بخشی از مقاله
مقدمه
ایران، کشور عزیزمان، از جمله کشورهایی است که از منابع و ذخایر بالقوه ای به صورت گسترده برخوردار می باشد.
امروز نقش مواد معدنی به مثابه پایه های رشد و توسعه صنایع مختلف از قبیل : فولاد، شیمیایی، کشاورزی، مصالح ساختمانی و تزئینی و غیره بر کسی پوشیده نیست.
بهره گیری از معادن در صنعت خمیر مایه حرکت صنعتی و جوهر هر حرکت اقتصادی است. امروز استخراج و درجه شناخت مواد معدنی از پوسته زمین در سراسر جهان تعیین کننده سطح رشد اقتصادی کشور است.
اهمیت استخراج اصولی و صحیح از ذخایر معدنی با روشها و تکنیک های جدید علمی و عملی اکتشاف و استخراج جهت پروژه های معدنی شرط لازم و کافی و الزامی در تصمیم گیری اجرای چنین طرحهائی بشمار می آید.
معادن یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی درجذب و تأمین نیروی انسانی به شمار می آید در مواردی که یک معدن در نقاط پر جمعیت واقع شده باشد به آسانی می توان نیروی انسانی لازم را تأمین کرد. بنابراین کانیهای موجود در پوستة زمین به نسبت اهمیت همیشه مورد توجه جامعه انسانی بوده و تلاش برای یافتن کانسارهای جدید و یا گسترش و استفاده هر چه بیشتر از کانسارهای موجود همچنان ادامه دارد.
بطور ساده می توان گفت که ادامه ی زندگی بدون وجود کانیها امکان پذیر نیست و با توجه به پیشرفت روز افزون در استفاده از این مواد در صنایع مختلف هم اکنون کانیهای اقتصادی یکی از ارکان اصلی در اقتصاد هر مملکت محسوب می شوند.
معرفی ماده معدنی
گروه سیلیس
گروه سیلیس شامل چندین گونه مینرالی می گردد که همگی از سیلیس Sio2 تشکیل شده اند و بطور طبیعی بصورت کریستالهای ایزومورف، آگرگات های میکروکریستالین و یا کریپتوکریستالین و بالاخره سیلیس آمورف یافت می شود.
هریک از سه گونه مینرالی، کوارتز، تریدیمیت کریستوبالیت، بامدیفیکایسون های حرارت بالا و پایین تظاهر می نمایند که بصورت β (نوع علیا) و α (نوع سفلی) معرفی می گردند. این شش مینرال در شرایط فیزیکی مختلف تشکیل یک سری پایدار می دهند.
در تمامی این مینرال ها تترائدرهای Sio4 از تمام گوشه ها بهم پیوند دارند.
آرایش اتم ها تا اندازه ای پیچیده است و نمی توان با تصویر ساده آنرا نشان داد مطلب مهم این است که در تترائدرها، فنری شکل بهم پیوند دارند و آرایش آنها به نحوی است که فرم علیا از تقارن بیشتری برخوردار است تا فرم سفلی بنابراین کوارتز α در کلاس هلو آکیسال (تراپتزوئدر) تبلور می یابد.
کوارتز α بصورت کریستال های کامل معمولاً تیپیک رگه ها و حفره های مینرالی است در حالی که در سنگهای آذرین حاصل تبدیل از نوع β است.
ماکل شدگی در کوارتز بر مبنای قوانین مختلف از مسائل کاملاً عادی است ولی تنها بوسیله صفحات خارجی می توان آنرا تشخیص داد.
کوارتز β
فرم تیپیک هگزاگونال بی پرامیدال را گاهی با منشور هگزاگونال که بطور ناقص توسعه یافته از خود نشان می دهد. این فرمها در حقیقت مختص کلاس هلوسیمتریک از سیستم هگزاگونال هستند ولی ساختمان داخلی مینرال نشان داده که به کلاس تراپتزوئدر این سیستم تعلق دارد. تغییر فرم کوارتز β به کوارتز α بوسیله تغییر کوچکی در ساختمان اتمی آن صورت می گیرد.
یکی دیگر از فرمهای Sio2 تریدیمیت است که در حرارت بالا از 870 درجه سانتی گراد پایدار می باشد این کریستال در بهترین وضعیت، بصورت صفحات ظاهراً ارتورومبیک ولی با شکل تقریباً کامل هگزاگونال نمایان می گردد، اما بطور معمول بالاخص در ریولیت ها بصورت دستجات ماکل کریستالی یافت می شود.
مشخصات فیزیکی کوارتز
اسم
کوارتز سیستم تبلور
هگزاگونال رنگ سفید
بی رنگ
شیری رنگ خاکه
ندارد
بی رنگ جلا
شیشه ای شفافیت
شفاف سختی
7 رخ
ندارد سطح شکست
صدفی
فرمول
Sio2 خواص مشخصه
سختی و نداشتن رخ
کاربرد سیلیس
از موارد کاربرد سیلیس می توان به استفاده آن در صنایع شیشه سازی، سرامیک سازی، ساخت عدسی و قطعات نوری و همچنین به عنوان دیرگداز و ساب و پولیش اشاره کرد.
موقعیت جغرافیایی و راه های دسترسی
محدوده مورد نظر در نقشه توپوگرافی تایباد ثبت شده ودر شهرستان تایباد، روستای کرات در منطقه استحفاظی پاسگاه انتظامی کرات میباشد. برای دسترسی به ماده معدنی باید از مسیر آسفالته تایباد به سمت خواف به روستای کرات رسیده و درادامه بعد ازگذشت 18 کیلومتر سمت راست جاده به سمت شمال حرکت کرده وبعد ازگذشت 9 کیاومتر جاده مشترک نیازبه احداث 1 کیلومتر جاده دسترسی به کانسار میباشد .
مختصات جغرافیایی محدوده مورد نظر
وضعیت توپوگرافی
وضعیت توپوگرافی منطقه تقریباً نیمه کوهستانی تا کوهستانی میباشد بلندترین ارتفاع منطقه 1800 متر از سطح دریا و کمترین ارتفاع منطقه 1400 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
زمین شناسی عمومی منطقه
زمین شناسی عمومی منطقه شامل نهشته های پالئوزوئیک میباشد و کم و بیش دگرگونه اند. و به ترتیب سنی به سازندهای زیر نسبت دارند.
الف : سازند پادها، که از تناوب ماسه سنگ ، سیلت و شیلهای نازک لایه و یک عضو کوارتزیتی در بالا (دونین پیشین) پدید آمده است.
ب : سازند سیب زار، که از افقهایی از سنگ آهک سیاهرنگ، دولومیتهای نخودی و شیلهای سبز رنگ (دونین میانی) ساخته شده است.
پ) سازند سردر، شامل کوارتزیت، شیست، دولومیت، ولکانیک و کنگلومرا متعلق به کربونیفر میباشد.
زمین شناسی محدوده مورد اکتشاف
زمین شناسی محدوده مورد اکتشاف شامل
الف: ماسه سنگ – سیلت استون – مارن و ژیپس در قسمت جنوبی محدوده که متعلق به نئوژن میباشد.
ب : کنگلومرای قرمز متعلق به پالئوسن
ج : دولومیت – کوارتزیت – شیل و سنگ آهک های سیاهرنگ
و در قسمت شمالی محدوده شامل سنگهای ولکانیکی، سنگ آهک و دولومیت و توف میباشد.
زمین شناسی ساختمانی
زمین شناسی ساختمانی محدوده مورد اکتشاف شامل مجموعه ای از گسل های اصلی که با روند شمال غربی – جنوب شرقی در مرز مجموعه های مختلف سنگ شناسی وجود دارد.
عملیات اکتشافی پیشنهادی
عملیات اکتشافی به شرح زیر پیشنهاد می گردد :
1- احداث جاده دسترسی به کانسار به طول 1 کیلومتر
2- تهیه نقشه توپوگرافی – زمین شناسی از کل محدوده به منظور شناسایی واحدهای سنگی
3- تهیه نقشه توپوگرافی – زمین شناسی از قسمتهایی که ماده معدنی موجود میباشد و عملیات اکتشافی انجام گرفته است.
4- حفر5 حلقه چاهک به عمق متوسط 10متربه منظورشناسائی وردیابی ماده معدنی
5- احداث 1 عدد پیشکار اکتشافی به ابعاد 3 ×5 ×15 متر
6- انجام 10 نمونه آنالیز XRD,XRF
7- انجام آنالیز تست کاربردی
8- تهیه گزارش پایانی عملیات اکتشافی و تعیین ذخیره احتمالی و قطعی
