و نتایج حاصل از رادیوگرافی ستون مهرهها سندرم رشتههای دم اسبی تشخیص داده شد. با توجه به پیش آگهی ضعیف ناشی از پیشرفت ضایعه، هزینه بالای جراحی و درخواست صاحب دام، حیوان به کشتارگاه ارجاع داده شد. سندرم رشتههای دم اسبی تا کنون در گاو، اسب، خوک، سگ و گربه تشخیص داده شده است. با توجه به اطلاعات ما تا کنون گزارشی از این عارضه در گوسفند اعلام نشده است و این مورد اولین گزارش سندرم رشتههای دم اسبی در گوسفند است.
مقدمه
به تزاید استخوانی مهرهها از حاشیه صفحات انتهایی مهره در نتیجه فعالیت زیاد استئوفیتها که گاهی منجر به اتصال دو مهره مجاور هم میگردد اسپوندیلوزیس گویند. اسپوندیلوزیس در هر قسمتی از ستون مهرهها میتواند رخ دهد ولی به نظر میرسد که فراوانی وقوع اسپوندیلوزیس در مهرههای گردنی و سینهای بیشتر از مهرههای کمری باشد .[1]
علل دژنراتیو، التهابی، تروماتیک و نئوپلاستیک زیادی میتوانند به ستون مهرهها آسیب رسانده و باعث بروز اسپوندیلوزیس شوند. نشانههای بالینی در اسپوندیلوزیس بواسطه آسیبهای مکانیکی ناشی از فشردگی و دژنرسانس دیسک بین مهرهای و اختلال در عملکرد اعصاب ناحیه بروز میکند که بسته به محل درگیر در ستون مهرهها متفاوت میباشد .[1] ناحیه اتصال خاجی-کمری به دلیل محدودیت حرکتی خاص و همچنین جایگاه ریشههای عصبی طناب نخاعی پشتی یک ساختار منحصر به فرد محسوب میشود.
بخش انتهایی طناب نخاعی که اصطلاحا مخروط نخاعی نامیده میشود در دامهای بزرگ در ناحیه مهره L5 یا L6 به پایان میرسد .[2] رشتههای عصبی مربوط به نواحی خاجی و دمی در داخل کانال مهرهای بعد از مخروط نخاعی ادامه پیدا میکند تا از سوراخ بین مهرهای عبور کرده و از نواحی خاجی دمی خارج گردد. به مجموع این رشتههای عصبی، رشتههای دم اسبی گویند.
سندرم رشتههای دم اسبی یک عارضهی مهم عصبی است که اختصاصا بدنبال آسیب رشتههای دم اسبی در نتیجه اسپوندیلوزیس خاجی-کمری - تنگی کانال مهرهای، دژنراسیون مهرهای، دژنراسیون دیسک بین مهرهای و التهاب دیسک مهرهای در ناحیه خاجی-کمری، فتق نوع دو در بین مهرهی آخر کمری و یک خاجی، و بدشکلیهای مادرزادی مهرهی آخر کمری - رخ میدهد .[3 ,2] سندرم رشتههای دم اسبی غالبا با علایمی همچون لنگش - اغلب یک طرفه - ، کشیدن پاها در روی زمین ضمن حرکت و سختی در بلند شدن و پریدن، بی اختیاری دفع ادرار و مدفوع و در موارد شدید فلجی مشخص میشود . - 3 -
گزارش درمانگاهی
در تابستان 1396 یک راس گوسفند نر سه ساله، نژاد قزل-ماکویی با علایم زمین گیری، دندان قروچه و دفع ادرار بصورت قطره قطره به بیمارستان تخصصی دامپزشکی دانشگاه ارومیه ارجاع داده شد. در معاینه بالینی، حیوان قدرت وزنگیری روی اندامهای حرکتی خلفی خود را نداشت و بصورت جناغی و کاملا هشیار در روی زمین نشسته بود - تصویر . - 1 خروج ادرار بصورت کاملا بیاختیاری صورت میگرفت و ناحیه خلفی حیوان را مرطوب مینمود.
درصورتی که علوفه در جلوی حیوان قرار داده میشد حیوان آن را با ولع میخورد و حرکات نشخوار وجود داشت. دمای رکتوم 39/1 درجه سانتیگراد، تعداد ضربان قلب 44 پالس در دقیقه و تعداد حرکات تنفس 32 حرکت دردقیقه بود. بدنبال خونگیری از ورید وداج و بررسی نمونه خون، هماتوکریت 31 ، تعداد تام گلبولهای سفید 12400، تعداد نوتروفیل 7250، تعداد لنفوسیت 5000، تعداد منوسیت 100 و تعداد ائوزینوفیل 50 عدد در هر میکرولیتر خون و میزان پروتئین تام 6/8 و میزان فیبرینوژن 0/4 گرم در لیتر سرم خون بود.
در رادیوگرافی جانبی، تزاید شدید استخوانی جدید در قسمت شکمی بدنهی مهرههای L6-S1، کاهش فضای دیسک خاجی-کمری - فضای بین مهرههای - L6-S1 و اتصال بدنه مهره های L6-S1 و افزایش اپاسیته سوراخ بین مهرهای - L6-S1 - دیده شد - تصویر . - 2 براساس نشانه های بالینی و نتایج حاصل از رادیوگرافی ستون مهرهها سندرم خاجی-کمری - سندرم رشتههای دم اسبی - تشخیص داده شد. با توجه به پیش آگهی ضعیف ناشی از پیشرفت ضایعه، هزینه ی بالای جراحی و درخواست صاحب دام، حیوان به کشتارگاه ارجاع داده شد.
