بخشی از مقاله
چکیده
ورم پستان تابستانه از بقیه انواع ورم پستان ها، هم از نظر عوامل ایجاد کننده و هم از نظر اپیدمیولوژی بسیار متفاوت است .اساسا این نوع ورم پستان بیماری گاوهای خشک و تلسیه ها است، هرچند که ممکن است ندرتا گاوهای چند شکم زا وگاوهای نر اخته و یا حتی گاوهای نر هم به آن مبتلا شوند.مهمترین راه انتقال این عفونت مگس سر گوسفند به نام هیدروته آ ایریتنس - Hydrotoea irritans - است. علائم بیماری ورم پستان تابستانه وجود یک کارتیه داغ، سفت و متورم که معمولا سرپستانک هم سفت و بزرگ شده است.
یک مورد گاو شیروار آبستن چهارشکم زا در اواسط تابستان با سابقه ی روزانه 50 لیتر شیر، به صورت نادر مبتلا به ورم پستان تابستانه با علائم ذکر شده، مورد درمان دارویی با جنتامایسین قرار گرفت و سپس پستان کور گردید، چند روز پس از کوری کارتیه ی مبتلا، از پوست بالای کارتیه ی مبتلا، چرک بدبو خارج شد. بعد ازگرفتن نمونه و انجام کشت باکتریایی رشد دو باکتری Actinomyces pyogenes Fusobacterium necrophorum , تایید گردید.
پس از مصرف 5 روز پنی سیلین و شستشوی مداوم و تخلیه ی شیر به صورت پی در پی و کاهش تولید به سه کیلو شیر در روز، گاو مورد نظر بهبود پیدا کرد. این بیماری به دلیل درگیر کردن پستان ها ضررهای اقتصادی فراوانی را می تواند وارد کند، از جمله ی این ضرر ها کاهش تولید شیر، دور ریز شیر و کاهش اشتها می باشد. که برای پیشگیری از ابتلا باید به موارد ذکر شده توجه کرد.
مقدمه
ورم پستان تابستانه از بقیه انواع ورم پستان ها، هم از نظر عوامل ایجاد کننده و هم از نظر اپیدمیولوژی بسیار متفاوت است و در تقسیم بندی ورم پستانهایی که به دو گروه محیطی و مسری تقسیمبندی میشد، نمیگنجد. اساسا این نوع ورم پستان بیماری گاوهای خشک و تلسیه ها است، هرچند که ممکن است ندرتا گاوهای چند شکم زا وگاوهای نر اخته و یا حتی گاوهای نر هم به آن مبتلا شوند.
مهمترین راه انتقال این عفونت در انگلیس مگس سر گوسفند به نام هیدروته آ ایریتنس - - Hydrotoea irritans است که از خون گاوها تغذیه میکند - . - 4 این بیماری در مناطق معتدل نیم کره شمالی متداول است، هرچند که میزان شیوع آن از یک سال تا سال دیگر خیلی متفاوت می باشد. عامل این بیماری می تواند شش مورد باشد که هر کدام به صورت مجزا و یا به صورت ترکیبی، حیوان را مبتلا می کنند. این عوامل شامل:
1. Actinomyces pyogenes
2. Peptostreptococcus indolicus,× 3. Micro-aerophilic - Stuart-Schwan coccus - 4. Streptococcus dysgalactiae 5. Bacteroides melaninogenicus 6. Fusobacteriumnecrophorum می باشد - . - 5
طی تحقیقی همگی عوامل بالابجز استافیلوکوک و میکرو ائروفیلیک از محوطه ی دهانی و ملتحمه ی چشم و پوست پستان سالم جداسازی شدند - . - 3 اگرچه شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد مگس هیدروته آ ایریتنس ناقل بیماری ورم پستان تابستانه است، ولی تردید هایی وجود دارد که این مگس ها تنها فاکتور دخیل در انتقال این بیماری می باشند دلیل آن هم این است که:
.1 مگس های هیدروته آ اغلب با گاوها می باشند ولی حتما باعث ایجاد ورم پستان تابستانه نمی شوند و احتمالا فاکتورهای دیگر آسیب زننده به نوک سرپستانک همچون خار گیاهانی همچون گزنه و دیگر گیاهان،آسیب ناشی از بعضی حشرات و حتی لیسیدن شدید سرپستانک به وسیله ی گاو، همزمان در کنار مگس ها ایجاد بیماری میکند.
.2 ورم پستان تابستانه می تواند در مناطقی از جهان که مگس هیدروته آ وجود ندارد رخ دهد.
.3 این بیماری در فصل زمستان هم زمانی که هیچ مگسی وجود نداشته باشد رخ می دهد.
.4 اگرچه بسیاری از باکتری هایی که ورم پستان تابستانه را ایجاد می کنند، در روده ی این مگس ها یافت می شوند. ولی از طریق آزمایشات تجربی انتقال ورم پستان تابستانه از طریق مگس های آلوده به گاوها با موفقیت همراه نبوده است. اما طی آزمایشات تجربی که باکتری های آرکانوباکتر پیوجنز و پپتوکوکوس ایندولیکوس از طریق کانال سر پستانک وارد پستان شده اند، ورم پستان تابستانه در گاوها ایجاد شده است.
لذا یکی از تئوری ها این است که احتمالا اولین مورد ورم پستان در گاوداری از طریق ورود عفونت از طریق زخم های موجود برروی سرپستانک ها خودبه خود رخ می دهد و موارد بعدی بیماری از طریق پخش عفونت توسط مگس ها در گاوداری ایجاد می شود. به دلیل اینکه همه گیری هایی از بیماری در اکثر گاوداری ها رخ می دهد. لذا بایستی ناقلینی برای وجود داشته باشد. شاید ایجاد بیماری با کاهش سطح ایمنی در بدن گاو همراه باشد. علائم کلاسیک بیماری ورم پستان تابستانه وجود یک کارتیه داغ، سفت و متورم که معمولا سرپستانک هم سفت و بزرگ شده است.
کارتیه مبتلا دردناک و ترشحات آن شیرهای غلیظ و به صورت لخته همراه با یک بوی بد مخصوص به خود است. در موارد شدیدتر بیماری درجه حرارت بدن گاو بالا بوده و به دلیل دردناک بودن کاریته، اغلب گاو لنگش دارد و ممکن است مفصل خرگوشی گاو هم متورم شود. بعضی از گاوها روند بیماری را به طور طبیعی طی می کنند که گوساله هایی عقب افتاده و ضعیف به دنیا می آورند.
مواد و روش کار
یک مورد گاو شیروار آبستن چهارشکم زا در اواسط تابستان با سابقه ی روزانه 50 لیتر شیر، به صورت نادر مبتلا به ورم پستان تابستانه با علائم درد وتورم و داغی و ترشحات چرکی از کارتیه مبتلا در یک گاوداری واقع در اطراف کرج، مورد درمان دارویی به وسیله ی جنتامایسین قرار گرفت و سپس پستان کور گردید، چند روز پس از کوری کارتیه ی مبتلا، از پوست بالای کارتیه ی مبتلا در ناحیه ی پستان، چرک بدبو خارج شد.
- شکل شماره ی - 1 بافت ناحیه ی کارتیه ی مبتلا نکروز وسیعی را نشان میدادکه پس از مشاهده ی این علائم اقدام به جمع اوری نمونه از بافت نکروز شده و چرک خارج شده گردید و در مجاورت یخ به آزمایشگاه فرستاده شد، بعد از انجام کشت باکتریایی رشد دو باکتری Actinomyces pyogenes و Fusobacterium necrophorum تایید گردید.
پس از تایید رشد دو باکتری در محیط کشت، شروع به درمان به وسیله ی پنیسیلین پنج میلیون شد و سپس روزانه به وسیله ی ترکیب نرمال سالین و بیتادین ناحیه ی نکروز شده ی پستان شستشو داده شد. پس از مصرف 5 روز پنی سیلین و شستشوی مداوم و تخلیه ی شیر به صورت پی در پی و کاهش تولید به سه کیلو شیر در روز، گاو مورد نظر بهبود پیدا کرد.
