مقاله Cloud - ERP کاربرد رایانش ابری درERP و تاثیر آن جهت ارتقا و بهبود روشهای تجارت

بخشی از مقاله

 Cloud-ERP کاربرد رایانش ابري درERP و تاثیر آن جهت ارتقا و بهبود روشهاي تجارت

چکیده

پس از آنکه مدیران سازمانها و موسسات تجاري بر آن شدند که روشی براي یکپارچهسازي و بهبود روشهاي تجارت پیدا کنند، راهکارهاي زیادي مطرح شد. یکی از این راهکارها، برنامهریزي منابع سازمان ( ERP) است که با هدف بهبود بخشیدن به قابلیتهاي ناهمگون سازمانها معرفی شد. از ابتداي پذیرش و پیاده سازي ERP در سازمانها تاکنون، این حقیقت آشکار شد که این سیستم نیز خود داراي نقاط ضعف قابل توجهی میباشد.

با توجه به اینکه بقاي این سازمانها بدون حضور تکنولوژي فنآوري اطلاعات غیرقابل تصور است و در سالهاي اخیر مبحث رایانش ابري بیش از پیش در آنها به چشم میخورد[1] و تحول شگرفی در ساختار تجارت بوجود آورد.

در اختیار کلیه کاربران در سطوح مختلف سازمان قرار میدهد. این بدان معناست که ERP در بر گیرنده نرمافزار ERP و استراتژي تجارت [2] است. رایانش ابري (Cloud Computing) مدلی توسعه یافته از رایانش است که منابع و اطلاعات پیکربندي شده را در اختیار استفادهکنندگان آن قرار می-دهد [4]، بطوریکه به عنوان یک راه حل مناسب براي مسائل، مطرح شده و هزینهها و زمان لازم را براي محاسبه این مسائل کاهش میدهد. پر واضح است که در این شرایط، دسترسی به دستگاههاي ذخیرهسازي آسان است . در این راستا، ابر (Cloud) میتواند با ارائه سرویسهایی بر اساس شبکههاي اینترنتی نیازهاي کاربران مختلف را در اقصینقاط جهان از نظر تامین نیازهاي محاسباتی و عملیاتی، بدون اعمال هزینه برآورده سازد.

ما در این مقاله راهکاري را ارائه کردهایم (Cloud-ERP) که تلفیقی است از ERP و رایانش ابري. بطوریکه جنبههاي مختلف دو اصل ERP و رایانش ابري به صورت تئوري بررسی و راهکاري براي حل مشکلات سازمانها و بهبود بخشیدن روشهاي تجارت و کسب و کار پیشنهاد کردهایم .

کلمات کلیدي

برنامهریزي منابع سازمان، رایانش ابري، یکپارچهسازي، مقیاسپذیري، بهرهوري

مقدمه

در دنیاي امروز، اصل تغییر و تحول در تجارت و کسب و کار، ایجاب میکند تا مدیران به این نتیجه برسند که شاید در هر سازمان یا شرکتی اصول تغییر-پذیري تنها امور غیر قابل انکار جهت پیشبرد اهدافشان در آن سازمانها است. به نظر میرسد استفاده از تئوريها و ابزارهاي جدید و سیستمهایی که بتواند روند رو به رشد یک سازمان را در بازارهاي رقابتی ثابت نگه داشته و کلیه فعالیتها و عملیات آنها را از منظر پرسنل و امور شرکتی و متقابلاً از دید مشتري تحت پوشش قرار دهد، امري حیاتی و مورد توجه است. از آنجایی که در سالهاي اخیر بسیاري از شر کتها نقش تعیین کنندهاي در روند رو بهرشد ایجاد کار و تولید سرمایه در کشورها ایفا کرده اند [3]، بی شک نقش مدیران به خصوص مدیران مالی در اعمال یک سیستم جامع و هدفمند در چهار چوب نظام یک سازمان، بطوریکه با کمترین هزینه بیشترین درآمد را داشته باشند، بسیار چشمگیر است. از این حیث، سیستمهاي برنامهریزي منابع سازمان (ERP)، یکی از ابزارهاي قدرتمند مدیریتی است که با استفاده از سیستمهاي فنآوري اطلاعات، تمامی اطلاعات موجود در یک سازمان را با ساختاري بهینه

.1 سیر تکاملی و شکل پذیري مفهوم ERP

یکی از عواملی که باعث شکلگیري برنامهریزي منابع سازمان شده، سیستمهاي تولیدي است، که این روند، خود به سه دوره کلی تقسیم میشود؛ در دهه 1970 سیستم MRP (برنامهریزي احتیاجات مواد) به وجود آمد که این سیستمها براي برنامهریزي تولید، شکل گرفتند. در دهه 1980، سیستم MRPII معرفی شد. علت شکلگیري این سیستم، توجه ویژه به فرایندها از دیدگاه مالی و حسابداري بوده است . در دهه 1990، تکامل ERPII مقدمهاي براي ظهور ERP در دنیا شد، که شامل ترکیب MRPII و وجههاي عرضه سازمان میباشد. در جریان دگردیسی سیستمهاي تولیدي ، سیر ترکیب و یکپارچگی (Incorporation) و شبکهاي شدن سیستمها و فرایندهاي تجاري از دهه 1970 به بعد کاملاً مشهود است . چون تا قبل از آن فرایندهاي هر سازمان به صورت سیستمهاي جزیرهاي بودند که در آن، هر سیستم مستقل از سیستم-هاي دیگر کار میکرد، بنابراین به علت از بین رفتن بسیاري از دادهها، عدم ارتباط منطقی بین دادهها و ایجاد شکاف بین فرایندهاي سازمان، این سیستم قادر به پوشش تمام نیازهاي سازمان نبود.

در سال 1990، واژه جدیدي به نام ERP شکل گرفت که توانست کلیه بخش-هاي ضروري یک سازمان، اعم از فرایندهاي کلی خرید و بازاریابی را به MRP و MRPII اضافه نماید. این بدان معناست که ERP کلیه عملیات واحدهاي سازمان را در بر میگیرد [5] و از این رهگذر، قابلیت یکپارچهسازي کلیه فرایندهاي سازمان از قبیل مدیریت مواد، تولید، بازاریابی و همچنین کنترل پروژه را دارا میباشد.

ERP .2 و ضرورت اجراي آن در سیستمها

در حال حاضر، شرکتها با تمرکز بر روي فرآیندها (Processes) و تراکنشهـاي (Transactions) موجود در یک سازمان با نظام قانونمند اقتصادي، توجه ویژه-

اي به یکپارچه ساختن کل عملیات دارند. بـا توجـه بـه شـرایط موجـود، صـرف بکارگیري فعالیتهایی از این قبیـل، قـادر بـه پاسـخگویی متقاعدکننـدهاي بـه مدیران، جهت نیل به سطح ارتقاء یافتهاي از اهداف، در بازارهاي کاملاً رقابتی در مقایسه با بازارهاي سنتی، نیست. در این راستا، منطق اقتصـادي- مهندسـی بـر این اصل استوار است کـه افـزایش درآمـد یـک سـازمان تنهـا بـا بهینـهسـازي اتوماســیون فرآینــدها، نــاچیز و شــاید غیــرممکن باشــد. امــا اگــر دانــش ویژه((Technical Jargon آن با روشهاي آموزشی (Pedagogy) مناسب از هر مکانی براي کل پرسنل آن سازمان قابل انتقال باشد، میتـوان متصـور بـود کـه درآمد آن سازمان بطور قابل ملاجظـهاي افـزایش مـییابـد. ایـن امـر، مسـتلزم همگامسازي و بکارگیري همزمان بستههاي نرمافـزاري و سـرمایهگـذاري بـراي یکپارچهسازي سیستمها میباشد. با این تفاسـیر، ERP یـک مجموعـه مسـتقل نرمافزاري است که خود، شامل چندین برنامه توسعه یافته استاندارد میباشـد و وظیفه یکپارچهسازي ساختار کلی یک سازمان را با نظارت بـر بخشـهایی چـون سیستمهاي حسابداري و مالی، سیستمهاي محاسباتی، اطلاعات نیروي انسـانی، مهندسی، تولید، سرمایهگذاري و حتی حقوق و دستمزد را بر عهـده دارد [6] و توسط یک فراهمکننده (Provider) بیرونی، کنترل [7] و براي نیازهاي شرکت یا سازمان مربوطه آورده میشود.

عوامل گوناگونی روي پیادهسازي موفق ERP تأثیر می گذارند . یکی از مهمترین این عوامل، فرهنگسازي است . از برآیند تغییرات در ساختار و روشهاي گردش کار و سلسله مراتب در یک سازمان، فرهنگ آن سازمان نیز تغییر میکند. پیشرفت در فرهنگسازي، رابطه مستقیم و تأثیرگذاري با نحوه تصمیمگیريهاي مدیران در سطوح مختلف سیستمهاي اداري یک سازمان دارد. چنانچه این رویکرد، با دانش و تکنولوژي آن همراه باشد، قادر به ایجاد تحولات اساسی و در نتیجه، بالفعل نمودن توانمنديهاي تجاري آن سازمان میباشد. با مطالعه جامع و کلی به این موضوع، میتوان اینگونه نتیجهگیري کرد که، نگاه ERP به یک شرکت یا سازمان از این قرار است:

- ERP، براي پیشرفت اهداف یک سازمان نقش تعیین کننده و حیاتی براي مدیران، جهت اتخاذ تصمیم مناسب ایفا میکند.

- ERP ، با در نظرگرفتن کلیه عناصر یک سازمان، بر همه بخشهاي آن مسلط

æ آنها را هدایت و کنترل میکند.

- ERP ،وظیفه هماهنگسازي جریانهاي دادهاي [8] را بر عهده دارد.

عملکرد ERP اینگونه است که مانند یک پایگاه داده (Database ) عمل کرده و این امکان را به سیستمهاي یکپارچه میدهد که در هر مقطعی از زمان، بتواند از اطلاعات مورد نیاز آن بخش استفاده کند تا فرآیند گردش کار در آن سازمان، تداخلی با سایر فرآیندها نداشته باشد. چون فرآیند گردش کار و انتقال اطلاعات بصورت رويخط (Online) صورت میگیرد [9]، بنابراین پس از تأیید سفارشات مشتري، نباید انتظار تأخیر در نتیجه گیري فرآیند را داشته باشیم. این در حالی است که در سیستمهاي سنتی امکان بهرهگیري از چنین تسهیلاتی وجود ندارد.

علیايحال، ضرورت پیادهسازي سیستم ERP در سازمانها به صورت زیر فهرست میشود:

- ارتقاء بهرهوري از طریق کاهش هزینه

- عینیت بخشیدن به فرآیندهایی که در اعتلاي فرآیندهاي تصیمیمگیري مؤثر است.

- اتخاذ تدابیر راهبردي در بازارها رقابتی جهانی

- کاهش هزینههاي بازاریابی در مسیر رقابتی تجارت

- امکان ایجاد زیرساختهاي مناسب جهت گام برداشتن در راستاي تعاملات جهانی

- وجود بستر استاندارد براي کلیه سازمانها در جهان

.3 مزایا و معایب استفاده از ERP در سازمانها

همانطور که گفته شد، ERP به مانند یک پایگاه داده جامع در یک سازمان است که کلیه اطلاعات و جریاندادهاي آن سازمان در این پایگاه داده قرار دارد . با اینکه هر بخش داراي مشخصات و ویژگیهاي منحصر به فرد خودش است، اما به سادگی میتواند به اطلاعات فیلدهاي مربوط به خودش دسترسی داشته باشد.

1.3 مزایاي پیادهسازي سیستم ERP در یک سازمان عبارتند از :
- ERP با ایجاد یک سکو (Platform) الکترونیکی در یک سازمان، نقش ویژهاي در سیر تکاملی سازمانهاي دیگر به سمت پذیرش ERP ایفا میکند.

- طبق تعریف مفهوم شیگرایی (Object Oriented) ،کارکردهاي مختلف ERP به مثابه یک موجودیت (Quantity) تلقی شده [10] و در نتیجه، ارتقاء و بروز رسانی سیستمهاي سازمان، آسانتر صورت میگیرد.

- مهیا نمودن امکان استانداردسازي در تمام بخشهاي سازمان

- دقت در جزئیات صورت حسابها وحسابهاي پرداختی

- اجتناب از فرآیندهاي گردش پرونده هاي کاغذي

- استفاده از تجربیات برتر [11] (Best Practice)

- افزایش سرعت انتقال اطلاعات

- صرفه جویی در زمان وهزینه

- اعتماد واطمینان به انجامپذیر بودن فرآیندها

2.3 معایب پیادهسازي سیستم ERP در یک سازمان عبارتند از:

- نیاز به حضور تعداد زیادي از مشاوران در سازمان

- ریسک بالا [12][11] در جنبههاي مختلف پیادهسازي و بهرهبرداري

- تخصیص بودجه غیر قابل پیشبینی براي آموزش پرسنل

- زمان کم براي آموزش

- مقاومت نیروي انسانی در پذیرش شیوههاي جدید کاري

- هزینه بالا پیادهسازي سیستم [13]

.4 مفهوم رایانش ابري با احتجاج لایهها و مدلهاي آن

میتوان رایانش ابري (Cloud Computing) را به عنوان مدلی جدید از رایانش در نظر گرفت که سرویسهاي فنآوري اطلاعات (نرم افزار، اطلاعات و دادههاي

اشتراکی) را از طریق اینترنت ارئه مینماید. با استفاده از تکنولوژي رایانشابري، کابران میتوانند از طریق هر نوع وسیلهاي (از قبیل رایانه هاي شخصی، لپ تاپ و وسیلههایی از این قبیل) به سرویسهاي ارائه شده در ابر، دسترسی داشته باشند. واژه ابر در حقیقت به اینترنت اشاره میکند[14][3]، دلیل این تشبیه این است که اینترنت مانند ابر جزئیات فنی خود را از دید کاربران پنهان میکند و در حقیقت لایه اي از انتزاع را بین این جزئیات فنی و کاربران به وجود میآورد. از مزایاي رایانش ابري میتوان صرفهجویی در هزینه، کارایی بالا و مقیاس پذیري (Elastic Scalability) سریع و آسان را نام برد.

در شکل((1 سیر تکامل رایانش در شش فاز نمایش داده شده است. با توجه به شکل، فاز اول، زمان استفاده از کامپیوترهاي بزرگ ( Mainframe (Computers بوده و کاربران با استفاده از ترمینالها (terminals ) به این کامپیوتر ها متصل میشدند و از آنها سرویس دریافت میکردند. فاز دوم، مخصوص کامپیوترهاي خانگی بوده که توانایی انجام بسیاري از نیازهاي محاسباتی کاربران را داشتند. در فاز سوم، کامپیوترها و سرویسدهندهها به یکدیگر از طریق شبکههاي محلی براي اشتراك منابع و افزایش کارایی متصل شدند. در فاز چهارم، براي افزایش بهرهوري و اشتراك منابع، شبکه هاي محلی به یکدیگر متصل شدند و شبکه هاي عمومی مانند اینترنت را به وجود آوردند. فاز پنجم زمان پیدایش رایانش مشبک (Grid Computing) است که توان پردازشی و منابع ذخیرهسازي را توسط یک سیستم توزیع شده به اشتراك می-گذارند. در فاز ششم، رایانش ابري، منابع و توان رایانشی را به سادگی از طریق اینترنت [15] در دسترس عموم کاربران قرار داده است.

شکل .1 سیر تکاملی رایانش

با مقایسه این شش فاز، اینطور به نظر میرسد که رایانش ابري، معادل همان کامپپوترهاي بزرگ مربوط به فاز اول است، البته با چند تفاوت اساسی . نخست اینکه، کامپیوتر هاي بزرگ قدرت محاسباتی و توان عملیاتی محدودي دارند اما رایانش ابري قدرت محاسباتی و ظرفیت ذخیرهسازي نامحدود را در اختیار

کاربران قرار میدهد. علاوه بر این، در کامپیوترهاي بزرگ، کاربران از طریق درگاههاي ورودي که هیچگونه توان پردازشی ندارند، درخواستهاي محاسباتی خود را به سیستم میدهند ولی در رایانش ابري وسیله ارتباطی با سیستم، کامپیوترهایی هستند که خود توان پردازشی بالایی دارند و میتوانند به بسیاري از نیاز هاي محاسباتی کاربر بدون نیاز به سیستم رایانش ابري، پاسخ دهند.

.5 مدلهاي رایانش ابري

منابع مختلف مدلهاي متفاوتی را براي رایانش ابري ذکر کردهاند [14][9][8][1]، ولی به نظر میرسد آنچه که در شکل((2 نمایش داده میشود حالت متعارف آن است :

1.5 مدل استقرار :(Establishment Model) در واقع این مدل به محل قرار گیري زیر ساخت ابر اشاره دارد. از آنجائیکه هر ابر باید داراي مکان فیزیکی مشخصی باشد، لذا این مدل تعیین کننده محل قرار گیري زیر ساخت ابر است.

1.1.5 ابر عمومی :(Public Cloud) در این حالت، مشتریان و استفاده کنندگان از رایانش ابري از طریق اینترنت با این مدل از ابر ارتباط برقرار کرده و پس از اعتبارسنجی (Authentication)، میتوانند از خدمات آن استفاده کنند. 2.1.5 ابر گروهی(:(Community Cloud درحالتی که سازمانها، نیازها و درخواستهاي مشابهی داشته باشند، ابر گروهی میتواند گزینه مناسبی براي مواردي از این دست باشد. این سازمانها میتوانند با به اشتراك گذاشتن زیرساخت ابر خود براي دیگر سازمانهاي عضو، از مزایاي ابر گروهی بهرهمند شوند.

3.1.5 ابر خصوصی :(Private Cloud) این ابر توسط سازمانها براي استفادهکنندگان داخلی آن سازمان به وجود میآید. بدیهی است که ابر خصوصی داراي بالاترین امنیت نسبت به سایر مدلهاي استقرار بوده و چون این ابر در اختیار خود سازمان قرار دارد، امکان کنترل بیشتري روي سختافزار و نرمافزار شبکه و کلیه موارد دخیل در یک زیرساخت رایانش ابري وجود دارد. شایان ذکر است که مدیریت این مدل میتواند توسط خود سازمان برپاکننده ابر یا سازمانی که وظیفه مدیریت ابر را بر عهده گرفته، باشد.
4.1.5 ابر پیوندي(:(Hybrid Cloud از ترکیب چندین ابر مختلف، بطوریکه هر ابر خصوصیت منحصر به فرد خود را حفظ نماید، به دست میآید. این ابرها (ابر پیوندي) از منظر بیرونی به عنوان یک ابر واحد به شمار میآید.

2.5 مدل سرویس :(Service Model) این مدل مشخصکننده سرویسهایی است که میتوان از طریق رایانشابري به آنها دسترسی داشت. از زیرمجموعههاي مدل سرویس، به نام مدل SPI یاد میشود.

1.2.5 زیر ساخت به عنوان سرویس :(IaaS) در این مدل، سخت افزار به صورت مجازي در ابر قرار گرفته و تمامی منابع مورد نیاز کاربران از قبیل: فضاي ذخیرهسازي، ماشینهايمجازي، اعتبارسنجی و مکانقرارگیري پردازشگرهاي مجازي را در اختیار آنها قرار میدهد.

2.2.5 سکو به عنوان سرویس :(PaaS) این مدل شامل سیستمهاي-عامل، سرویسها، مدیریت پایگاه داده و اعتبارسنجی میباشد که برنامههاي آن توسط توسعهدهندگان ابر یا استفادهکنندگان آن در ابر قرار میگیرد. در حقیقت