بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
مهارت هاي ارتباطي در ارتباط با بیمار یا مددجو
اسلاید 3 :
آگاه بودن (knowledge) از يك مسئله كه سلامتي را به خطر بياندازد و يا حتي نگرش مثبت و منفي داشتن در مورد رفتاري (attitude) نميتواند در بسياري از اوقات كمك كننده باشند.
بسياري از افراد از خطرات سيگار آگاه هستند از بوي آن هم خيلي راضي نيستند ولي به سيگار كشيدن ادامه ميدهند.
معمولاً باور داشتن و اعتقاد داشتن در مورد يك مسئله كه سلامت را به خطر مي اندازد بسيار قويتر از آگاه بودن و يا نگرش مثبت يا منفي ميتواند عمل كند.
حساس بودن(Susceptibility) : بدانند كه در خطر فراوان در مورد اين رفتار غيرسالم هستند.
شدت (Severity): بدانند اگر اين رفتار را عوض نكنند به قيمت گراني از نظر اقتصادي و جاني براي آن ها تمام خواهد شد.
منفعت داشتن (Benefit): از منفعت اين تغيير در سلامت خود كاملاً اطمينان حاصل كنند.
باز هم بين اين باورها درجاتي وجود دارد.
اسلاید 4 :
بعضي ها ميگويند كه ما واقعاً ميدانيم كه اين رفتار براي سلامت ما خطرآفرين است. مانند جوانان و ارتباط جنسي غيرايمن كه بسياري از اوقات ميدانند كه در سرنوشت آنان بسيار تاثيرگذار است ولي به دليل اينكه مثل هركجاي دنيا، جوانان جزو گروهي از مردم هستند كه باور دارند هرگز آسيب نمي بينند، مشكلات براي ديگران اتفاق ميافتد نه براي آنان و اگر واقعاً رفتار خطرناكي باشد آنان اين خطر را حس خواهند كرد و يك راهي براي آن پيدا ميكنند و فقط زماني كه يك بيماري مقاربتي (STI) اتفاق افتاد و يك حاملگي پرخطر ناخواسته، تازه متوجه مي شوند و براي حل مشكل آن دنبال چاره ميگردند.
عواملي كه ما را قدرتمند و توانمند ميكنند مانند مهارت هايي كه ميآموزيم و يا دسترسي به منابع، توانايي هايي كه از نظر فكري بدست ميآوريم ميتواند به شدّت روي رفاه ما در زندگي تاثيرگذارد. بعضي از عوامل مانند تشويق شدن از طرف دوستان يا فاميل و يا ايجاد شهامت و پشتيباني و حمايت از تغييراتي كه ميخواهيم انجام دهيم در اين مسئله بسيار تاثيرگذار است و ميتواند عاملي باشد كه بسياري از اوقات بطور دايمي يك عادت غيربهداشتي تبديل به يك عادت بهداشتي گردد.
اسلاید 5 :
تامين رفاه و سلامتي در جامعه يك مقوله بين بخشي است و از عهده يك وزارتخانه مثل بهداشت بيرون است. براي مثال براي كاهش مرگ و مير ناشي از تصادفات جاده اي اگر برنامه اي تهيه شود مشاهده ميگردد كه مواردي كه در حوزه اختيار نظام سلامت و وزارت بهداشت است درصد كمي از كار را تشكيل ميدهد.
حتي در موارد مرتبط با بيماري مثلاً براي مبارزه با بيماري هاي ناشي از مصرف سيگار اگر برنامه اي تهيه شود فقط در قسمت كاهش مصرف سيگار، بخش هاي مختلف ازجمله وزارت بازرگاني براي كاهش واردات سيگار، كليه وزارتخانه ها بخصوص وزارت آموزش و پرورش و تحقيقات و فناوري و دفاع براي آموزش افراد جوان تحت پوشش براي جلوگيري از گسترش مصرف سيگار، اقتصاد و دارايي براي افزايش ماليات و تعريف سيگار، صدا و سيما براي تبليغات و آگاه سازي مردم، وزارت كشور براي جلوگيري از فروش سيگار به افراد زير 18 سال، نيروهاي انتظامي و اطلاعاتي براي مبارزه با قاچاق آن و . اجراي بخش هاي مختلف اين برنامه را به عهده دارند و وزارت بهداشت، تنها بخش كوچكي از برنامه را به عهده دارد. در مورد رفاه كه مفهومي فراگيرتر از سلامت دارد مسئله پيچيده تر است. رفاه كه با كلّيه اجزاي زندگي همه آحاد جامعه سروكار دارد نيازمند عزم راسخ دولت و بسيج كليه امكانات آن به منظور تامين رفاه مورد نظر است.
اسلاید 7 :
مهارت هاي ارتباطي
جوهره اصلي طبابت ارتباط پزشك با بيمار یا مددجو است. اين ارتباط يك ارتباط دو طرفه و پوياست. برقراري ارتباط، لازمه كسب اطلاعات در مورد بيماری و تشخيص صحيح و درمان مناسب ميباشد. بيمار یا مددجو بايد در حضور پزشك احساس راحتي كند و به او اعتماد داشته باشد، پزشك از طرف ديگر بايد شنونده خوبي باشد و با زباني قابل فهم براي بيمار یا مددجو در مورد بيماری وي و اقدامات لازم، توضيح دهد تا وي در تصميمگيري در مورد بيماری خود با ديدي باز عمل كند. مهارت در اين امر باعث رضايت بيمار یا مددجو و پزشك، همكاري بهتر در درمان و كاهش ادعاي درمان نادرست ميشود.
دانشجويان در دوران تحصيل با طيف وسيعي از بيماران یا مددجویان، خانواده هاي آنان، پزشكان و ساير ارائه كنندگان خدمت تماس دارند كه مستلزم كسب مهارت برقراري ارتباط بين فردي است. از طرف ديگر آنها شاهد تنوع سني، جنسي، فرهنگي، وضعيت اقتصادي ـ اجتماعي، شخصيت و ابعاد رواني، اعتقادات مذهبي و ادراك بيماران یا مددجویان هستند. اين تنوع، حساسيت و انعطاف پذيري پزشك را ميطلبد تا رضايت بيمار یا مددجو و پزشك را به ارمغان آورد.
اسلاید 8 :
داشتن ارتباط مناسب با بيمار یا مددجو، مستلزم ارتقاء دانش و نگرش در كنار مهارت است. دانش در مورد مفاهيم پايه برقراري ارتباط (مانند مدل هاي ارتباط، پيام هاي مستقيم و غيرمستقيم، انواع و عملكرد ارتباط غيركلامي) و واژگان پايه براي كسب مهارت را ارائه ميكند. نگرش مناسب شامل درك اهميّت برقراري ارتباط موثر، نياز به ديدن بيماران یا مددجویان به عنوان فردي از افراد جامعه به جاي يك مورد بيماري (case) و همكاري با ساير اعضاي تيم مراقبت هاي سلامتي است. پس از پايان اين دوره دانشجو بايد دانش پايه براي ارتباط كلامي و غيركلامي را داشته باشد، قادر به شروع مصاحبه و خاتمه دادن به آن باشد.
اسلاید 9 :
برقراري ارتباط با بيمار یا مددجو
برقراري ارتباط با بيمار یا مددجو شامل سه قسمت زير است:
معارفه و شروع رابطه
كاوش كردن در مورد موضوع مورد مصاحبه
پايان
اسلاید 10 :
براي برقراري يك ارتباط موفق بايد
آماده شدن براي مصاحبه
خوشامدگويي و معارفه
مهارتهاي گوش دادن
مهارت هاي گفتاري
تسهيل (facilitation)
تشريح (explanation)
تفسير (interpretation)
جستجوي نقطه نظرات بيمار یا مددجو
نيازهاي هيجاني بيمار یا مددجو
درك اشارات غيركلامي بيمار یا مددجو
مسايل فرهنگي موثر بر برقراري ارتباط
يادداشت برداري
اسلاید 11 :
آماده شدن براي مصاحبه
قبل از شروع مصاحبه دانشجو بايد روي شرح وظايف خود تمركز و ذهن خود را از ساير مشغله ها خالي كند.
اسلاید 12 :
خوشامدگويي و معارفه
در اين قسمت دانشجو بايد ضمن خوشامد گويي به بيمار یا مددجو یا مددجو، خود را معرفي كند و نام او را بپرسد. همچنين موارد زير را در اين قسمت به خاطر داشته و در موقع لزوم از آنها استفاده كند:
از حالت چهره (facial expression) متناسب با سخنان مطرح شده براي همراهي كردن با بيمار یا مددجو
تغيير يا تنظيم تون صدا (voice tone) متناسب با وضعيت موجود
دست دادن در صورت نياز
حركات سر و دست براي تاييد و يا نفي
اسلاید 13 :
مهارتهاي گوش دادن
روش هاي كلامي: استفاده از اين موارد براي روشن سازي موارد ابهام در مصاحبه و تكميل گفته هاست.
بازگويي (restating) يا بيان مطالب: در اين مرحله اطلاعات مربوط به بيماري جمع آوري ميشود.
كاوش (probing) يا سوالات بيشتر از مصاحبه شونده در مورد نكات كلي يا مبهم : در اين مرحله ارتباط توسعه بيشتري يافته و اطلاعات تكميل ميشود.
روشن سازي (clarifying) يا سوال مستقيم در موارد ابهام براي روشن شدن درستي برداشت مصاحبه كننده از سخنان بيمار یا مددجو.
تصميم گيري و مديريت: با استفاده از اطلاعات مراحل قبل در مورد مشكل بيمار یا مددجو تصميم گيري كرده و اجراي آن مديريت ميشود.
روش هاي غيركلامي شامل:
سكوت(silence) : استفاده مناسب از سكوت به بيمار یا مددجو اجازه ميدهد تا بيان افكار و احساسات خود را تكميل كند.
ارتباط چشمي (eye contact) بر حسب تحمل طرف مقابل و شرايط فرهنگي
وضعيت (posture) مناسب بدن به طوري كه بيمار یا مددجو احساس كند به سخنان او توجه ميشود.
تماس (touch) در موقع لزوم
حركات سر، صورت، تنه، و اندام ها و حالات چهره
مهارت هاي گوش دادن در قسمت هاي بعدي، مورد بحث قرار خواهد گرفت.
اسلاید 14 :
مهارت گوش دادن
اغلب مردم گمان ميكنند كه شنونده هاي خوبي هستند و آموختن مهارت گوش دادن براي آنها عجيب است! در حاليكه واقعيت اين است كه بسياري از ما خوب گوش نميكنيم. بايد توجه داشت شنيدن با گوش دادن تفاوت دارد. شنيدن تنها بخشي از گوش دادن است و شخص در آن تنها به آنچه كه مايل است توجه ميكند و از بقيه گفته ها صرفنظر مينمايد. شنيدن يك روند غيرفعال است و گوش دادن يك روند پويا و فعال است كه نياز به آموزش و كسب مهارت دارد. ما صداي والدين براي دعوت به شام، نجواي همكلاسي و يا صداي سوت داور در بازي را ميشنويم و اين با گوش دادن متفاوت است.
در اينجا مقصود از گوش دادن، شنيدن با گوش سوّم و سعي در فهم آنچه در فرد مصاحبه شونده ميگذرد با استفاده از گوش، چشم، احساس و فكر است. گوش دادن فعال، مستلزم توجه به آنچــه گفتــه شــده (كلامي) و روشي كه براي گفتن استفاده شده (غيركلامي) ميباشد. با اين روش ميتوان اين توصيه را تحقق بخشيد: به صحبت هاي بيمار گوش دهيد، تشخيص را به شما ميگويد.
اسلاید 15 :
برقراري مهارت گوش دادن را ميتوان به 4 بخش عمده تقسيم كرد
همراهي و برقراري ارتباط با بيمار Attending
تفسير و تاويل Paraphrasing
شفاف سازي Clarifying
كنترل فهم مطالب Perceptual Checking
اسلاید 16 :
گوش دادن هميشه به راحتي ميسر نيست. گاه موانعي از گوش دادن و درك پيام اصلي سخنان بيمار جلوگيري ميكنند. اين موانع به دو دسته داخلي و خارجي تقسيم ميشوند:
موانع داخلي كه از درون منشاء ميگيرند عبارتند از: موانع رواني، عصبانيت، اضطراب، خستگي و قضاوت زودرس.
موانع خارجي كه در محيط بيرون ريشه دارند، عبارتند از: نداشتن تمركز در محيط، سر و صدا، فعاليت ديگران و راحت نبودن از نظر جسمي.
اسلاید 17 :
افزايش مهارت گوش دادن
براي افزايش مهارت گوش دادن موارد زير را رعايت شود:
از قطع كردن صحبت طرف مقابل خود داري شود.
پس از طرح سوال سكوت شود تا پاسخ را بشنود؛ تنها روي گوش دادن تمركز شود.
بدون پيش داوري گوش دهد. پيش داوري آنچه را گوش داده ميشود تحريف ميكند.
در گوش دادن سعي در يافتن اهداف، جزئيات و نتيجه گيري داشته باشد.
گوش دادن فعال، تفسير را نيز در بر ميگيرد.
اشاره ضمني اغلب از آنچه گفته ميشود مهمتر است، پس به ناگفته ها نيز توجه شود.
در فاصله بين جملات فكر شود.
قبل از بيان جملات، خوب آنها را تجزيه و تحليل كند.
با كنش خود نشان دهد كه گوش ميكند.
اسلاید 18 :
مهارت هاي گفتاري
سوالات باز:
بايد مصاحبه با بيمار یا مددجو با سوالات باز شروع شود. در سوالات باز از موارد كلي سوال ميشود و پرسش شونده برخلاف سوالات بسته كه جواب آن محدود به بلي يا خير و يا كلمات و جملاتي در ارتباط با موضوع خاص است، در جواب دادن محدوده اختيار بيشتري دارد. اين سوالات در ابتداي مصاحبه روشن ميسازد كه مشكل اصلي بيمار یا مددجو چيست.
سوالات بسته:
با پيشرفت مصاحبه با روشن شدن موضوع به تدريج بايد از سوالات بسته استفاده كرد تا جزئيات مورد نظر در مورد مشكل بيمار یا مددجو را كه ممكن است بيمار یا مددجو به آن توجه نداشته باشد يا براي بيان آن با سوالات باز زمان زيادي نياز دارد، روشن كرد.
بازگويي عبارات (repetition):
در حين مصاحبه گاه براي تاكيد روي يك موضوع، گاه براي روشن شدن يك مطلب و يا براي اين كه به بيمار یا مددجو نشان داده شود به صحبت هاي او گوش ميدهيم از بازگويي عبارات استفاده ميشود.
اسلاید 19 :
تسهيل (facilitation)
وقتي كه مصاحبه شونده در پاسخ به سوالي دچار مشكل ميشود براي جلوگيري از خاتمه مصاحبه ميتوان با او همراهي كرد و با عباراتي بيان او را تسهيل كرد. البته اين عبارات نبايد القاكننده مطلبي باشد ولي ميتواند بدون ارتباط با موضوع و حتي بي معني باشد. پس از بيان اين عبارات مصاحبه شونده مجدداً به موضوع اصلي برميگردد.
اسلاید 20 :
تشريح (explanation)
در موارد ابهام از مصاحبه شونده خواسته ميشود كه در آن مورد خاص بيشتر توضيح دهد.
