بخشی از مقاله
چکیده
یکی از نیازهای اساسی کشور برای دستیابی به آیندهای روشن تبیین الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت وگفتمانسازی آن درجامعه است.
در چند دهه اخیر نقش رسانهها در هدایت وکنترل افکار عمومی و ایجاد گفتمانسازی به حدی قابل توجه بوده که به عنوان هدایتگران اصلی جامعه ذکر میشوند. از منظر مقام معظم رهبری برای شکلگیری هویتی مطلوب در دورههای جوانی و بزرگسالی، مراحل تربیتی را باید از سالهای اولیه زندگی آغاز کرد و تقویت هویت ملی و فرهنگی در کودکان به عنوان آیندهسازان جامعه همواره باید مورد توجه سیاستگذاران باشد، چرا که تقویت هویت ملی در کودکان زمینهساز اجرای الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت خواهد بود.
هدف این مقاله معرفی شاخصهای مورد نظر در طراحی برنامههای کودک از طریق سیمای جمهوری اسلامی ایران برای آمادهسازی کودکان درجهت اجرای الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت می باشد. روش تحقیق اسنادی و با استفاده از منابع چاپی و الکترونیکی است. نتایج نشاندهنده تأثیر مثبت رسانه بر کودکان در جهت اجرای الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در سالهای آتی می باشد.
.1مقدمه :
یکی از نیازهای ضروری کشور برای رسیدن به آینده ای روشن طبق فرمایشات مقام معظم رهبری ، تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و گفتمان سازی آن در جامعه است .یکی از عوامل که در گفتمان سازی نقش بسزایی خواهد داشت رسانه است که از این بین نقش صداوسیما به حدی است که نمی توان زندگی را بدون حضور آنها قابل تصور دانست .
درچند دهه اخیر نقش رسانه ها در هدایت و کنترل افکار عمومی و ایجاد گفتمان اجتماعی به عنوان یکی از هدایتگران اصلی جامعه غیر قابل انکار است و از طرفی باتوجه به فرمایشات مقام معظم رهبری ، برای شکل گیری هویت درجوانی و بزرگسالی ، مراحل تربیتی را باید از سالهای اولیه زندگی آغاز کرد. یکی از نکات مهم در شکل گیری هویت دینی و ملی چگونگی انتقال مفاهیم به کودکان و نوجوانان است که در این مقاله به برخی از آنها اشاره می گردد.
.2مفهوم گفتمان سازی یا جریان سازی :
گفتمان دارای مفهومی مبهم است و برای توضیح آن باید به آشنایی با مفاهیم ایدئولوژی و ذهن و زمان و ... نیز آشنا بود.گفتمان یک نوع زبان و یک نظام بازنمایی است که از لحاظ سیاسی و اجتماعی توسعه می یابد تا مجموعه ای منسجم از معانی را درباره یک حیطه موضوعی مهم ایجاد وتوزیع نماید.این معانی در خدمت منافع گروهی از اجتماع است که گفتمان از درون آن سرچشمه می گیرد و از طریق عملکرد و ایدئولوژی اش تلاش می کند که معانی را به عقل سلیم تبدیل نماید. به بیان ساده تر هرگفتمان یک ساختار معرفتی است که در شرایطی خاص در جامعه حاکم می شود.
باتوجه به اینکه جهت گیری گفتمان سازی بلندمدت و در راستای زمینه سازی برای تحقق الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت می باشد وکسانی که به عنوان آماج این گفتمان قرار می گیرند بیشتر در نسل کودک و نوجوان هستند ، سرمایه گذاری در این بخش ضرورت دارد.
.3مفهوم شناسی رسانه و نقش آن در گفتمان سازی
رسانه ابزار مهمی است درجهت تولید و نشر ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و ارائه الگوهای عمل و دارای این قدرت است که فرهنگ توقعات و خواسته ها را در میان مردم تعیین کند و این انتقال فرهنگ و مبانی فکری و رفتاری به شکل تدریجی وغیرعلنی رخ می دهد. رسانه ها امروز بسیار گسترده شده و بر محدودیت های زبان و فرهنگ و طبقه اجتماعی فائق آمده و زندگی آدمی را تحت تاثیر قرار می دهد وبا تولیدات مختلف خود بر رفتار مخاطبین تاثیر می گذارد.
مسلما نقش رسانه های تصویری دراین زمینه بسیار مهم و غیرقابل انکار است . تبلیغ سبک زندگی ای که برقناعت ، اعتماد به نفس ،کاروتلاش و ... استوار باشد دربرنامه ها باعث تقویت هویت دینی و فرهنگی و درنهایت بازتاب آن در جامعه است..حال وقتی این گفتمان سازی وتولیدات برای سنین کودکی باشد و در جهت رسوخ در ذهن آنها صورت پذیرد بایستی فاکتورهایی را درجهت تبیین الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت و آماده سازی آنان برای پذیرش و اجرای این الگو مدنظرقرارداد.
.4الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت :
باتوجه به ذات فطری انسان برای پیشرفت ، ضرورت تدوین واجرای این الگو را امری حیاتی می سازد.دراین الگو چند مفهومی کلیدی به چشم می خورد که عبارتند از :
الگو : طبق فرمایشات مقام معظم رهبری الگو را نقشه جامع دانسته اند که به ما می گوید به کدام سمت و برای کدام هدف حرکت کنیم.
اسلامی : منظور این است که طراحی باید با تکیه بر مفاهیم ومعارف اسلامی باشد.
ایرانی : طراحی این الگو بوسیله متفکران ایرانی بوده و باید به شرایط جغرافیایی، فرهنگی ، اقلیمی و سیاسی تاکید داشته باشد.
پیشرفت : وجود تلاش و جنبش در جهت رسیدن به اهداف غایی .هموارسازی راه برای رسیدن و پیشرفت درعرصه تفکر و منطقه و بصیرت ، در عرصه کار و زندگی و تلاش ، در عرصه معنویت و ایمان و اخلاق .
.5نقش تربیت کودک در شکل گیری سبک زندگی :
یکی از عوامل بسیار موثر بر شیوه زندگی ، تربیت فردی و اجتماعی است. نقطه عطف تربیت یک انسان در دوران کودکی او شکل می گیرد.در اولین گام باید تطابقی بین تربیت کودک و آموزش به او طبق الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت بوجود آوریم.اندیشه ورزی ، شادابی و معنویت باعث ایجاد یک کلیت منسجم در شخصیت کودک طبق فرموده مقام معظم رهبری می شود.برنامه های تلویزیونی ، بویژه برنامه های کودک می تواند نقش بسزایی دراین باره ایفاکند. باید یک تصویر واضح از چیزی که می خواهیم درکودکمان پرورش دهیم داشته باشیم چرا که وقتی کودک را خردورز تربیت نماییم و پرورش دهیم آنگاه نهادینه کردن و آموزش آموزه های دینی و ملی در او بسیار آسانتر است.
.6تاثیررسانه بر سبک زندگی کودکان ونوجوانان :
نهاد رسانه به کار تولید ، باز تولید و توزیع معرفت به معنای و سیع آن اشتغال دارد.اساسا تصور وجود سبک های زندگی بدون رسانه های جمعی غیر ممکن است.از نظر گیدنز ، رسانه ها نقش مهمی در تبلیغ سبک های زندگی دارند.غالبا سبک زندگی مبتنی بر ارتباطات تصویری می باشد و از رسانه تلویزیونی بیشترین بهره برده می شود.برنامه های ما باید از وضعیت خلاقیت کشی خارج شده و بیشتر به سمت خلاقیت ورزی پیش رود . همچنین باید بصورت عمیق و ریشه ای به مساله سبک زندگی بپردازد؛
بعنوان مثال ساخت برنامه هایی با محوریت جمع گرایی و یا افزایش روحیه اعتماد به نفس که جزو فرهنگ ایرانی - اسلامی است . رسانه می تواند به تولید برنامه های با حضور چهره های سرشناس محبوب کودکان به معرفی پوشش و معماری مطابق با ارزش های اسلامی و ایرانی بپردازد.یا تولید برنامه های آشپزی که مهارت پخت عذای ایرانی را تقویت می کند از دیگر نمونه های ساخت برنامه در جهت آموزش سبک زندگی به مخاطب است.
باتوجه به اینکه امروزه بخش زیادی از فراغت ، صرف مصرف رسانه می گردد باید با هدف گذاری درست و تولید کمی و کیفی و استراتژی تبلیغات رسانه ای بیشترین تاثیرگذاری را روی کودکان داشت.تاثیرتلویزیون بر مخاطبان به دو صورت مستقیم وغیر مستقیم می باشد یعنی یا بطور واضح و روشن موضوع بیان می گردد یا در پوشش یک شخصیت کارتونی و در روند یک سریال و کارتون بر مخاطب بصورت غیر مستقیم تاثیرمی گذارد.
نکته ی حائز اهمیت این است که باتوجه به کم سن و سال بودن این مخاطبان و شکننده تر بودن آنها در مقابل تبلیغات ، اقناع بسیار سریع صورت می گیردبنابراین باید این نکته را مدنظرقرارداد که کودک با مشاهده برنامه ، آن را در ضمیرناخودآگاه خود ضبط نموده و بعدها بروز خواهد داد .به همین دلیل باید موضوعات مربوط به آموزش سبک زندگی را در برنامه سازی لحاظ کرد موضوعاتی مانند : توانایی نه گفتن به دوستان ، کنجکاوی وخلاقیت ، استفاده درست از فضای مجازی ، عادات درست غذاخوردن ، فرهنگ کتاب و کتاب خوانی ، عزت ملی و اعتمادبه نفس و .. که هر یک شاخصی مهم در پیشرفت محسوب میگردد.
