بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
اصول کار اغلب دستگاه های آشکار ساز مشابه است . تابش وارد آشکار ساز می شود ، با اتمهای ماده آشکار ساز بر همکنش می کند و ذره ورودی بخشی از انرژی خود را صرف جداسازی الکترون های کم انرژی ماده آشکار ساز از مدارهای اتمی خود می کند . این الکترون های یونش جدا شده جمع آوری می شوند و توسط یک مدار الکتریکی برای تحلیل به صورت یک تپ ولتاژ یا جریان در می آیند .
وسایل اندازه گیری بر اساس نحوه ی کار به دو دسته تقسیم می شوند :
1 – وسایل از نوع پالس : خروجی در آنها پالس های ولتاژ می باشند و به ازای ورود هر ذره یک پالس ایجاد می شود .
2 – وسایل از نوع جریان : خروجی ، جریان متوسطی است که در نتیجه ورود چندین ذره ایجاد می شود
اسلاید 2 :
بعضی از مواد ( مثلا فسفات زنگ ) وقتی در معرض اشعه رادیواکتیو قرار میگیرند از خود نور مرئی ساطع می کنند و چون این نور به صورت جرقه مشاهده میشود لذا آنها را مواد جرقه زن یا سنتیلاتور می نامند .
این پدیده از زمانهای خیلی پیش مشاهده شده بود ولی چون اندازه گیری نور مرئی جزئی که از این مواد ساطع میشود تقریبا غیرممکن بود لذا کسی به این روش اندازه گیری توجه نمی کرد . تا اینکه بعد از پیدایش لوله های فوتو مولتی پلیر توانستند این دو وسیله را تواما استفاده نمایند . اکنون ترکیب این دو وسیله عمده ترین دستگاه اندازه گیری اشعه رادیواکتیو در ازمایشگاه های طب هسته ای می باشند .
اسلاید 3 :
وقتی که تابش یونیزه کننده از داخل سنتیلاتور عبورمی کند، فوتون هائی را بوجود می آورد. فوتو مولتی پلیر دارای لایه ای با خاصیت فوتو الکتریک می باشد. وقتی نور با این لایه برخورد می کند، الکترون از خارج می شود. تعداد الکترون های خارج شده تابع شمار فوتون هائی است که با فوتو کاتد برخورد می کنند. الکترون های گسیل شده توسط سطح فوتو کاتد در میدان الکتریکی شتاب می گیرند و به طرف داینود رانده می شوند.
داینود صفحه ای است با رویه ای خاص که الکترون ها به آسانی از آن کنده می شوند . هر الکترونی که به داینود می رسد بسته به انرژی ای که از میدان الکتریکی کسب می کند ، حدود سه یا چهار الکترون از داینود می کند .
سپس الکترون هایی که از داینود گسیل می شوند ، به طرف دومین داینود شتاب می گیرند و هر یک از الکترون ها چندین الکترون دیگر را از این داینود جدا می سازند و این فرآیند چندین بار با تعداد الکترون هایی که در هر داینود سه یا چهار برابر شده اند تکرار می شود .
تکثیر کننده های فوتونی موجود 6 تا 14 مرحله ای هستند . اکترون های آخرین داینود بار کل Q توسط یک صفحه ( که آند نام دارد ) جمع می شوند و از آنجا الکترون ها به طرف خازن جریان پیدا می کنند . در نتیجه در خازن C باری برابر به بار خازن القا می شود که در خروجی ایجاد ولتاژ می کند که این به کمک مدار RC به صورت یک پالس می باشد .
اسلاید 4 :
لامپ های فوتو مولتی پلیر یکی از اساسی ترین قسمت های یک سیستم آشکارسازی سنتیلاسیون است . کار اصلی آن تبدیل علامت نوری از سنتیلاتور به یک علامت الکتریکی با انجام یک تقویت خطی با ضریب تقویت بزرگتر از آن می باشد . این لامپ نباید بخش زمانی یا انرژی قابل توجه داشته باشند .
اولین و مهمترین قسمت ، فتو کاتد می باشد که قسمتی از انرژی فوتون تابشی را به الکترون ها می دهد . در اغلب لامپ های جدید طراحی شده برای شمارش سنتیلاسیون قشر نیمه شفافی از CsSb در سطح داخلی شیشه یا کوارتز ابتدایی لامپ قرار داده شده است . این نوع فوتوکاتد ها دارای راندمان عددی ( نسبت فوتو الکترون ها به فوتون های تابشی ) حدود 10 درصد می باشد .
اسلاید 5 :
اشعه گاما در نتیجه یکی از مراحل زیر در سنتیلاتور متوقف می گردد :
1-فتوالکتریک
2-پدیده کامپتون
3-پدیده تولید جفت
در مرحله اول الکترون ها به وجود می آیند و در مرحله سوم الکترون ها و پوزیترون ها ایجاد می شوند . این ذرات بار دار سنتیلاتور را تحریک کرده و فوتون ها را به وجود می آورند . بنابراین ارتفاع پالس ایجاد شده به وسیله اشعه گاما متناسب با انرژی الکترون و پوزیترون می باشد . می توان نتیجه گرفت که توزیع ارتفاع پالس ( یعنی تعداد پالس ها بر حسب ارتفاع پالس ) تابع سطح مقطع های نسبی در این مرحله است .
اسلاید 6 :
هر نوع سنتیلاتور را می توان برای آشکار سازی ذرات باردار به کار برد . به عنوان مثال برای ذرات آلفا چون برد آنها خیلی کوچک است ، کریستال های نازک به کار می برند .
در شمارش بتا با سنتیلاتورها باید توجه خاصی به این دو فاکتور شود :
1- پراکندگی به عقب
2- توزیع انرژی اتصالی برای ذرات بتا از منابع رادیواکتیو
پراکندگی به عقب در مورد سنتیلاتورهای پلاستیک آلی خیلی کوچک است ،لذا این نوع کریستال ها برای اسپکتروسکپی الکترون مورد استفاده قرار می گیرد.
