کارآموزی کامپیوتر

بخشی از مقاله

بخش اول
شناخت قطعات کامپیوتر
پردازنده (CPU) :
CPU بخش اصلی یک کامپیوتر یا به عنوانی مغز کامپیوتر محسوب می شود. اگر بخواهیم توانائیهای دستگاه خود را بدانیم لازم است با توانائیهای CPU کامپیوتر خود آشنا شویم. اولین پردازنده های که ساخته شد 8086 و بعد از آن به ترتیب مدلهای 8088 و 80286 و 80386 و 80486 و سری پنتیوم به بازار عرضه شد که سرعت آنها نیز به ترتیب افزایش مدل آنها بیشتر شده پس می توان گفت که نوع CPU ، سرعت کامپیوتر را تعیین می کند.

CPU پنتیوم به چهار دسته تقسیم می شود :
پنتیوم ، پنتیوم II ، پنتیوم III وپنتیوم 4 و در آینده نزدیک پنتیوم 5 به بازار خواهد آمد. از CPU های دیگر می توان به AMD و سایریکس (Cyrin ) اشاره کرد.
CPU های AMD در عملکرد گرافیکی پیشرفته و در Copy کردن و رندر کردن ها سرعت بالاتری نسبت به CPU های دیگر دارد فقط مشکل آن در کارهای شبکه می باشد.
خود CPU ها نیز در مدلهای متفاوت سرعتهای مختلفی دارند. مثلاً برای CPUها پنتیوم سرعتها 75 و 90 و 100 و غیره ... وجود دارد. به همین دلیل

در برد اصلی یا مادربرد (Main bord) باید مشخص شود که CPU نصب شده بر روی آن با چه سرعتی کار می کند.
در اکثر موارد این کار با تنظیم جامپر یا دیپ سوئیچ بر روی مادربرد امکان پذیر می باشد. CPU پنتیوم II و پنتیوم III به شکل مستطیل است. این نوع CPU ها به طور عمودی بر روی برد اصلی سوار می شود.
CPU های پنتیوم و پنتیوم III و AMD به بالا به صورت مربع می باشد که زیر آن پایه های زیادی قرار دارد.

CACHE یا حافظه کش چیست؟
کش حافظه ای کوچک و بسیار سریع در CPU می باشد که برای نگهداری دستورات در حال اجرا یا دستوراتی که می خواهیم اجرا کند از آن استفاده می کنیم بنابراین هرچه مقدار Cache در CPU بیشتر باشد عملکرد سیستم سریعتر خواهد بود.

برد اصلی (مادر برد Main bord )
همانطور که از نام این وسیله معلوم است اصلی ترین برد در کامپیوتر است که تمام قطعات کامپیوتر بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به آن متصل می شوند.
بر روی برد اصلی تعدادی شکاف که محل قرار گرفتن کارتهای گوناگون است موجود می باشد. همچنین بر روی آن محلی برای استقرار CPU تعبیه شده است.

شکافهای خاصی نیز برای حافظه Ram وجود دارد، و کانکتوری برای تعذیه سیستم در نظر گرفته شده است سیمهای Case نیز در کانکتور خاص خود روی مادربرد نصب می شود.
کابلهای داده ROM ، CD و هارد دیسک و فلاپی درایو نیز به برد اصلی متصل می شود.
پورت چاپگر و ماوس نیز هر کدام توسط یک کابل رابط به برد اصلی متصل می شود.

شکافهای توسعه (Solt) می توانند از نوع ISA و PCI و AGP باشند که سرعت تبادل اطلاعات در شکافهای AGP بیشتر از PCI می باشد و سرعت اسلاتهای PCI بیشتر از اسلاتهای ISA می باشد.
شکاف AGP برای سوار کردن کارت گرافیک در نظر گرفته شده.

شکاف PCI برای سوارکردن کارت هایی مثل (مودم، کارت صدا و کارت شبکه) در نظر گرفته شده.
شکاف ISA معمولاً قطعات قدیمی مثل کارت صدا و مودم و غیره در آن نصب می شود.
شکافهای مربوط به حافظهROM در بردهای اصلی پنتیوم از نوع 72 پین و 168پین می باشد در مادربردها معمولاً از Ram های 168 پین SD و DDR به کار می رود.

روی بردهای اصلی نوعی حافظه فقط خواندنی ROM وجود دارد که اطلاعات و تنظیمات اصلی کامپیوتر در آن قرار دارد. این حافظه انرژی خود را برای نگهداری اطلاعات در صورت خاموش بودن کامپیوتر از یک باتری تأمین می کند.

USB چیست؟ پورت جدیدی می باشد که دارای سرعت بالاتری نسبت به پورتهای دیگر داشته و در مادربردهای جدید از آنها استفاده می شود و برای اتصال دستگاه ها به سیستم به کار میرود.

شکل 1-1 دید دقیق تری نسبت به اجزای موجود بر روی مادربورد را به دست می دهد.
(توجه داشته باشید که طراحی مادربرد بسته به کارخانه های سازندة مختلف متفاوت می باشد.)
حافظه RAM
حافظه ای با دست یابی تصادفی

یک برنامه لیستی از دستورات است که کامپیوتر باید آنها را اجرا کند. برای اینکه اجرای برنامه توسط کامپیوتر امکان پذیر باشد. باید آنرا در حافظه تصادفی یا Ram قرار دهد.
این حافظه به صورت قطعات الکترونیکی روی یک برد کوچک می باشد. حافظه ها انواع گوناگونی دارند و همه آنها دارای مشخصات زیر می باشد:

توجه : حافظه Ram واسطی بین برنامه ها و CPU است و اطلاعات داخل Ram با قطع برق از بین خواهد رفت.
1- نوع یا شکل ظاهری : از لحاظ اندازه و شکل ظاهری حافظه های Ram انواع گوناگونی دارند.
2- سرعت دستیابی به اطلاعات : سرعت Ram بر حسب نانو ثانیه اندازه گیری می شود و در Ram های معمولی سرعت آنها بین 50 تا 100 نانو ثانیه می باشد. هر چه مقدار نانو ثانیه کمتر باشد سرعت Ram بالاتر است.

حافظه Dram چیست؟ این حافظه معمولی ترین و رایج ترین Ram ها به حساب می آیند و به حافظه پویا معروف است اطلاعات آن دائماً باید Refrash یا به روز رسانی شود.
حافظه Sram چیست؟ این حافظه با نام حافظه پایا معروف است و دارای سرعت بسیار بالایی می باشد، اطلاعات آن تا زمانی که تغذیه شود از بین نمی رود، از این Ram ها در CPU ها به عنوان Cache استفاده می شود.

Ram های معمولی امروزی به صورت 30 پینی و 72 و 168 پینی به بالا می باشد.
Ram های 30 پینی از رده خارج شده و در دستگاههای قدیمی کاربرد داشت.
Ram های 72 پینی تقریباً از رده خارج شده و در مدل های اول پنتیوم کاربرد داشت.
Ram های 168 پینی به بالا بر روی دستگاههای جدید نصب می شود.

Ram های موجود در بازار به سه دسته SD و DDR و RD می باشد که Ram های DDR و RD سرعت بسیار بالایی برخوردار هستند و پیش نهاد می شود که از این Ram بیشتر در سیستم استفاده شود.
کارت گرافیک VGA
این کارت حاوی قسمتهای الکترونیکی لازم برای نمایش متن و تصاویر گرافیکی توسط کامپیوتر می باشد. این کارت در یکی از شکافهای توسعه روی برد اصلی قرار می گیرد.

در بعضی از مادربردها کارت گرافیک on board می باشد یعنی قطعات الکترونیکی مربوط به کارت تصویر بر روی خود مادربرد نصب شده است. اگر بخواهیم خودمان کارت گرافیک مورد علاقه خودمان را نصب کنیم می بایست کارت گرافیک مادربورد را غیرفعال کرده و کارت گرافیک خود را نصب کنیم.
کار کارت گرافیک چیست؟ CPU اطلاعات خود را به کارت تصویر می فرستد و کارت نیز اطلاعات را ترجمه کرده و به زبانی که دستگاه خروجی مانند مانیتور بفهمد تبدیل می کند و به مانتیتور فرستاده می شود.

کارتهای گرافیک (تصویر) دو نوع هستند؟
1- کارتهای که اطلاعات دریافتی را از جانب CPU مستقیماً روی صفحه نمایش می فرستد.
2- کارتهای که در آنها از شتاب دهنده تصویری استفاده شده است در این نوع کارتها پردازش اطلاعات تصویری توسط خود کارت صورت می گیرد.

3- نوعی حافظه Dram بر روی تمام کارتها وجود دارد تا تصاویری را که روی صفحه نمایش ظاهر می شود در خود ذخیره کند. هر چه مقدار این Dram بیشتر باشد کیفیت کار کارت گرافیک بیشتر است و در موقع خرید باید مقدار Ram کارت گرافیک را دقت کنید.

مثلاً کارتی خریده اید مثل 64 TnT مقدار 64 در این مدل کارت گرافیک یعنی 64 مگابایت کارت گرافیک Ram دارد.
توجه : کارتهای موجود در بازار معمولاً قابلیت سه بعدی در نمایش تصاویر را دارند که در بازیها و نمایش تصاویر بسیار موفقیت آمیز است.

خروجی های کارت گرافیک :
یک کانکتور برای متصل شدن کابل مانیتور به کارت گرافیک و در اکثر کارتهای گرافیکی فیشی برای خروجی تصاویر به تلویزیون می باشد.

کارت صدا (Card Sound)
همانطور که از نام این وسیله پیداست، ضبط و پخش صدا را به عهده دارد کیفیت صدا خیلی بیشتر از بلندگوی واقع در جعبه کامپیوتر می باشد.
این کارت در ابتدا 8 بیتی بوده ولی امروزه نوع 16 و 32 و ... نیز وجود دارد.
در اغلب کارتها چهار کانکتور وجود دارد.
یک کانکتور مخصوص ورودی صدا یا Line in

یک کانکتور مخصوص ورودی میکروفن یا mic
یک خروجی برای بلندگو یا Speaker یا Line out
یک کانکتور مربوط به پورت Jorstck برای بازی می باشد.
این کارت در یکی از شکافهای توسعه مادربرد قرار می گیرد.
مودم (Modem)

مودم وسیله ای است که امکان برقراری ارتباط دو کامپیوتر از طریق خط تلفن را برقرار می سازد. مودم فرستنده ابتدا سیگنالهای دیجیتال کامپیوتر _که برای کامپیوتر قابل درک است) را به سیگنالهای آنالوگ تبدیل می کند تا بتوان با خط تلفن عبور کند. و بالعکس اطلاعاتی که از طریق خط تلفن به کامپیوتر ارسال می شود به زبان قابل فهم رایانه تبدیل می کند.

شکل 1-2 وضعیت معمول کار با مودم توسط کاربر را نشان می دهد
مودم ها به دو دسته تقسیم می شود :
1- مودم های internal : این نوع مودم در داخل Case کامپیوتر در یکی از شکافهای توسعه نصب می شود.

2- مودم External : این مودم در بیرون از Case کامپیوتر وصل می شود.
سرعت مودمها :
هرچه سرعت مودم بیشتر باشد زمان دریافت و یا ارسال اطلاعات کوتاهتر می باشد. سرعت مودم بر حسب بیت در ثانیه یا bps اندازه گیری می شود. مودمهای اولیه 300 و 1200 و 2400 bps بودند و بعد مودمهای با سرعت 9600 و 14400 و 28800 و 33600 در بازار آمدند و در حال حاضر مودمها bps 56600 و بالاتر مورد استفاده قرار می گیرد.

توجه : چیپ های بر روی مودم وجود دارد که معمولاً یک تا سه چیپ می باشد. هرچه این چیپ ها بیشتر باشد سرعت بیشتر و قطع شدن در هنگام کار کمتر می شود.
کار اصلی مودم : مودم بیشتر برای اتصال به internet و کارهای تلفن و فکس مورد استفاده قرار می گیرد.

خروجی های مودم : مودمها عمدتاً دو کانکتور line و phone دارند که کانکتور line برای وصل کردن خط تلفن به کامپیوتر و کانکتور phone برای وصل کردن دستگاه تلفن به کامپیوتر و کانکتوری برای خروجی صدا و کانکتوری برای ضبط mic است.

هارد دیسکها hare disk
این وسیله در حقیقت نوعی حافظه است. حافظه ای که اطلاعات در آن حالت پایدار دارند یعنی با خاموش شدن دستگاه اطلاعات پاک نمی شود و تغییری در آنها صورت نمی گیرد. به همین دلیل به آن وسیله ذخیره سازی اطلاعات می گویند. هارد دیسکها از یک یا چند صفحه پوشیده شده با مواد حساس مغناطیسی و چند هد ثبت کننده تشکیل شده اند. هارد دیسکها در مقایسه با فلاپی دیسکها دو برتری دارند.

1- سرعت هارد بیشتر از سرعت فلاپی است.
2- ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات در هارد بیشتر از فلاپی دیسکها است.
از آنجا که هارد دیسکها یکی از قطعات ظریف کامپیوتر است (نسبت به تکان و ضربه حساس است) از آن برای جابجائی اطلاعات استفاده نمی شود.
هارد دیسک ها بوسیله یک کابل نواری اطلاعات را به کامپیوتر رد و بدل می کند و برق مصرفی خود را بوسیله یکی از کانکتورهای منبع تغذیه تأمین می کند.

ظرفیت هارد دیسک معمولاً توسط یک برچسب کوچک روی هارد مشخص می شود.
ظرفیت هارد دیسک های جدید بر حسب گیگا بایت (GB) می باشد.
فلاپی درایو Floppy Drive
این وسیله برای نگهداری و جابجائی اطلاعات می باشد. اطلاعات با حجم های کم را می توان از طریق فلاپی حمل و نقل کرد.

درایو فلاپی به دو دسته تقسیم می شود.
درایو 4/51 که از رده خارج شده.
درایو 2/31 که ظرفیت های دیسکهای این درایو 720 کیلو بایت و 44/1 مگابایت می باشد.
اطلاعات داخلی فلاپی را می توان پاک کرد و اطلاعات جدید را داخل آن ذخیره کرد و تا زمانی که دیسکت خراب نشده می توان این کار را ادامه داد.

دو نمونه از دیسکتهای کامپیوترهای شخصی را در شکل 1-3 ملاحظه می کنید.
سی دی رام ROM . CD
مخفف Compact Disk read only memory با افزایش حجم برنامه ها و نیاز به جابجائی و نگهداری اطلاعات این دستگاه ساخته شده، سرعت این دستگاه در ابتدا خیلی کم بود ولی امروزه درایوهای با سرعت های بیشتر موجود است.

ظرفیت دیسکهای این درایو که CD نام دارد حدود 600 تا 750 مگابایت می باشد.
برای ضبط اطلاعات بر روی cd از دستگاهی به نام (رایتر) می توان استفاده کرد.
این دستگاه می تواند بر روی CD های برنامه کپی کند که قابلیت کپی داشته باشد. امروزه این دستگاه جزء یکی از بخشهای کامپیوتر محسوب می شود.
CD ها از نظر ضبط اطلاعات به دو دسته تقسیم می شود.

1- CD های که فقط می توان یک بار بر روی آنها اطلاعات را ذخیره کند و دیگر قابل تغییر نیستند. R. CD
2- CD های که می توان اطلاعات را از داخل آن پاک و اطلاعات جدید را بر روی آن ذخیره کرد. CD.RW
در جلوی Ram CD.بر روی پانل این درایوها عموماً یک دکمه Eject / Stop و یک دکمه play قرار دارد و یک ولوم صدا و یک جک هدفون وجود دارد.

شکل 1-4 اجزای اصلی که درگیر کار می باشند را نشان می دهد.
مانیتور Monitor
این وسیله متداولترین خروجی در کامپیوتر می باشد. وظیفه این دستگاه نمایش اطلاعات فرستاده شده از جانب CPU است.
مانیتورها به سه دسته تک رنگ، سیاه و سفید و رنگی تقسیم می شود.
مانتیتور با استفاده از نقاط روشن کوچکی که اجزاء تصویری یا پیکسل نامیده می شود تصاویر و کارکترها را نمایش می دهد.

هر پیکسل بر روی صفحه نمایش از سه جزء کنار هم قرمز – سبز – آبی تشکیل شده است و جنس آن از نوعی فسفر می باشد.

شکل 5 - 1
کیفیت مانیتور بستگی به عوامل زیر دارد.
1- اندازه صفحه نمایش بر حسب اینچ
2- قدرت تفکیک پذیری یک مانیتور ، هرچه مقدار تفکیک پذیری بالاتر باشد کیفیت تصاویر بالاتر می شود.

مثال : وضوح تصاویر در مانیتور جدید حدود 1200 × 1600 حتی بالاتر می باشد.
که مسلماً هرچه مانیتور توانائی نمایش تعداد نقطه ها بیشتری را داشته باشد کیفیت آن بهتر است.
3- تعداد رنگهای که می تواند در اختیار کاربر قرار دهد. (البته دست یافتن به تعداد رنگهای بالا بستگی به حافظه کارت گرافیک و توانائی مانیتور دارد).
خروجی مانیتور : یک کابل از مانیتور خارج می شود که به کارت گرافیک متصل می شود.
و کابل دیگری به مانیتور متصل می شود که تغذیه مانیتور را به عهده دارد.
کیس Case

جعبه کامپیوتر جایگاه درایوها، هارد دیسک، حافظه Ram ، مادربرد، کارت گرافیک، کارت صدا و غیره می باشد. علاوه بر این منبع تغذیه که وظیفه تأمین برق را برای قطعات برعهده دارد نیز در آن قرار دارد.

شکل 6 – 1
انواع Case از لحاظ شکل ظاهری :
منبع تغذیه با قدرتهای 200 وات تا 400 وات وجود دارد. که منبع تغذیه یا پاور (Power) 200 تا 300 وات در کیس های قدیمی یا AT مورد استفاده قرار می گرفت. و در کیسهای جدید Atx از منبع تغذیه 350 و 400 وات مورد استفاده قرار می گیرد.

کابلهای منبع تغذیه
اگر با دقت به کابل های خارج شده از منبع تغذیه نگاه کنید سه نوع کانکتور مختلف مشاهده خواهید کرد. در میان این سه نوع کانکتور یک نوع کانکتور وجود دارد که برای تغذیه مادربرد مورد استفاده قرار می گیرد و دو نوع کانکتور وجود دارد که برای تغذیه هارد و Rom . CD و فلاپی مورد استفاده قرار می گیرد.
سیمهای دیگری در Case وجود دارد که به قسمت جلوی یا پانل جعبه وصل شده اند (به منبع تغذیه وصل نشده اند) این سیمهای رنگی که معمولاً برای هریک از آنها روی برد اصلی کانکتور در نظر گرفته شده است برای وصل کردن چراغ Turbo و چراغ Power و بلندگو و کلید Reset در نظر گرفته شده است.
صفحه کلید Key board
مرسومترین وسیله ورودی در همه کامپیوترها صفحه کلید است. صفحه کلید مجموعه ای از کلیدهای حرفی، عددی، نشانه های نقطه گذاری و کلیدهای کنترل را در اختیار کاربر قرار می دهد.
صفحه کلیدهای قدیمی از مدلهای 84 کلیدی و 101 کلیدی بودند با گذشت زمانی و ظهور سیستم عامل Windows صفحه کلیدهای 104 کلیدی برای استفاده راحت تر از این محیط به بازار آمدند و پس از آن نیز صفحه کلیدهای با کلیدهای بیشتر و با امکانات متنوع تر به بازار عرضه شدند.

ماوس Mouse
یک وسیله ورودی مجهز به دو یا چند دکمه کنترل می باشد که در یک محفظه به اندازه کف دست قرار دارد همینکه ماوس حرکت می کند علائمی صادر می کند که اشاره گر را بر روی صفحه به حرکت در می آورد.

شکل 8 – 1 نمونه ای از ماوس مجهز به دو کلید را نشان می دهد.
ماوس ها یا به پورت سری یا Coml پشت Casex متصل می شود یا به پورت 2/ps پشت کیس متصل می شود. و بعضی از ماوس های جدید به صورت بی سیم و یا فرستنده کار می کند.

شکل 9-1 نمونه ای از ماوس های نوری – مکانیکی را نشان می دهد
چاپگرها Printer
این وسیله یک خروجی است که اطلاعات را بر روی کاغذ چاپ می کند.
چاپگرها انواع مختلفی دارد
1- چاپگرهای سوزنی با مدلهای 80 و 132 ستونی
2- چاپگرهای جوهر افشان
3- چاپگرهای لیزری
تمامی چاپگرهای بالا خود به دو نوع سیاه و سفید و رنگی تقسیم می شوند. چاپگرهای سوزنی از چاپگرهای قدیمی محسوب می شوند و در مقایسه با دیگر چاپگرها از کیفیت خوبی برخوردار نیستند.

این نوع چاپگرها در بیمارستانها، آزمایشگاهها و مدارس برای صدور قبض مورد استفاده قرار می گیرد چاپگرهای جوهر افشان نسبت به نوع سوزنی از کیفیت بالاتری برخوردار می باشند این چاپگرها امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد زیرا از لحاظ قیمت و کیفیت مورد قبول استفاده کنندگان می باشد.

نوع دیگر چاپگرها، چاپگرهای لیزری می باشد که با سرعت و کیفیت بالای خود نظر تمام استفاده کنندگان را به خود جلب کرده است. کیفیت این چاپگرها از نوع سوزنی و جوهر افشان بیشتر است.
این وسیله اطلاعاتی را که قرار است چاپ کنید توسط یک کابل دریافت می کند.

اسکنر Scanner
با استفاده از این وسیله می توان عکس را به کامپیوتر منتقل کرد و در صورت تمایل آنرا بصورت یک فایل گرافیکی ذخیره کرد.
این وسیله از نظر کار دو نوع و از نظر وصل شدن به کامپیوتر دو نوع مختلف دارد.
اسکنر دستی یا handy Scanner با کشیدن اسکنر روی عکس، تصویر به کامپیوتر منتقل می شود.
اسکنر رومیزی یا Flat Scanner مانند دستگاه فتوکپی عکس را روی شیشه گذاشته به کامپیوتر منتقل می شود.

بعضی از اسکنرها از طریق یک کارت به کامپیوتر متصل می شوند و بعضی از طریق پورت چاپگر به کامپیوتر متصل می شود.

بخش دوم
مونتاژ کامپیوتر
با مونتاژ کامپیوتر خود نه تنها با نحوه کار کامپیوتر آشنا خواهید شد بلکه به سادگی می توانید هزینه را برای تهیه کامپیوتر کاهش دهید. برای مشخص بودن مراحل مونتاژ قطعات را به ترتیب و یکی یکی نصب می کنیم.

باید توجه داشت که قطعات باید بعد از نصب، نرم افزار مورد نیاز هر کدام را نصب کنیم. هر قطعه معمولاً جای مشخصی دارد و از یک طرف قطعات نصب می شود پس کمی دقت لازم است.
نصب مادربرد :
همانطور که قبلاً گفته شد برد اصلی به عنوان قلب کامپیوتر شناخته می شود.
می خواهیم مادربرد را بر روی Case نصب کنیم. ابتدا برد را طوری تنظیم می کنیم که پورتهای آن با قاب موجود در کیس منطبق باشد . سوراخهای روی مادربرد یا برد اصلی باید با سوراخهای روی سینی کیس منطبق باشد به طوری که بتوان پیچها را داخل آن قرار داد. حالا سوراخهای روی مادربرد را با سوراخهای روی سینی کیس منطبق می کنیم.

پیچهای که برای سینی کیس در نظر گرفته شده اند را بر روی سینی کیس بسته و پس از اینکه این پیچهای برنجی را روی سینی قرار دادیم مادربرد را بر روی پیچهای برنجی قرار داده و با بستن پیچها واشرهای قرمز رنگ که برای عایق کردن در نظر گرفته شده مادربرد را بر روی سینی کیس کاملاً محکم می کنیم.

نوبت به وصل کردن کابل تغذیه برد اصلی میشود
بعد از نصب مادربرد را بر روی سینی باید سیمهای داخل Case را به مادربرد وصل کنیم هریک از این سیمها با کانکتوری که روی آن نوشته شده است مشخص شده که بر روی مادربرد آنها را وصل می کنیم مثلاً کلید Reset دارای سیمهای که معمولاً سفید و آبی هستند و DLED H.D. که هنگامی که هارد سیستم کار می کند این چراغ روشن می شود معمولاً با رنگهای سفید و قرمز مشخص شده و یا کلید خاموش و روشن شدن برای Case های ATX کانکتوری به نام Power sw دارد مشخص می شود.