بخشی از مقاله
مقدمه :
معرفی رشته ی باغبانی :
باغبانی عبارت است از : هنر، دانش، و پیشه کشت، داشت، برداشت و بازار رسانی انواع سبزی، گل و میوه. در این تعریف از هنر، دانش و پیشیه باغبانی سخن رفته است، دلیل این امر این است که کارهایی مانند پیوند زدن، هرس گرده افشاني و مانند این ها برای این که به طور موفقیت آمیز انجام شود. نیاز به مهارت ممارست و سلیقه ویژه ای دارند که آنها را جزو هنرها قرار می دهند.
تاریخچه ی باغبانی در دنیا :
بزرگترین مسئله ای که بشر همیشه در طول تاریخ چند هزار ساله اش با آن روبرو بوده قحطی و کمبود مواد غذایی است و به این دلیل، در زمان های قدیم، پایه و اساس اجتماع ها را کشاورزی تشکیل می داده است.
مطالعه سنگ نوشته ها، حجارها و اسناد تاریخی نشان می دهد که فن باغبانی از آغاز کشاورزی تاکنون دوران های مشخصی را طی نموده است.
تاریخچه ی باغبانی در ایران :
گفته می شود که ایران یکی از اولین کشورهای دنیاست که در آن کشاورزی و تمدن شروع شده و انسان اولیه برای نخستین بار در فلات ایران به کشت و زرع و پرورش دام، دست زده است. برای مثال : در حفاری های نقطه های مختلف ایران مشخص گردیده که در حدود 3300 سال قبل از میلاد مسیح درخت را در، ری، دامغان و کاشان به طرز مشابهی نقاشی می کرده اند. و بنابراین در آن زمان از لحاظ باغبانی میان نقاط ایران رابطه برقرار بوده است.
هدف از کارآموزی :
1 ) آشنایی با دانشجویان با کارهای عملی و اجرایی و مسائل کارگاهی از نزدیک به طوری که فرصت تطبیق آموخته ها را عمل درک کنند و در رفع کمبودها و نواقص احتمالی بکوشند.
2 ) برخورد با مسائل کارگاهی، کارگری، اجتماعی و روبرو شدن با واقعیت های عینی.
3 ) واقف شدن به اهمیت مهارت های علمی و رابطه بین آنها و نحوه همکاری صاحبان مهارت ها و تخصص های مختلف و نقش هر کدام در پیشبرد کارها.
4 ) آگاهی یافتن به نقش اداره یک ارگان، سازمان یک شرکت یا کارگاه و لزوم تسلط کافی به کارهای عملی و اجرایی.
تعاریف :
1 ) دوره کارآموزی : دوره ای است که دانشجو باید در یکی از مراکز فنی مرتبط به رشته اش به منظور انطباق آموخته های علمی و آموزشی با فعالیت های علمی برای کسب مهارتهای لازم به جهت شکوفا شدن استعدادهای نهفته خود و ایجاد خلاقیت ها در محیط کار طی نماید.
2 ) کارآموز : دانشجو یا محقق که در آئین نامه ی آموزشی به اختصار کارآموز گفته می شود. فردی است که دوره ی کارآموزی خود را در یکی از مراکز فنی و آموزشی مرتبط با رشته اش می گذراند.
3 ) استاد کارآموزی : عضو هیئت علمی دانشگاه باشد و با توجه به محول شدن این واحد درسی برای ایشان، راهنمایی ها، تذکرات و نظارت کامل بر دوره ی کارآموزی دانشجو باشد.
4 ) سرپرست کارآموزی : فردی است که رسیدگی به کل امور مربوط به کارآموزی را در یک سازمان یا ارگان یا یک بخش بر عهده دارد.
5 ) محل کارآموزی : منظور از محل کارآموزی بخش، آزمایشگاه و یا واحدی از یک سازمان می باشد که کارآموزی دانشجو در آنجام انجام می گیرد.
فصل اول :
آشنایی با مکان کاروزی :
شرکت خدمات توسعه کشاورزی کیان دشت واقع در شهرستان ابهر فعالیت های خود را از سال 1376 آغاز کرده و اکنون پس از 12 سال سابقه ی ارائه ی انواع خدمات کشاورزی به کشاورزان محترم منطقه، باغداران عزیز و همچنین کمک و همکاری کردن با اداره ی جهاد کشاورزی شهرستان ابهر از یک تجربه و یک سابقه ی کاری روشن در منطقه برخوردار می باشد. شرکت خدمات توسعه کشاورزی یکسان دشت وابسته به جهاد کشاورزی بوده و زیرنظر این اداره به فعالیت هایی از جمله :
1 ) توزیع نهادهای کشاورزی شامل : بذر، کود، سم.
2 ) آموزش و ترویج کلاسهای کشاورزی (باغبانی، زراعت، دامپروری).
3 ) آمارگیری محصولات کشاورزی.
4 ) توزیع نهال.
5 ) به کارگیری کارشناسان شبکه مراقبت (شناسایی و مبارزه با آفات و امراض باغات).
6 ) طرح گندم (نحوه ی کاشت، داشت و برداشت و توجه کشاورزان در این زمینه).
7 ) بوجاری کردن بذر گندم.
8 ) معرفی کارآموزان رشته ی کشاورزی که این کارآموزان زیرنظر کارشناسان مجرب به عنوان سرپرست کارآموزی تحت آموزش قرار می گیرند.
این شرکت در حال حاضر از 8 کارشناس در رشته های باغبانی، زراعت، تولیدات گیاهی، دامپروری، گیاه پزشکی، ماشین آلات، منابع طبیعی و اقتصاد کشاورزی تشکیل شده و به فعالیت های خود در این زمینه ادامه می دهد.
فصل دوم :
ارزیابی بخش های مرتبط با رشته ی علمی کارآموز :
اعم فعالیت های شرکت کیان دشت وابسته به تمام گرایش های رشته ی کشاورزی می باشد. بدین معنی که برای ارائه ی یک موضوع یا هدف خاص تنفیقی از مهارت های کارشناسان در گرایش های مختلف رشته ی کشاورزی صورت می گیرد. در اینجا به نقش رشته ی باغبانی در انجام فعالیت ها و خدمات می پردازیم :
به عنوان مثال در تشکیل کلاسهایی برای کشاورزان جهت آموزش و ترویج آنان هم نیاز به یک کارشناس مجرب در رشته ی آموزش و ترویج کشاورزی داریم هم نیاز به یک کارشناس باغبانی داریم. شاید بپرسید که یک کارشناس باغبانی چه تجربه و تخصصی در زمینه ی آموزش و ترویج کشاورزان دارد؟
نقش کارشناس باغبانی در این زمینه به طور مستقیم نمی تواند تأثیر گذار باشد. بلکه کارشناس باغبانی با ارائه ی نکات و توضیحاتی به کارشناس ترویج و آموزش، توضیحات لازم را جهت آگاهی کشاورزان از اصول پایه و چگونگی نحوه ی انجام عملیات کشاورزی در محدوده ی باغات و اراضی کشاورزی ارائه می دهد.
در بررسی شرح وظایف رشته ی باغبانی در واحد صنعتی (شرکت کیان دشت) می توان به :
1 ) توزیع نهال بین کشاورزان و باغداران منطقه اشاره کرد.
2 ) توزیع نهاده ی کشاورزی شامل بذر کود، سم.
3 ) نحوه ی کاشت، داشت و برداشت نهال درختانی مثل : گردو، سیب، گلابی (از ابتدا تا انتها).
4 ) تحت آموزش قراردادن کارآموزان رشته ی باغبانی توسط کارشناسان این شرکت و ...
در مجموع می توان گفت رشته ی باغبانی در شرکت کیان دشت نسبت به سایر رشته ها اهمیت بیشتری دارد. و اکثر کارهای خدماتی و عملیاتی این شرکت بر عهده ی کارشناسان این رشته می باشد.
فصل سوم :
فعالیت های صورت گرفته در دوره ی کارآموزی :
1 ) بازدید از باغات انگور روستای درسجین و ازناب و آشنایی با کرم خوشه خوار انگور (کرم خوشه خوار انگور Lobesia botrana ).
انگور یکی از محصولات مهم و با ارزش کشور است که صورت های تازه، مجلسی و کشمش و یا فرآورده هایی مثل شیره و آب انگور مورد استفاده قرار می گیرد. تولید سالیانه این محصول در ایران حدود دو میلیون تن است که پس از سیب و مرکبات در رتبه سوم قرار دارد. بزرگترین آفتی که این محصول را تهدید می نماید آفت خوشه خوار است که تقریباً در کلیه موارد موستانها فعالیت دارد و برخی از مناطق مانند آذربایجان غربی و شرقی، زنجان و خسارت وارده توسط این آفت بسیار چشم گیر است. در سال های طغیانی خسارت آن حدود 90 درصد بیان شده است.
مشخصات آفت :
کرم خوشه خوار انگور حشره ی کوچکی به طول 5 – 4 میلی متر بوده و حشرات کامل آن از اواسط اردیبهشت تا اواخر شهریور در باغ مشهود است. این آفت در سال چندین نسل داشته و خسارتی در حدود 15 – 10 درصد به باغات وارد می کند. تغذیه این آفت از خوشه های نارس و حتی از خوشه های رسیده نیز صورت می گیرد. جهت شناسایی این آفت از تله های فرمونی استفاده می کنند در رابطه با تله های فرمونی به این نکته بایستی اشاره نمود که این تله ها از یک ماده ی شیمیایی که تولید بوی حشره ی ماده را می کند و حشره ی نو را به طرف خود جلب می نماید.
این آفت شب پرواز نبوده تله ی نوری روی این آفت تأثیر گذار نمی باشد. با استفاده از این تله های نقطه ی اوج فعالیت این آفت را به دست می آوریم. (نمودارهای موجود) و بعد از دو هفته شروع به سم پاشی می کنیم.
کنترل :
1 ) انتخاب انواع موهایی که خوشه متراکم ندارند.
2 ) احداث باغ به صورت ردیفی و در روی داربست موازی، چون کرم خوشه خوار انگور اغلب به موست نهایی که فاقد داربست بوده و موها به شکل گسترده روی زمین یا پشته ها باشد، حمله می نماید.
3 ) هرس هر ساله مو برای جلوگیری از تجمع شاخه های اضافی، سوزاندن علف های هرز و برگ های خشک در پاییز، شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره های زمستان گذران .
کنترل شیمیایی :
1 ) دیازینون 60% WP و 5/1 در هزار. 2 ) مالایتون
3 ) فن والریت 4 ) گوزایتون
5 ) کنفیدور 6 ) زولون جهت مبارزه با این آفت استفاده می نمایم.
2 ) بازدید از باغات انگور روستای ازناب و آشنایی با زنجره ی مو زنجره مو Cicadatra ochreata
زنجره ی مو از آفات خطرناک انگور به حساب می آید. حشره ی کامل این آفت روی سرشاخه های تازه مو تخم گذاری کرده، یک ماه بعد از تفریق تخم ها لارو این آفت روی خاک افتاده و داخل خاک می رود. مکان فعالیت این لاروها در 60 – 50 سانتی متری خاک بوده و در اطراف ریشه های جوان با ساختن تونل های گلی یا خانه های گلی و با تغذیه از ریشه های جوان و موئین به فعالیت خود ادامه می دهد. این آفت هر دو تا سه سال یک نسل دارد و لارو این آفت در طی این دو سه سال با تغذیه از ریشه ها باعث ضعف و ناتوانی درختان مو می
گردد. خسارت این آفت در منطقه ی ما (ابهر) و حتی بیشتر استانهای کشور در حال گسترش می باشد. و در حال حاضر خسارت سنگین به باغات روستای ازناب وارد کرده است از جمله ی این خسارت ها خوابیدگی بوته ی مو می باشد. که باعث خشکی و ضعف درخت شده است. جهت مبارزه با این آفت راههای مختلفی وجود دارد از جمله :
1 ) جهت مبارزه با نوزادان این آفت انتخاب زمین های شنی، ازدیاد آبیاری، تقویت زمین از لحاظ کودهای حیوانی و شیمیایی علیه آفت بسیار مؤثر است.
2 ) استفاده از واریته های مقاوم.
3 ) بیل زدن پای بوته ی مو و سوزاندن علف های هرز در کم شدن این آفت مؤثر است.
4 ) در بهار سرشاخه های آلوده به تخمریزی زنجره را می توان هرس کرد.
5 ) استفاده از یخ آب زمستانه.
کنترل شیمیایی :
1 ) کار با ریل یا سوین.
2 ) دیازینون گرانول.
3 ) فورادان به مقدار یک کیلوگرم ماده خالص در هکتار.
نکته : بهترین موقع مبارزه شیمیایی در ماههای مرداد و شهریور است که فعالیت پوره ها در قشر سطحی خاک است به علاوه در این موقع تعداد زیادی (مخصوصاً اوایل مرداد) پوره های سن چهارم در حال کامل شدن و خروج از خاک هستند. در کل جهت مبارزه با آفت زنجره ی مو مبارزه ی تلفیقی بایستی اجراء گردد.
3 ) بازدید از باغات انگور روستای درسجین و آشنایی با بیماری سفیدک سطحی مو :
سفیدک سطحی مو از جمله بیماریهای است که به وضوح در باغات این منطقه ظاهر می گردد. در سال هایی که میزان بارندگی زیاد باشد یا رطوبت نسبی هوا بالا باشد. خسارت و آثار این بیماری ظاهر می گردد.
عامل این بیماری قارچی است از رده ی بازدید یومیسیت ها که اسپورهای این قارچ در فضا فشرده بوده و با نشستن روی بوته و ایجاد کنیدی و کنیدیفور شروع به تکثیر و ادامه فعالیت می کند. با گسترش این بیماری گرد و غبار معلق در هوا نیز جذب بوته شده و منافذ تنفسی برگ و میوه را کاملاً می گیرد و در ادامه رشد و بزرگ شدن میوه کاهش می یابد و باعث کاهش کیفیت میوه شده و رسیدگی و شیرین شدن محصول کند می گردد. برای مبارزه با این بیماری از چندین روش مثل :
1 ) مبارزه ی مکانیکی (بیل زدن پای بوته ی مو).
2 ) هرس شاخه های سبز.
3 ) کاهش آب آبیاری.
4 ) استفاده از گل گوگرد به صورت گرد یا پودر.
مبارزه ی شیمیایی :
استفاده از سم قارچ کشی توپاس به صورت مایع به میزان 100 گرم در 800 لیتر آب جهت مبارزه با این آفت استفاده می شود.
4 ) آشنایی با علف های هرز باغات انگور واقعه در روستای ازناب :
از علف های هرز مهم انگور می توان به حمایر یا مرغ و علف هرز بدون کلروفیل و سبزینه سِس (cascuta . sp) اشاره کرد.
1 ) علف هرز سِس بدون ریشه بوده و مواد غذایی خود را از طریق اندام های مکنده ای که وارد قسمت های آوندی گیاه می کند به دست می آورد. انتشار این گیاه از طریق بذرهایی که از کودهای حیوانی تازه که از دستگاه گوارش حیوانات سالم بیرون آمده و استفاده ی کشاورزان از این کودهای دامی تازه موجب انتشار و رشد این علف هرز در باغات می گردد. و در مدت کوتاهی سریعاً رشد کرده و با تغذیه از اندوخته های بوته موجب تضعیف و خشکی مو می گردد.
مبارزه و کنترل علف هرز سس :
1 ) توصیه های عمومی :
الف ) استفاده از بذر سس گیری شده هنگام کاشت محصول.
ب ) در صورت استفاده از کود حیوانی باید حتماً از نوع پوسیده آن استفاده شود تا اگر به بذر سس آلوده باشد از میان برود.
ج ) از تعلیف دام در محل های آلوده به سس خودداری شود زیرا این بذر می تواند توسط فضولات دام به مناطق دیگری انتقال یابند.
د ) ایجاد تناوب زراعی زمین های آلوده به سس با کاشت محصولات مقاوم مانند : گندم، جو، ذرت و یا سویا.
هـ ) در باغ های انگور به خصوص انگور خوابیده توصیه می شود قبل از شروع رشد بهاری سطح باغ توسط 15 – 12 کیلوگرم داکتال سمپاشی شود و اگر زمین مرطوب نباشد یک نوبت آبیاری پس از سمپاشی صورت گیرد.
2 ) مبارزه مکانیکی با علف های هرز و استفاده از انواع ابزار و تیلر به تعداد دفعات موردنیاز نیز در کنترل سس و علف های هرز مؤثر می باشد.
در ضمن می توان بوته های مو را کف بُر کرده و از مزرعه خارج نمود و در خارج از مزرعه آتش زد.
3 ) از علف های هرز مهم دیگر انگور چایر یا مَرغ می باشد.
رشد این علف نیز بسیار سریع و به تمام شرایط نامساعد خاکی تحمل بیشتری داشته و تا عمق 80 سانتی متری نیز نفوذ می کند. در جذب آب و مواد غذایی، با بوته ی مو رقابت می نماید. جهت کنترل و مبارزه با این علف هرز.
در زمان رشد و فعالیت آوندی این گیاه از یک سم سیسمتیک مثل گلایفوسیت یا رانداب استفاده می نماییم و در سطح کوچک از طریق مکانیکی با این علف هرز مبارزه می کنیم.
5 ) آشنایی با طرز کار دستگاه GPS :
GPS مخفف اصطلاح Goyrophian Posiation System مي باشد به معنی (سیستم موقعیت جغرافیایی)، اطلاعاتی که از این دستگاه به دست می آوریم از طریق ماهواره هایی است که با اتصال دستگاه با ماهواره هایی است که با اتصال دستگاه با ماهواره های موجود امکان پذیر است. درصد خطای این دستگاه 2 درصد بوده و دستگاهی که ما در طول دوره ی کارآموزی با آن آشنا شدیم از مدل Visda.Hcx بوده، دارای صفحه ی رنگی بوده، از کارهایی که می توان با این دستگاه انجام داد شامل :
1 ) ترسیم کروکی 2 ) به دست آوردن مسافت برحسب مترمربع، هکتار، feet و غیره می باشد.
3 ) نقطه یابی 4 ) تعیین فاصله ی بین نقاط 5 ) تعیین ارتفاع از سطح دریا مجهز به سیستم utm
مشخصات دستگاه :
این دستگاه حاوی دو کلید در سمت راست و سه کلید در سمت چپ می باشد. و یک کلید در وسط دستگاه به عنوان کلید enter مشخص شده است. با استفاده از کلید پایینی سمت راست دستگاه روشن و خاموش می شود. و کلید بالایی برای عوض نمودن مِنوها به کار می رود و دو کلید بالایی سمت چپ برای بزرگ و کوچک نمودن تصویر یا به عنوان کلیدهای zoom مشخص شده است. کلید پایینی سمت چپ برای آوردن صفحه ی shord و shop جهت ترسیم کروکی به کار می رود. کلید وسطی به عنوان کلید دستور یا enter کاربرد دارد. نیروی این دستگاه از طریق باتری های خشک یا معمولی تأمین می گردد. از دیگر کارهایی که می توان با این دستگاه انجام داد، سرعت سنج، تعیین ساعات جهانی و ساعت کشورهای مختلف، قطب نما، تعیین ارتفاع و کاربرد دیگر در دریانوردی و غیره می باشد.
6 ) آشنایی با نحوه ی آمارگیری گندم و جو واقعه در روستای چرگر :
هدف از آمارگیری گندم و جو به دست آوردن اطلاعاتی در مورد میزان کشت بر حسب هکتار، مقدار تولید، هزینه ی تولید و استفاده از کود و سم و ... در جهت تولید محصول می باشد.
این کار با شماره گذاری در بهار و به دست آوردن اطلاعات آماری اجراء می گردد و در سه فرم جداگانه نوشته می شود. فرم شماره یک مربوط به ساکنین روستا می باشد. که از طریق این فرم تعداد ساکنین روستا و بهره برداران آن به دست می آید.
فرم شماره 2 :
مربوط می شود به افرادی که جدا و غیر از ساکنین در روستا هستند ولی در روستای موردنظر زمین زراعی داشته و اقدام به کشت و کار می نماید.
فرم شماره 3 :
مربوط به شرکتها و مؤسسات دولتی می باشد که در آن روستا مشغول به انجام عملیات کشت و کار کشاورزی هستند، بعد از کامل کردن این فرم ها کد وسعت بهره بردار بایستی بر حسب اولویت نوشته شود. که از کشت های با وسعت کم شروع شده و تا کشت های وسیع ادامه دارد. کد وسعت 9 آخرین شماره می باشد. مربوط به بهره برداران بزرگ است. بعد از به دست کد وسعت، شماره ی ردیف ها را از ابتدا شروع کرده و تا آخرین شماره می شماریم. بعد از کدگذاری بر حسب تعداد بهره بردار موجود از روی فرمول بهره برداران کوچک و بزرگ را انتخاب می کنیم و فرم پیشرفت کشت و هزینه ی تولید را پُر می کنیم. و اطلاعات جمع آوری شده را به مسئول واحد آمار واقعه در سازمان جهاد کشاورزی استان ارسال می نماییم.
7 ) آشنایی با آفت سفیدک دروغی یا سوختگی شاخ و برگ سیب زمینی در مزارع اطراف منطقه :
این بیماری که به انگلیسی، سوختگی دیر (Light blight) خوانده می شود و به فارسی سفیدک داخلی یا سفیدک دروغی سیب زمینی هم به آن اطلاق می شود. و در تمام دنیا در نقاطی که سیب زمینی کشت می شود وجود دارد. این بیماری در مناطقی که سیب زمینی در پهنه ی وسیعی کشت می شود و آب و هوای خنک و مرطوب و مناسب برای رشد سیب زمینی و قارچ آن هست، انتشار می یابد. این بیماری ضمناً به گوجه فرنگی و چند گیاه دیگر از خانواده ی Sclanaceae خسارت شدید وارد می سازد. در صورتی که شرایط جوی مساعد باشد و هیچ اقدام و مبارزه ای به عمل نیاید. بیماری در طول یکی دو هفته تمامی گیاهان یک مزرعه را به کلی نابود می کند. هنگامی که میزان خسارات در مزرعه کم باشد، سیب زمینی ها ممکن است هنگام برداشت آلوده شده و در انبار بپوسند.
علائم بیماری :
در شرایط رطوبی ممتد، تمام قسمت های نرم هوایی گیاه سوخته شده و به سرعت می پوسند و بوی مخصوصی متصاعد می شود.
عامل بيماري :
Pytophthora . infestans زمستان را به صورت ریسه در داخل غده های سیب زمینی آلوده سپری می کند.