بخشی از مقاله
اسید نوکلئیک
اسید نوکلئیک یکی از ماکرومولکولهای زیستی است که وظیفه ذخیره اطلاعات ژنتیکی را در سلول بر عهده دارد. جایگاه اسیدهای نوکلئیک در هسته و سیتوپلاسم سلول است و از واحدهایی به نام نوکلئوتید ساخته شدهاند.
نگاه اجمالی
نوکلئوتیدها اعمال متنوعی را در داخل سلول انجام میدهند. نوکلئوتیدها به عنوان زیر واحدهای اسیدهای نوکلئیک حامل اطلاعات ژنتیکی هستند. ساختمان هر پروتئین و نهایتا هر بیومولکول ، محصولی از اطلاعات موجود در توالی نوکلئوتیدی اسیدهای نوکلئیک سلول میباشد. توانایی ذخیره و انتقال اطلاعات ژنتیکی از نسلی به نسل بعد شرط اساسی زندگی است. توالی آمینو اسیدی هر پروتئین موجود در سلول و توالی نوکلئوتیدی هر مولکول RNA توسط توالی نوکلئوتیدی موجود در ساختمان DNA DNAسلول تعیین میگردد. قطعه ای از مولکول DNA که حاوی اطلاعات لازم جهت سنتز یک محصول بیولوژیک وظیفهدار نظیر پروتئین یا RNA است را یک ژن میگویند. در داخل سلولها دو نوع اسید نوکلئیک یافت میشود.
ساختار اسید نوکلئیک
اسیدهای نوکلئیک بسپارهایی (پلیمرهایی) با زنجیر طولانی و وزن مولکولی بالا متشکل از نوکلئوتیدها هستند. هرنوکلئوتید از قسمتهای زیر تشکیل شده است.
• یک مولکول اسید فسفریک
• یک مولکول قند 5 کربنی
• یک مولکول باز نیتروژندار
انواع اسیدهای نوکلئیک
دو نوع اسید نوکلئیک وجود دارد. دزوکسی ریبونوکلئیک اسید (DNA) و ریبو نوکلئیک اسید (RNA). اختلاف اساسی بین این دو مولکول قندی است که مورد استفاده قرار دادهاند. DNA حاوی دزوکسی ریبوز و RNA حاوی ریبوز است. پیشوند دزوکسی برداشتن یک اتم اکسیژن را نشان میدهد. اگر یک اتم اکسیژن ، از اتم کربن شماره 2 ریبوز برداشته شود، ساختار دزوکسی ریبوز بدست میآید. DNA بطور عمده در هسته سلول یافت میشود. در حالی که RNA بطور عمده در سیتوپلاسم یعنی در خارج هسته سلول است.
سه نوع عمده از RNA مشخص شده است. این سه نوع عبارتند از RNA پیک (mRNA) ، RNA ناقل (tRNA) ، و RNA ریبوزومی (rRNA). هر یک از آنها وزن مولکولی و ترکیب بازی خاص خود را دارد. RNAهای پیک ، معمولا از همه بزرگترند و وزن مولکولی آنها بین 25000 تا یک میلیون است. آنها 75 تا 3000 واحد مونو نوکلئوتید دارند. وزن مولکولی RNA های ناقل بین 23000 تا 30000 است و شامل 75 تا 90 واحد نوکلئوتیدند. RNA های ریبوزومی که وزن مولکولی آنها بین وزن مولکولهای mRNA و tRNA است حدود 80 درصد کل RNA سلول را تشکیل میدهند.
ساختار RNA و DNA
مونومرهای RNA و DNA شامل یک قند ساده ، یکی از بازهای نیتروژنی و یک یا دو واحد اسید فسفریک هستند. نوکلئوتیدهای RNA و DNA از نظر ساختاری تنها در قند و یک باز متفاوت دارند. پلی نوکلئوتیدهایی با وزنهای مولکولی تا چند میلیون شناخته شدهاند. ردیف نوکلئوتیدها در زنجیر پلی نوکلئوتیدی ساختار نوع اول این زنجیر است. در زنجیر اسید نوکلئیک ، اتم کربن شماره 3 یک مولکول قند و اتم کربن شماره 5 مولکول قند بعدی توسط یک اتصال استر به مولکول اسید فسفریک متصل میگردد.
یکی از چهار بنیان مختلف باز نیتروژندار جایگزین گروه OH اتم کربن شماره 1 هر مولکول قند میگردد. ساختار دوم DNA یک مارپیچ دوگانه است. دو زنجیر DNA به نحوی به یکدیگر پیچ خوردهاند که بازها درون مارپیچ واقع شدهاند. ساختار از طریق پیوندهای هیدروژنی بین بازهای یک زنجیر و بازهای زنجیر دیگر به هم متصل شدهاند. چهار بنیان باز موجود در DNA از تیمین (T) ، آدنین (A) ، گوانین (G) و سیتوزین (C). آدنین و تیمین یکدیگر را تکمیل میکنند.
موقعیت اتمها این امکان را فراهم میسازد تا دو پیوند قوی هیدروژنی بین A از یک زنجیر و T از زنجیر دیگر مارپیچ دو گانه بوجود آید. گوانین (G) و سیتوزین (C) به همین نحو همدیگر را تکمیل میکنند. بین این زوج باز سه پیوند قوی هیدروژنی تشکیل میشود. در هر نمونه DNA مقدار A و T و نیز G و C یکسان است. بازهایی که به یک زنجیر DNA متصل است بازهای متصل به زنجیر دیگر DNA را تکمیل میکنند. اگر یک A روی زنجیر 1 وجود داشته باشد، T روی زنجیر 2 مخالف آن خواهد داشت و اگر یک T روی زنجیر 1 وجود داشته باشد، A روی زنجیر 2 مخالف آن وجود خواهد داشت. همین نحوه جفت شدن بین C و G روی میدهد
.
دو جفت پیوند هیدروژنی تقریبا طول یکسان دارند. در نتیجه دو زنجیر مارپیچ دوگانه به یک فاصله از همدیگر قرار می گیرند. مولکولهای RNA به صورت تک رشتهای قرار دارند و فقط در بعضی از انواع آن هم در مواقعی خاص پیوندهای هیدروژنی در داخل یک زنجیره ایجاد میشود که میتوان مولکول RNA ناقل را نام برد. 4 باز موجود در RNA عبارتند از: آدنین ، یوراسیل ، گوانین و سیتوزین.
عمل پلی نوکلئوتیدها
عمل پلی نوکلئوتیدها همانند سازی از اطلاعات سلولی موجود در هسته است. بطوری که شبیه ، شبیه را بوجود می آورد. گوناگونی ساختارهای نوع اول پلی نوکلئوتیدها تقریبا بینهایت است و این گوناگونی امکان میدهد که اطلاعات بینهایت گوناگون در ساختارهای مولکولی رشتههای اسید نوکلئیک ثبت شود. آرایشهای گوناگون فقط چند باز متفاوت ساختارهای بسیار گوناگونی ایجاد می کند. امروزه باور دانشمندان این است که اطلاعات کد شده با همانند سازی DNA آغاز میشود و با سنتز پروتئین طبیعی و همچنین با سنتز بافتهای بدن ادامه مییابد.
همانند سازی DNA
تقریبا تمام هستههای سلولهای موجود زنده شامل ترکیب کروموزومی یکسان است. این ترکیب همواره ثابت است. صرف نظر از اینکه در سلول ، مواد غذایی فراوان یا بسیار کم باشد. هر موجود زنده حیات خود را بصورت یک تک سلول با ترکیب کروموزمی یکسان آغاز میکند. در تولید مثل جنسی نیم یک کروموزوم از هر یک از والدین به آن میرسد. این واقعیتهای زیست شناختی ، خوب شناخته شده همراه با اکتشافهای اخیر درباره ساختارهای پلی نوکلئوتیدها ، دانشمندان را به این نتیجهگیری رسانیده است که ساختار DNA در حین تقسیم عادی سلول (میتوز - هر دو رشته) بطور کامل و در تقسیم سلولی سلولهای جنسی (میوز – یک رشته) فقط بطور نیمه کپیه میشود.
وقتی یاختهای تقسیم میشود، دو زنجیر مارپیچ دوگانه DNA از همدیگر جدا میگردد. هر زنجیر به عنوان الگو برای سنتز زنجیر جدید و مکمل مورد استفاده قرار میگیرد. از این فرآیند دو مارپیچ دوگانه یکسان بوجود میآید. هر مارپیچ دوگانه حاوی یکی از زنجیرهای مارپیچ دوگانه اصلی است. نوکلئوتیدهای موجود در محلول ، زنجیرهای جدید را تشکیل میدهند. باز یک نوکلئوتید با باز مکمل یک زنجیره DNA از طریق تشکیل پیوندهای هیدروژنی جفت میشوند. بنابراین ، نوکلئوتیدها به نحوی که توسط ترتیب بازها در زنجیر DNA تعیین میگردد منظم میشوند. زنجیرهای جدید که از نوکلئوتیدها تشکیل میشوند مکمل زنجیرهای DNA اصلی میباشند. همانند سازی DNA در هسته سلول صورت میگیرد.
جهش (Mutation)
هر تغییری که در DNA یک یاخته ، تغییر در RNA پیکی که از آن تولید میشود و در نتیجه اختلال در پروتئین حاصل را به دنبال دارد جهش نامیده میشود. این تغییرات ممکن است سودمند ، زیان آور یا بیاهمیت باشد و از نسلی به نسل دیگر منتقل گردد. جهشها مسئول بیماریهای ژنتیکی از قبیل بیماری تی – ساکس ، کم خونی ، هموفیلی و کره هانتینگتون هستند.
تشيخص بهوسيله بررسىهاى اسيد نوکلئيک
شناسائى توالىهاى RNA يا DNA مخصوص هر پاتوژن در نمونههاى بالينى روش بسيار مهمى در تشخيص ميکروبيولوژيک است. تمام اين روشها براساس ويژگى بالاى جفتهاى بازى واتسون - کريک طراحى شدهاند. روشهائى براى تشخيص مستقيم تعدادى از پاتوژنها در نمونههاى بالينى وجود دارد (مثلاً L. پنوموفيلا، کلاميدياتراکوماتيس، تريکومونا واژيناليس، مايکوپلاسما هومينيس، و ژيارديا لامبليا). روشهاى ديگرى نيز براى اثبات نتايج کشت وجود دارد (مثلاً براى سوشهاى مايکوباکتريوم و سالمونلا). حساسيت و ويژگى اين آزمايشات با کشت يا EIA برابرى مىکند. روشهاى تقويت اسيد نوکلئيک نيز وارد کارهاى بالينى شده است. PCR مشهورترين اين روشها است و از روشهاى تشخيصى رايج بسيار حساستر است. ولى اين روش حتى بر اثر آلودگى کم، نتايج مثبت کاذب نشان مىدهد. در حال حاضر روشهاى تقويتسازى براى شناسائى مايکوباکتريوم توبرکولوزيس، N. گونوره، M. هومينيس و C. تراکوماتيس در دسترس هستند.
اسید نوکلئیک
یک ذره ویروسی دارای یک هسته مرکزی اسید نوکلئیکی DNA یا RNA به عنوان ماده ژنتیکی میباشد. نسبت اسید نوکلئیک به پروتئین غلاف ویروس از یک درصد در ویروس آنفلوانزا تا 50 درصد در برخی از باکتریوفاژها متغیر است. برخلاف سلولهای پروکاریوتیک و یوکاریوتیک که همواره دارای DNA به عنوان ماده ژنتیکی اصلی خود هستند ویروسها دارای یکی از دو نوع اسید نوکلئیک بوده و هرگز هر دو را باهم ندارد. اسید نوکلئیک در بعضی ویروسها به شکل خطی و در بعضی به شکل حلقوی میباشد.
کپسید
اسید نوکلئیک ویروس بوسیله غلاف پروتئینی به نام کپسید احاطه شده است. کپسید ویروس که معماری آن بوسیله اسید نوکلئیک ویروسی تعیین میشود بخش عمده ویروس را بویژه در ویروسهای کوچک شامل میشود. هر کپسید از واحدهای کوچک پروتئینی به نام کپسومر ساخته شده است. نظم و ترتیب قرار گرفتن کپسومرها ، شکل کلی و پیکر ویروس را تعیین میکند که برای هر ویروس خاص ثابت است.
ويژگيهاي چربي مورد استفاده در خوراك دام و طيور
پيشگفتار
استاندارد ويژگيهاي چربي مورد استفاده در خوراك دام و طيور كه بوسيله كميسيون فني خوراك دام و طيور تهيه و تدوين شده و در هفتاد و هشتمين كميته ملي استاندارد فرآوردههاي كشاورزي و غذائي مورخ 67/12/21 مورد تائيد قرار گرفته , اينك به استناد ماده يك قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذرماه 1349 بعنوان استاندارد رسمي ايران منتشر ميگردد .
براي حفظ همگامي و همآهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني صنايع در زمينه صنايع و علوم , استانداردهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين استانداردها برسد در هنگام تجديدنظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ تجديدنظر آنها استفاده نمود .
در تهيه و تدوين اين استاندارد سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهاي جامعه حتيالمقدور بين اين استاندارد و استاندارد كشورهاي صنعتي و پيشرفته همآهنگي ايجاد شود .
لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين استاندارد با استفاده از منابع زير تهيه گرديده است :
1- Bailey , s Industrial oil and FAT produts Volume I 1979
2- Handbuch der Futtermittel 3
prof.DR. Becker und Nehring 1967
3- Nutrition of the chicken Scott Necheim Young 1976
4- A.O.C.S. Volume 62 /number 8/Agust 1987
5 ـ غذاهاي دام و طيور و روشهاي نگهداري آنها ( چاپ سوم ) دكتر كريم نيكپور تهراني دكتر عبدالحسين مرواريد , دكتر محمود شعاع , دكتر هوشنگ ساعدي چاپ 1366
مقدمه
از چربيهاي غيرقابل استفاده در تغذيه انسان ميتوان بعنوان منبع انرژي براي تغذيه دام و طيور استفاده نمود . معمولا هرگرم چربي خالص 9/3 كيلوكالري انرژي توليد ميكند و در مقايسه با ساير مواد انرژيزا , چربيهاي قابل هضم 2/35 برابر بيشتر از كربوهيدراتها و پروتئينهاي قابل هضم انرژي توليد ميكند . اين گونه مواد قابليت هضم غذا را بالا برده و اشتهاي حيوان را زياد ميكند .
علاوه بر اين چربيها داراي مقادير قابل توجهي اسيدلينولئيك و ويتامينهاي محلول در چربي ميباشد كه از نظر تغذيه بسيار حائز اهميت است . با توجه به مراتب فوق چنانچه استفاده از چربيها بطور صحيح صورت گيرد افزودن مقداري از آن به جيره غذائي مقرون به صرفه خواهد بود .
1 ـ هدف و دامنه كاربرد
هدف از تدوين اين استاندارد تعيين ويژگيهاي چربي مورد مصرف در خوراك دام و طيور است .
2 ـ تعريف
چربيهاي مورد استفاده در تغذيه دام و طيور از دو منشأ بدست ميآيد .
2-1- منشأ حيواني : عبارت از چربي است كه از لاشه حيوانات در كشتارگاهها پس از فرآيند صنعتي به صور مختلف مورد مصرف قرار ميگيرد .
2-2- منشأ گياهي : عبارتست از اسيدهاي چربي كه از مراحل تصفيه كارخانجات روغن نباتي بدست ميآيد .
3 ـ ويژگيها
3-1- ويژگيهاي فيزيكي
3-1-1- رنگ : برحسب منشأ و نوع چربي رنگ آنها فرق ميكند . رنگ چربيهاي حيواني از سفيد تا قهوهاي روشن متغير است در صورتيكه رنگ اسيدهاي چرب آزاد گياهي قهوهاي تيره است .
3-1-2- بو : چربي مورد استفاده بايد داراي بوي مخصوص بخود بوده و عاري از بوي تند و فساد باشد .
3-2- ويژگيهاي شيميائي :
3-2-1- ويژگيهاي شيميائي چربي حيواني و اسيدهاي چرب بايد مطابق جدول شماره يك و دو باشد .
4 ـ نمونهبرداري و روشهاي آزمون
نمونهبرداري و روشهاي آزمون بايد طبق استاندارد ملي ايران شماره 493 انجام گيرد .
5 ـ بسته بندي و نشانه گذاري
5-1- محصول بايد در ظروف خشك , سالم ـ تميز كه غيرقابل نفوذ بوده و بر محتويات خود بياثر باشد بسته بندي گردد .
5-2- نشانه گذاري :
هر محموله بايد اطلاعات زير را همراه داشته باشد .
5-2-1- منشأ مورد استفاده ( حيواني , گياهي )
5-2-2- نوع و مقدار آنتي اكسيدانهاي بكار برده شده
5-2-3- وزن خالص به كيلوگرم
5-2-4- شماره سري توليد
5-2-5- نام و علامت كارخانه توليدكننده
5-2-6- تاريخ توليد