بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
تعین دوز تابشی در تخمین خطراحتمالی پرتوCT در برابر منافع آن برای بیمار کاربرد دارد.
جئومتری باد بزنی تابش در CTباعث پوشش کامل بیماردر عرض مقطع ودر محورطول بیمار(z )فقط چند میلیمتر(ضخامت برش) است.
شدت تابش اندازه گیری شده در محور z نشان میدهد توزیع دوز اغلب اندکی بیش از ضخامت برش(طراحی عریضتر شعاع پرتوتابشی نسبت به ضخامت برش) است.
دوزهای CT درحد دوزهای بالای رادیولوژی تشخیصی است.
اسلاید 2 :
اندازه گیری دوز بیماردر CT بکمک اتاقک یونیزاسیون وتعین شاخص دوز سی تی (CTDI ),همچنین تعین دوز متوسط چند اسکن(MSAD) ساده ترین ودقیقترین روش است.
اتاقک یونیزاسیون:دارای محفظه کوچک پر از گازبا دیواره نازکی که حداقل جذب پرتورا داشته باشد و دو الکترود برای جمع آوری یونهای حاصل از یونیزاسیون گازموردتابش با پرتو.
اسلاید 3 :
بارالکتریکی جمع شده در الکترودمتناسب با مقدارپرتو عبوری از اتاقک است و بکمک الکترومتر بدقت قابل اندازه گیری است.
بکمک دوزاندازه گیری شده منحنی توزیع دوز در محور z برشD(z) ترسیم می شود.
شاخص دوز در CT (CTDI) (اندازه گیری دوز بیمار در یک اسکن) : متناسب با سطح زیر منحنی توزیع دوز تابشی در ضخامت برشD(z) می باشد. با افزایش شدت پرتو(ارتفاع D(z) )و ضخامت برش یا باز شدن کلیماتور(عرض D(z) ), CTDIودوزهای تابشی بیمار افزایش می یابد.
در رابطه فوق n تعداد ردیف دتکتور,swپهنای برش برحسب mm ,D(z)توزیع دوز تابشی و dz اندازه محور طولی بیمار است.
اسلاید 4 :
MSADمتوسط دوز چند اسکن (اندازه گیری دوز بیمار در اسپایرال): بکمک اندازه گیری CTDI از یک مقطع قابل محاسبه است.
در رابطه فوق BI شاخص تخت یافاصله بین برشهاَ است.
طبق فرمول با افزایش شاخص تخت(فاصله برشها)پرتوبر سطح بزرگتری از بیمار توزیع لذا میانگین دوز کاهش می یابد (از دست دادن اطلاعات بین برشها) و برعکس.
هرگاه شاخص تخت با ضخامت برشها برابر باشد MSAD تقریبابرابر CTDI خواهد بود.
اسلاید 5 :
اندازه گیری شاخص دوز در CT (CTDI): بکمک اتاقک یونیزاسیون سیلندری بلند که طولی چند برابر عرض شعاع پرتو دارد اندازه گیری ومحاسبه می شود.
در رابطه فوق:Q مقداربار جمع شده در طول یک اسکن,Cf فاکتور کالیبراسیون اتاقک(تبدیل دوز تابشی به دوز جذبی)
اسلاید 6 :
مراحل اندازه گیری CTDI:
-اتاقک مدادی درون یکی از سوراخها قرار گرفته واسکن انجام مقدار بار خروجی از اتاقک اندازه گیری و ثبت می شود.
-تکرار مرحله قبل در سوراخهای دیگر(تعیین دوز در مکانهای مختلف فانتوم بعلت اختلاف دوز با وصف ثبات فاکتورهای تابش(
اسلاید 7 :
مراحل اندازه گیری MSAD :
- انتخاب دقیق فاکتورهای تابش,sw -,BI.....
-انتخاب فانتوم مناسب
-قراردهی مناسب فانتوم روی تخت وثابت سازی ,در مرکز گانتری در مرکز شعاع پرتو
-قرار دادن اتاقک یونی در فانتوم و اتصال آن به الکترومتر
-انجام اسکن ثبت مقدار نمایش الکترومتر
-در اسکنر های یک جهته یکبار اندازه گیری برای تمام مقاطع کافی ودر اسکنر های دوجهته یکبار برای حرکت اسکن در جهت عقربه های ساعت ویکبار در خلاف جهت اندازه گیری و میانگین گیری می شود .
-اندازه گیری برای مناطق مختلف فانتوم تکرار میشود
-طبق فرمول مقدار MSADمحاسبه می شود.
اسلاید 8 :
اپراتورCT دوز تقریبی بیماررا حین آزمونهای مختلف بداندوسعی در تولید تصاویر باحداقل دوزانتقالی وMSAD به بیمار داشته باشد.
کاهش MSAD با کاهش سطح زیر(انتگرال) منحنی توزیع دوز,که خود وابسته به شاخص تختBI↑ , SW ,mASاست.
با BI↑ وثابت ماندن ضخامت مقطعSW فواصل بین برشها افزایش لذا آناتومی وپاتولوژی را ازدست می دهیم.
اگر با BI↑ , SW نیز افزایش یابد. عرض منحنی توزیع شعاع تابش افزایش ولذا سطح زیر منحنی ودر نتیجه MSADافزایش می یابد.بعلاوه شعاع تابش پهن قدرت تفکیک فضایی در محور z را کاهش می دهد.
SW↓باکوچک کردن روزنه کلیماتور نزدیک تیوب مقدوروباعث کاهش عرض منحنی و MSAD↓خواهد شد ولی اولا شعاع تابش باریکتر از دتکتور منجر به کارآیی هندسی کمتر آن در شمارش پرتو لذا افزایش پارازیت ,وکاهش قدرت تفکیک کنتراست می شود.
اسلاید 9 :
ثانیا درشعاع پرتوخیلی باریک کوچکترین لرزش مکانیکی تیوب ,دتکتور باعث نوسان پرتوخروجی واختلال شمارش دتکتور نتیجتا آرتی فکت حلقوی در تصویر می شود.وبالاخره برای پوشش آناتومی مورد نظر بایستی از اسکنهای بیشتر ومتعاقب آن زمان اسکن بیشتر استفاده کرد.
کاهش mAS ساده ترین راه کاهش دوز بیماراست اما بقیمت افت کیفیت تصویر ناشی از افزایش نویزتصویر بازسازی شده.
طبق رابطه انحراف معیارپیکسل(پارازیت)
نویز با عکس مجذور دوز رابطه دارد لذا افزایش اندک دوز مقدارنویزرا کاهش شدیدی می دهد .
نتیجتا کاهش دوزبیمار بدون تغییر در ویژگیهای تصویر خیلی مشکل است وسازندگان CT با تنظیم دقیق شعاع تابش(پهن تر نبودن از حد لازم) وافزایش قابلیت دتکتورها (شمارش کافی پرتوودرنتیجه کاهش نویز)سعی درکاهش دوز بیمار طی آزمونهای CT دارند
