بخشی از مقاله
چکیده:
با نگاهی کلان می توان از دو مدل علوم انسانی نام برد؛ علوم انسانی متعالی و علوم انسانی متدانی. این دو مدل علوم انسانی از ابعاد مختلف به ویژه ساحات، سطوح و ابعاد معرفت شناختی، انسانشناختی، هستیشناختی، ارزش شناختی و غایتشناختی با یکدیگر تفاوت دارند.
در علوم انسانی متعالی بر اساس نظام معرفت شناختی حاکم بر آن، عمل انسان، به سیئه و حسنه تقسیم می شود. براین مبنا مسئله اصلی مقاله حاضر این است که گستره شعاع انعکاس و بازتاب عمل، در علوم انسانی متعالی تا کجاست. به نظر میرسد قرآن کریم، تأثیر - مثبت یا منفی -
عمل - سیاسی، مدیریتی، اقتصادي، بهداشتی، فرهنگی، فردي، اجتماعی و ... - انسان را در چهار محور مطرح نموده است؛ تأثیرات زیست محیطی، تأثیرات اجتماعی، تأثیرات خانوادگی و تأثیرات شخصی. بنابراین در علوم انسانی متعالی اعمال انسان داراي چهار گونه تأثیر است که با روشی استناديتحلیلی در این مقاله ارائه شده است. در مقابل، در علوم انسانی متدانی، شعاع اعمال انسان تک بعدي و محدود به دنیاست و با مرگ خاتمه مییابد.
مقدمه
موضوع علوم انسانی فعل انسان است. در علوم انسانی متعالی مبتنی بر قرآن کریم، انسان و جهان و رابطه انسان و جهان، مخلوق و مصنوع خداست و انسان و جهان و قوانین حاکم بر آنها ماهیت از اویی و به سوي اویی دارند و بریده و جدا از هم و از تدبیر خدا نیستند. در همین چارچوب، برخی از اعمال و رفتار اردي و آگاهانه انسان، صالح، نیک و ثواب است
- فصلت - 46/؛ هر کس عمل صالح کند به نفع خویش کرده و هر کس عمل بد کند به خود کرده است،« فهم میشود. اما قرآن فقط به این مطلب اکتفا نمیکند و با ارائه یک نظام جامع و کامل به ذکر احکام عمل انسان و گره زدن و ارتباط آن با عالم غیب در زندگی شخصی، خانوادگی، اجتماعی، و زیست محیطی او میپردازد.
در ادامه به تأثیر اعمال در اعمال، در دیگران - خانواده و جامعه - و جهان خارج میپردازیم که جزو مبانی علوم انسانی متعالی است. طرح این آموزههاي قرآنی به عنوان مبانی علوم انسانی و طبقه بندي علوم انسانی به متعالی و متدانی از نوآوريهاي مقاله حاضر است. نمایی از گستره انعکاس عمل حسنه و سیئه در علوم انسانی از منظر قرآن کریم که در این مقاله خواهد آمد، در جدول ذیل نشان داده شده است.
