بخشی از مقاله
چکیده
رنگ باختن مفهوم هویت درمعماری،ضعف درشهرسازی ورشد سرطانی شهرها،همه این مسائل ریشه درفراموشی بنیانی اساسی به نام روستا،که سرمنشاءوالگوی معماری شهرهاست دارد.مسکن روستایی برخلاف مسکن شهری فقط محل سکونت واستراحت خانواده نیست،بلکه براساس اقلیم والگوی معیشت خانواده شکل می گیرد.از این روشناخت وضع موجودمسکن اولین وحیای ترین رویکرد درفرایند طراحی معماری روستایی به شمار می رود.
ناپایداری ساختمان های مسکونی روستایی وتجزیه های تلخ حوادث غیرمترقبه درایران،ضرورت سازماندهی عملی وفنی معماری مسکن مبتنی برریشه های فرهنگی وزیست محیطی رابه یک ضرورت تبدیل کرده وبنابراین گونه شناسی مساکن روستایی دراولویت قرارگرفته است.گونه وگونه شناسی ازمباحث مهم درمعماری دردوره معاصراست.
شاید بتوان ازلحاظاهمیت این موضوع رادرکنار دوموضوع مهم دیگر مباحث نظری معماری یعنی فضاوشکل یافرم قراردادگونه وگونه شناسی حدود دویست سال است که درعلوم گوناگون ازجمله معماری کاربرددارد.ودرسی سال گذشته تعدادقابل توجهی ازمحققین معماری به آن پرداخته اند.گونه وگونه شناسی سالهاست که درایران کابرد داردودرباره این موضوع گفتگو وبحث می شودامبندرت وجوه مختلف آنتوضیح داده شده است.روستای مورد مطالعه - روستای ایرانق - ازتوابع شهرستان بستان آباد دراستان آذربایجان شرقی می باشد.این روستا یک روستای کوهستانی و واقع درمنطقه سردسیر است.
مقدمه
روستاهابه واسطه کارکرداساسی خودکه تامین کننده بسیاری از نیازهای زیستی،سکونتی واقتصادی جامعه روستایی هستند.ازخصیصه پویایی وتغییردایمی برخوردارند.پویایی روستاهادرابعادمختلف اجتماعی، اقتصادی،کالبدی وفضایی قابل بررسی وملاحضه است.این خصیصه ازپویایی افرادوگروه های جامعه روستایی برای اعمال نگرش ها وعلایق خوددرساخت کالبدهای فعالیت وشکل دادن به فضای مورداستفاده وتصمیمات درحال تغییرآنها برای رویارویی با عوامل محدود کننده تمایلات خوددرشکل دادن به کالبدوفضای روستا ناشی می شود.بنابراین پذیرش پویایی وتغییردایمی برای جامعه انسانی موجب الزام به پذیرش تغییرات دایمی وپویایی روستا - درابعادمختلف آن - است.
شناخت و کاربرد فراوان گونه شناسی در شاخه های مختلف علوم از دیرباز تا کنون، بیانگر اهمیت به سزای آن است. از اواسط قرن هجدهم در معماری و باستان شناسی از گونه شناسی به عنوان ابزاری برای شناخت و دسته بندی بهره گرفته شد. حدود 250 سال است که گونه شناسی در حوزه علوم مطرح شده است. دسته بندی علمی لینه سوئدی در علم گیاه شناسی باعث شد که دیگر دانشمندان نیز به این اقدام دست بزنند و از اواخر قرن هجدهم میلادی به معماری نیز سرایت نماید.
در علوم دیگر مانند: زیست شناسی، روان شناسی، اقتصاد، ریاضیات و علوم دیگر گونه شناسی جایگاهی خاص دارد .نمونه مهم آن در تغییر تدریجی انواع در علم زیست شناسی دیده می شود که به آن خواهیم پرداخت. دست یابی به گونه های دارای یک ریشه واحد زیستی و دسته بندی آنها از اهداف مهم زیست شناسان تکامل گرا مانند داروین بوده است. در روان شناسی نیز دسته بندی رفتارهای انسانی براساس یک حالت روانی خاص کاربرد دارد. در علم اقتصاد و به ویژه در شاخه سوسیالیزم، دسته بندی طبقات اجتماعی براساس منبع درآمد آنها نمادی از کاربرد تیپولوژی در عرصه های علمی است
در این تحقیق به بررسی گونه شناسی روستا - ایرانق - پرداخته شده که نشان می دهد گونه شناسی ارز مهم ترین شاخص های طراحی روستا بوده و هر روستا هر چند در مجاورت هم ولی بازهم از گونه متفاوتی برخورداره و بر گرفته از فرهنگ و محیط... می باشد.تفاوت های بین گونه های مختلف روستایی از دیر باز بوده و این تفاوت گونه ها باعث زیبایی منظر روستا شده که روستای داراب هم از این مستثنا نیست.
پرسش های تحقیقی
- 1انزوای محیطی وارتباط محدود باسایرسکونتگاه ها چه تاثیری براستفاده ازمصالح بوم آور داشته است؟
- 2ویژگیهای فرهنگی ومذهبی چه تاثیراتی برشیوه های ساختاردر منطقه گذاشته است؟
روش های پژوهش:
- 1مطالعات اسنادی و کتابخانه ای
- 2مطالعات میدانی - پرسشنامه/عکس و ... -
موقعیت منطقه
آب وهوای منطقه براساس روش کوپن سردومرطوب بوده وتابستان آن خنک وخشک است.حداقل بارندگی آن درماههای اوت وژوئیه 10 - میلی متر - وحداکثرآن درماههای آوریل ومی - 50میلی متر - می باشد.میزان بارندگی سالانه آن300میلی متراست میانگین سالانه دما9درجه سانتی گرادومیانگین حداکثردمای آن درماههای اوت وژوئیه - به تریب 30/30,6/9درجه - ومیانگین حداقلدما درماهژانویه - -14درجه - است تعدادروزهای یخبندان آن درسال 171روزاست که حداکثرآن درماه ژانویه میباشد.
دامنه حرارتی یعنی اختلاف گرمترین ماه باسردترین ماه17درجه است.غیرازبادهای عمده ای که منشاءسیلکونی دارندروستای ایرانق بعلت توپوگرافی خاص خودتحت تاثیر اختلافات فشارهای هوای محلی قرارمی گیردواهالی این روستاجهت وزش وتاثیربادهارابه خوبی تشخیص داده وبرای هرکدام به شرح زیرنام محلی اختصاص داده اند.
آق یل - بادسفید - :این بادگرم درجهت جنوب بهشمال دردوفصل تابستان به طور نامنظم - ومدت 50الی 60روز می وزدمعمولادورهوزش آن دراین روستا عصرها می باشد.آق یل بادی گرم وسوزان که روستائیان آن رابادی مضربرای محصولات خودمی دانند.
مه یل - بادمه - :بادی است که جهت وزش آن شرقی-غربی بوده وباد سردی است درفصول پائیزوزمستان می وزداز نظراهالی بادمفیدی می باشدکه در رشدمحصولات موثراست.
باد تبریزلیک:بادملایم وشمالی جنوبی است که درطول تابستان به مدت 40 الی45روزبه طورنامشخص می وزد.
