بخشی از مقاله
سطح زیر کشت گردو در جهان
براساس اطلاعات سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (FAO)، در سال 1998 سطح زیر کشت گردو در جهان، 584066 هکتار بوده که نسبت به سال 1997 در حدود 10 درصد افزایش داشته است. تولید جهانی گردو نیز بین 700000 – 800000 تن در سال برآورده شده است. در بین کشورهای جهان، در سال 2004 چین بادارا بودن 185000 هکتار اراضی زیر کشت گردوی جهان را به خود اختصاص داده و مقام اول را دارا است. پس از آم آمریکا با 8600 هکتار، ترکیه با 68141 هکتار، ایران با 65000 هکتار و اگر این با 28000 به ترتیب در مقام های دوم تا پنجم قرار دارند.
سطح زیر کشت گردو در ایران
براساس آخرین اطلاعات موجود، سطح زیر کشت گردو در ایران در سال زراعی 2004 برابر 61795 هکتار بوده است استان همدان رتبه نخست تولید گردو در کشور را به خود اختصاص داده است.
از بین رفتن گلها به دلیل یخبندان دیررس بهاره
مرحله جوانه زنی و گل دهی از مراحل حساس به عوامل آب و هوایی محسوب شده که دما و رطوبت در آن نقش اساسی دارند. هوایی سرد و ملایم در اواخر زمستان و اوایل بهار گلدهی را عقب می اندازند در حالی که زمستان های گرم، شکوفه دهی را به جلومی اندازد. از خطرات مهمی که این مرحله را مورد تهدید قرار می دهد یخبندان دیررسی بهاره می باشد. چناچه
یخبندان در اوایل بهار اتفاق می افتد و حتی درخت وارد مرحله گلدهی نیز شده اند از بین بیشتر گل های نر (شاتون ها) را که نسبت به گل های ماده زودتر ظاهر شده اند از بین برده چون دوره ظهور شاتون ها نسبتاً طولانی است و تدریجی است و امکان ظهور آنها بعد از سپری شدن سرما و حتی بعد از ظهور گل های ماده هنوز وجود دارد، یخبندان بر روی عملکرد تاثیر زیادی نخواهد داشت ولی چنانچه یخبندان از نوع دیررس بهاره باشد به دلیل مصادف شدن با ظهور گل های ماده نه تن
ها کل محصول از بین می رود بلکه در عملکرد سال بعد نیز تاثیر خواهد گذاشت. می توان گفت دوره تشکیل اندامهای گل تا اواخر گل دهی وقتی که میانگین دمای روزانه بین 15 تا 20 درجه سانتی گراد می باشد اتفاق می افتد. رطوبت نسبی مطلوب برای این دوره 60 تا 70 درصد بوده و رطوبت نسبی کمتر از 5% و بیش از 75% برای گل دهی مضر است.
نامطبوع شدن طعم مغز گردو به دلیل نگهداری گردوی رسیده در محیط گرم و مرطوب عملیات خشک کردن سریع میوه ها پس از برداشت.
گرچه مغز گردوی حاصله از درخت گردو و خصیصه ای وابسته به واریته است اما به میزان زیادی توسط شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی در طول دوران رشد میوه تحت تاثیر قرار می گیرد. نیاز سرمایی این گیاه 800 – 600 ساعت بین 5 تا 10 درجه سانتی گراد در طی فصول پاییز و زمستان می باشد. بهترین اقلیم برای پرورش گردو مکان هایی است که دارای زمستان های سرد باشند و اصولاً این گیاه وقتی به بار می ن
شیند که یک دوره سرما را در طی فصل زمستان تحمل کرده باشد.
کاهش محصول به دلیل عمق نامناسب خاک
درخت گردو به خاطر داشتن ریشه های گسترده و عمیق به اراضی زراعی عمیق با عمق 2 – 5/1 متر نیاز دارد.
کاهش محصول به دلیل بافت نامناسب خاک
اراضی لومی که تقریباً دارای ترکیب 20% زس و نسبت مساوی 40% شن وسعت می باشدند به دلیل قابلیت زهکشی برای گردو کاری بسیار مناسب هستند. خاک های سبک و آهکی نیز برای رشد گردو بسیار مناسبند.
کاهش محصول به دلیل ناسازگاری با اقلیم منطقه و سرمازدگی
در موقع انتخاب رقم گردو باید شرایط اقلیمی منطقه خصوصاً حداقل دمای فصل زمستان را در نظر داشت. گرچه ارقام بومی گردو طی سالیان متمادی خودشان را با اقلیم منطقه سازگار کرده اند اما در صورت انتخاب اقلام غیر بومی باید دقت شود که بعضی از اقلام گردو حتی در دوره خواب زمستانی به دماهای کمتر از 21 درجه سانتی گراد حساس می باشد.
عملیات : انتخاب رقم سازگار با اقلیم منطقه
کاهش محصول به دلیل پیوند نامناسب
در دو فصل می توان عمل پیوند زنی را انجام داد: یکی در اوایل بهار پس از بیدار شدن پایخ و قبل از آن که جریان شیره گیاه در داخل آوندها شدت یابد و یا اواخر فصل بهار به صورت پیوند جوانه به شکل T (تی) - دیگری ئر اواخر تابستان که شدت جریان شیره گیاهی کند شده ولی سرمای زمستان فرا نرسیده است که باید از شاخه های زایای یک له و از قسمتهای تحتانی محصول کمی می دهند. عملیات : انتخاب زمان و نوع پیوند مناسب
کاهش کیفیت و کمیت محصول تولید شده و دیربازدهی وبه دلیل تکثیر جنسی گیاه (بذر)
امروزه تکثیر غیرجنسی گیاهان در اکثر کشورهای پیشرفته متداول شده است ولی در ایران هنوز تولید نهال گردو در سطح وسیعی به طریق جنسی (بذر) انجام می شود و نتیجه آن تولید ارقام مختلف و دیربازدهی است که به دلیل مهم بودن کیفیت و کمیت بذور از نظر اقتصادی همواره مورد تردید می باشند.
عملیات : انتخاب شیوه مطلوب در تکثیر گردو یعنی تکثیر غیر جنسی
ایجاد یک خط سیاه در محل پیوند و در نهایت شکستن درخت در اتصال پیوندک
پیوند گردوی ایرانی J . regi بر روی گونه های مختلف ، هیبریدهای مختلطی را در پی داشته است ولی میزان موفقیت پیوند بر روی تمامی پایه ها یکسان نبوده و در برخی پیوندها علائمی از جمله متورم شدن محل پیوند، عدم رشد پیوندک و ... مشاهده شده است که مقدار این علائم می تواند بیانگر درجه ای از ناسازگاری آنها باشد. نوعی ناسازگاری با تاخیر در گردو وجود دارد که عامل انجام آن ویروس پیچیدگی برگ گیلاس می باشد که توسط دانه گردو به کلاله و از آنجا از طریق آوند آبکش به محل پیوند منتقل می شود. این بیماری فقط در صورتی که ارقام گردوی ایرانی بر رو
ی سایر گونه های گردو پیوند زده شوند مشاهده می شود که به دلیل حساسیت بسیار بالای آنها به این ویروس، آوندهای آبکش در محل پایه و تکروز می شود تا از ورود ویروس به داخل پایه جلوگیری کند. به دلیل از بین رفتن یک یا چندلایه از سلول های آوندهای آبکش در محل پیوند سبب ایجاد خط سیاه با حالت قهوه ای رنگی می شود که شیره سیاهی از آن خارج شده که سبب توقف رشد، زرد شدن و افتادن برگ ها، پاجوش دهی درخت، کاهش میزان محصول و در نهایت مرگ درخت می شود. اگر پایه مورد استفاده گردو ایرانی باشد این ویروس از طریق آوند آبکش پایه به راه خود ادامه داده و مشکلی ایجاد نمی کند اما اگر از سایر گونه های گردو به عنوان .
عملیات : استفاده از پایه های ایرانی در زمان پیوند
خشکیدگی بر شاخه ها به دلیل سرمازدگی
گردو جهت رشد محصول دهی به فصل رشد طولانی نیازمند است و در بهار زود فعالیت خود را شروع و در پاییز دیر به خواب می رود و در نتیجه اغلب یخبندان ها بهاره و پاییزه به آن صدمه می زند. اکثر ارقام تجارتی معمولاض در دمای 9 درجه صدمه می بیند و در 20 درجه شاخه های انتهایی خشک می شوند.
سوختگی میوه و سیاه شدن مغز به دلیل دمای بالاتر از 32 درجه – پوک شدن میوه به دلیل دمای بالابر اوایل فصل
چروکیده شدن مغز به دلیل دمای پایین تر از 22 درجه
در گردوهای بارور برای رسیدن محصول باید دمای محیط در طول چند هفته قبل از برداشت 22 تا32 درجه سانتی گراد باشد.
عملیات مناسب در جهت جلوگیری از سرمازدگی
استراتیغه کردن بذر بر اثر آن تغییرات متابولیسم شدیدتر می شود، در نتیجه مقدار نشاسته، اسیدهای آمینه آززاد، مقدار قندهای محلول، مواد رنگی و کاتالیزورها زیادتر می شود. بنابراین از این خاصیت می توان برای افزایش مقاومت گردو در مقابل سرما استفاده نمود. تجربه نشان داده که نهال های حاصله در مقایسه با آنهایی که استراتیغه نشده اند نسبت به سرمای شدید مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.
روش های فعال (کوتاه مدت) :
نصب بخاری ها، ماشین های مولد باد، حفاظت به وسیله غرقاب کردن، آبیاری بارانی، حفاظت به سیله پوشش
روش ها غیرفعال (بلند مدت ) :
انتخاب زمین مناسب ، انتخاب ارقام مناسب، انجام عملیات به زراعی (عملیات خاکی و تغذیه گیاهی)
رنگ پریدگی و زردی برگ ها به دلیل کمبود آهن
کمبود آهن یکی از شایع ترین کمبودهای عناصر غذایی است که کنترل آن مشکل بوده و این مشکل در خاکهای آهکی گریبانگیر باغداران می شود. درختان گردو نسبت به کمبود آهن حساس می باشند. به دلیل این که سنترکلروفیل بدون حصور آهن انجام نمی شود، لذا در صورت کمبود یا غیرفعال شدن آهن در گیاه، برگ های گیاه زرد می شوند که به این پدیده کلروز اطلاق می گردد.
کلروز آهن بر روی برگ های شاخه های جوان ظاهر می شود. در خاکهایی که PH آنها بالاتر از 7 باشد، آهن به صورت غیرقابل جذب در می آید.
عملیات : استفاده از کود سکوسترن
زرد شدن پهنک برگ و سبز برگ ماندن رگبرگ ها به دلیل کمبود ازت
این عارضه در درختام مسن بیشتر شیوع دارد که در اثر آن برگ ها مخصوصاً از سمت پایین درخت شروع به زرد شدن می کنند و رگبرگ های آنها قدری سبز رنگ باقی می مانند.
عملیات : 2 بار کودهی در سال به شکل آمونیوم یا نیترات که دو سوم آن در اسفند تا نیمه فروردین و یک سوم باقیمانده در نیمه اول اردیبهشت ماه به زمین داده می شود.
ظهور لکه های سبز روشنی روی پهنک برگ ها (بین رگبرگ ها) در اثر کمبود خفیف روی
کوچک شدن برگ ها در انتهای بالایی و ایجاد خمیدگی ها و پیچیدگی هایی که رنگ آنها مایل به زرد است در اثر کمبود شدید روی خشک شدن نوک سرشاخه ها در سمت بالای تاج درخت و کاهش اندازه میوه در اثر کمبود خیلی شدید و پیشرفته روی.
عملیات : محلول پاشی از راه برگ روی تاج درخت که ظهور اولین
علائم و افتادگی برگ های اولیه شروع شده و برحسب شدت عارضه تا 2 بار به فاصله 15 – 10 روز تکرار می گردد.
برگ های ناصاف و ناهموار که حاشیه آنها نکروزه شده و به شکل قاشقک در آمده و به هم می پیچند
به دلیل اسیدی بودن خاک در اثر بالاتر بودن منگنز از حد طبیعی در بعضی از خاکهای اسیدی ( با PH 8/4 تا 5/6 ) درختان جوان گردو رشد مطلوبی ندارند و علائم خاصی در برگ های آنها دیده می شود. این علائم به ویژه از سال دوم تا سه هفته بعد از باز شدن جوانه ها فوراً در نهال های جوان ظاهر می شوند.
عملیات : استفاده از آهک که میزان مصرف آن پس از تجزیه خاک تعیین می گردد.
کوچک شدن اندازه میوه و کاهش وزن آن، برگ های ناقص، چروکیدگی مغز گردو، تغییر رنگ پوسته مغز گردو، نارس ماندن شاخه های سال بعد، پژمردگی مغز گردو پس از خشک کردن، خزان زودرس
برای آبیاری درخت گردو و سالیانه 1000 – 1200 میلی لیتر یا به عبارتی 10000 – 12000 مترمکعب آب در هکتار نیاز است این میزان آب باید در تمام فصول رشد از اواخر اردیبهشت تا اواخر شهریور و حتی زمان خواب به تناسب نیاز در اختیار گیاه قرار می گیرد. به طور کلی می توان گفت کمبود آب باعث کاهش طول عمر درخت، تشدید حساسیت نسبت به عوامل نامساعد جوی و همچنین کاهش مقاومت درخت به آفات و امراض می گردد.
چسبناک شدن برگ ها، ریزش برگ ها، کوچکی و ریزش گردو، چروکیدگی و سیاه شدن مغز آن به دلیل آفت شته خالدار گردو
این گونه فقط حاوی فرم های بالدار می باشد. ماده های بکرزای بالدار به رنگ سبز مایل به زرد روشن با قفس سینه قهوه ای روشن مایل به سبز می باشند در روی شکم آنها نوارهای عرضی به رنگ قهوه ای مایل به سیاه قرار دارد. حاشیه رگبال ها به رنگ قهوه ای روشن می باشد. طول بدن حدود 2 میلی متر است. در ایران شته مزبور منحصراً به درختان گردو حمله کرده و با استقرار در حاشیه رگبرگ های اصلی سطح رویی برگ های درختان میزبان، علاوه بر تغذیه از شیره گیاهی، به علت ترشح عسلک، سبب آلوده شدن برگ ها به قارچ مولد دوده یا فوماژن نیز می شود.
عملیات : کنترل بیولوژیکی به وسیله پرواتورها و پارزیتهای مختلف به خصوص زنبور Tr
ioxis palidus و در صورت لزوم کنترل شیمیایی به وسیله سم زولن 35 درصد به نسبت سه در هزار یا سموم فسفره دیگر .
ریزش میوه های نارس و مشاهده فصولات لاروی در محل رمگل این میوه ها، مغزهای کرم خورده و کوچک و چروکیده به علت آفت کرم سیب
حشره کامل شب پره ای به رنگ خاکستری متمایل به قه وه ای است که عرض آن با بالهای باز حدود 19 – 22 و طول آن 5/7 – 10 میلی متر است و با داشتن لکه قهوه ای تیره با جلای فلزی در انتهای بالهای جلویی از حشرات نظیر خود مشخص می شود. بالهای عقبی سفید متمایل به خاکستری و در حاشیه دارای موهای بلند و قهوه ای رنگ می باشند. تخم های این حشره گرد، پهن، به رنگ سفید نقره، قطر 2/1 – 1 میلی متر می باشند. لار و کامل به رنگ سفید متمایل به گلی بود و اغلب به صورت خمیده در داخل پیله قرار دارد و طول آن 16 – 20 میلی متر است. شفیره حشره حدود 10 – 12 میلی لیتر طول و 3 میلی متر عرض داشته و به رنگ قهوه ای تیره در داخل پیله ای قرار دارد. میوه های کرم خرده در ماحل اولیه رشد می ریزند و در مراحل بعدی اگر چه روی درخت می مانند ولی به علت کرم خوردگی و آلودگی های ثانویه از ارزش بازاری آنها به شدت کاسته می شود. این حشره هر جا که سیب و گلابی کشت می شود وجود دارد.
عملیات : 1 ) روش کنترل مکانیکی : از بین بردن پناهگاهر زمستانه آفت با از بین بردن پوسته های شل و شکسته روی تنه درختان
بستن نوارهای مقوایی چین دار و یا گونی به دور تنه درخت که لاروها برای زمستان گدرانی به داخل سوراخ های مقوا می روند و در اواخر زمستان می توان مقواهای مذکور حاوی لاروهای زمستان گذران را باز کرده ومنهدم کرد.
2 ) دشمنان طبیعی : پرندگانی مانند دارکوب، سن های Anthocoridae ، زنبورهای جنس Perilampidas Braconidae , Chalcididae ، زنبور Dybrachis boarmeae و مگس Tachinidae .
3 ) استفاده از تله های فرمونی که حاوی مواد شیمیایی جلب کنند و حشرا نرمی باشند و در هر نوع میوه به ازای هز 10 درخت یک تله نصب می شود.
4 ) کنترل شیمیایی که باید مصارف با خروج لاروهای سن یک از پوسته تخم و قبل از ورود آنها به داخل میوه باشد. برای تامین این هدف باید به وسیله تله های نوری و یا فرمونی و طعمه ای پیک جمعیت آفت مشخص شود. در نواحی سردسیر دو بار سمپاشی در سال و در نواحی دشت و معتدل 3 بار سمپاشی باید صورت گیرد می توان از دیازینون 60% به میزان 5/1 در هزار بهره گیری نمود.
