بخشی از مقاله
چکیده:
کانسار منگنز حلب در فاصله 100 کیلومتری جنوبباختری شهرستان زنجان و در شمالباختری روستای حلب واقع شده است. از نظر تقسیمات پهنههای ساختاری ایران، کانسار مورد مطالعه در پهنهی سنندج- سیرجان قرار گرفته است. واحدهای سنگی موجود در این منطقه شامل واحدهای دگرگونی میکاشیست، فیلیت، کوارتزیت و مرمر میباشند. کانهزایی منگنز در منطقهی حلب، عمتاًد بهصورت رگهای، عدسی و تودهای شکل درون واحدهای مرمری و شیستی رخ داده است. براساس مطالعات کانهنگاری، کانیهای معدنی شامل پیرولوزیت، پسیلوملان، منگنایت، هاسمانیت، براونیت و گوتیت است که کانیهایی از جمله کلسیت و کوارتز در مراحل بعدی، آنها را قطع کرده است. بافت کانهها عمدتاً رگه-رگچهای، کلوفرمی، جانشینی و تودهای است. براساس مطالعات صورت گرفته، کانیزایی منگنز حلب را میتوان در دستهی کانسارهای منگنز هیدروترمالی قرار داد.
واژگان کلیدی: کانهنگاری، منگنز هیدروترمالی، سنندج- سیرجان، حلب، زنجان.
مقدمه:
زمینشناسی ایران همواره مورد توجه بسیاری از محققین علوم زمین بوده است؛ در این میان پهنهی سنندج- سیرجان - Stöcklin, 1968 - با طول حدود 2000 کیلومتر و پهنای 150کیلومتر از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این پهنه که جزء فعالترین پهنههای ساختاری ایران بهشمار میرود و میزبان بسیاری از نشانهها و کانسارهای فلزی مانند آهن، منگنز، مس، سرب و روی، تنگستن، کرومیت و طلا میباشد. در این میان کانسار آهن- منگنز حلب در 100 کیلومتری جنوب باختر زنجان با مختصات جغرافیایی در محدودههایی با طول جغرافیایی 23'، 47° تا 26'، 47° شرقی و عرض جغرافیایی 29'، 36° تا 31'، 36° شمالی قرار دارد که یکی از مناطق پتانسیلدار آهن- منگنز در این بخش از استان زنجان میباشد.
تا قبل از این مطالعه، مطالعه علمی دقیقی در مورد ویژگیهای زمینشناسی و کانهزایی منگنز حلب انجام نشده بود و تنها اطلاعات موجود شامل نقشههای زمینشناسی1:250000 تکاب - علوی و امیدی، - 1355 و 1:100000 تخت سلیمان - باباخانی و قلمقاش، - 1384، تهیه شده توسط سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور و گزارش اکتشافی بر روی کانسار آهن و منگنز منطقه میانج- حلب بوده است. از اهداف مهم این تحقیق میتوان به بررسی زمینشناسی و کانیشناسی سنگ میزبان و ماده معدنی، مطالعه ساخت و بافت و در نتیجه بررسی چگونگی تشکیل ماده معدنی اشاره کرد.
روش تحقیق
در این پژوهش پس از انجام مطالعات صحرایی و نمونهبرداری، از نمونههای برداشت شده مقاطع نازک - تعداد 2 عدد - ، نازک- صیقلی - تعداد 17 عدد - و صیقلی - تعداد 2 عدد - تهیه گردید و مطالعات میکروسکوپی بر روی آنها انجام شد. مطالعات سنگنگاری و کانهنگاری با استفاده از میکروسکوپهای پلاریزان دو منظوره GX و Nikon در دانشگاه زنجان و دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان انجام شده است.
بحث
زمینشناسی
با توجه به مطالعات صحرایی انجام شده، واحدهای سنگی رخنمون یافته در منطقه حلب شامل سنگهای معادل سازند کهر و سنگهای مرمر میباشند که دگرگون شدهاند - شکل . - 1 این سنگها شامل تناوبی از مرمر، شیست، فیلیت، و میان لایههای کوارتزیتی هستند - شکل . - 2 سنگهای دگرگونی منطقهعموماً در امتداد گسل قینرجه چهارطاق - بابا خانی و قلمقاش، - 1384 قرار گرفتهاند.واحدهای شیستی قدیمیترین واحدهای رخنمون یافته در محدوده مورد مطالعه بوده و بیشترین رخنمون را در بخش جنوبی منطقه دارند. شیستها در نمونه دستی به رنگ خاکستری روشن تا تیره دیده میشوند. از مشخصات بارز این واحدها، دگرریختی و چینخوردگی میبا شد.
بر ا ساس مطالعات سنگنگاری، واحدهای شی ستیعمدتاً از نوع میکا شی ست میبا شند. میکا شی ستها در نمونههای دستی به رنگ خاک ستری روشن تا خاک ستری تیره دیده می شوند. این سنگهاعمدتاً از کوارتز، مسکویت، سریسیت و مقدار بسیار کم بیوتیت تشکیل شده و بافت غالب آنها گرانوبلاستیک و لپیدوبلاستیک است. میکاهامعمولاً بیشکل و در اندازههای مختلف - در اندازههای 3میلیمتر تا اندازههای بسیار کوچکتر - بوده و از حاشیه و در امتداد رخها در حال جایگزین شدن توسط اکسیدهای آهن میباشند. فلدسپاتها بهصورت بیشکل و گاه خودشکل در اندازههای مختلف بوده که اغلب سریسیتی شده و در موارد جزئی، تحت تأثیر تنشهای بِرشی نیز قرار گرفتهاند.
