بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مقدمه
شناخت آب از نظر كيفيت و كميت و چگونگي حصول آن،قدمي اساسي در جهت بهينه سازي مصرف آن مي باشد. اگر چه بيش از سه چهارم كره زمين را آب فراگرفته است،اما سهم قليلي از آب هاي موجود، براي مصارف بهداشتي و كشاورزي، قابل استفاده است. زيرا حدود 3/97 درصد اقيانوس ها و 1/2 درصد يخ هاي قطبي و 6/0 درصد درياچه ها و رودخانه و آب هاي زيرزميني وجود دارد، كه حدود 36/0 درصد كل منابع آب مي باشد. آب اقيانوس ها، درياها و اغلب درياچه ها و بسياري از منابع آب زيرزميني به علت شوري بيش از حد و داشتن املاح معدني براي مقاصد بهداشتي، كشاورزي و صنعتي، غيرقابل استفاده مي باشند.
اگر چه آب خالص در طبيعت يافت نمي شود، اما آب خالص مايعي بي رنگ، بي بو و بي مزه است كه داراي نقطه انجماد صفر و نقطه جوش 100 درجه سانتي گراد مي باشد،که ساختار شيميايي آن به صورت H2O است وبه احتمال كمتر از 3/0 درصد آب هاي موجود در طبيعت بر دارنده ايزوتوپ هاي H4O2 ، H6O3 نيز مي باشند.
اسلاید 2 :
آب در چرخه گردش خود قادراست ،املاح و گازهاي موجود در طبيعت را به صورت محلول در آورده و بسياري از آلودگي ها را همراه خود به حركت در آورد. آب باران قبل از رسيدن به زمين ناخالصي هاي موجود درهوانظير ذرات گرد وغبار، گازها، مواد راديواكتيو و ميكروب ها را به سطح زمين آورده و درحين حركت در زمين نيز آلاينده ها را با خود حمل مي كند. به علاوه آب هاي جاري اغلب دريافت كننده فاضلاب ها و مواد زائد ناشي از فعاليت هاي انساني مي باشند.
علاوه بر مواد شيميايي، موجودات ذره بيني گوناگوني نيز در آب پيدا مي شوند كه بعضي از آنها بيماري زا بوده وايجاد بيماري هاي عفوني خطرناكي مي كنند. بهسازي آب رابطه مستقيمي باكاهش بيماري هاي عفوني دارد. بطوري كه پس از تامين آب آشاميدني سالم ميزان مرگ از وبا 1/74 درصد، ميزان مرگ از حصبه 3/63 درصد، ميزان مرگ به علت اسهال خوني 1/23 درصد و ميزان مرگ از بيماري اسهال 7/42 درصد كاهش یابد.
اسلاید 3 :
ناخالصي هاي آب
چنانچه آب خالص با تركيب شيميايي H2O را اساس مطالعه قرار دهيم ناخالصي هاي آن عبارتند از:
اسلاید 4 :
1 ـ ناخالصي هاي معلق
الف) ذرات معلق زنده بيماري زا : مانند عوامل بيماري زاي موجد وبا، حصبه، شبه حصبه، انواع اسهال ها، تخم انگل ها مانند آسكاريس و عامل كيست هيداتيد و ويروس ها، که منشاء اصلي اين دسته از ناخالصي ها فاضلاب شهري و حضور حيوانات اهلي يا وحشي در مجاورت منابع آب مي باشد.
ب) ذرات معلق زنده غيربيماري زا : مانند باكتري هاي ساپروفيت، اغلب جلبك ها و تك سلولي هايي كه در طبيعت به وفور پيدا مي شوند.
ج) ذرات معلق غيرزنده : مانند رس، ليمون كه ناشي از فرسايش سطح زمين و سطوح آبخيز مي باشد.
از نظر فيزيكي ذرات بالا به دو گروه تقسيم مي شوند گروهي كه در حوضچه هاي ته نشيني و يا صافي ها جدا مي شوند و گروهي كه براي جدا كردن آن ها احتياج به مواد منعقد كننده است، تا از طريق لخته سازي، به ذرات درشت تري تبديل شده و حذف شوند.
اسلاید 5 :
2 ـ ناخالصي هاي محلول
اين دسته شامل املاح معدني، تركيبات آلي و گازهاي محلول مي باشند، كه مي توان آن ها را به صورت زير گروه بندي نمود:
الف) املاح محلول معدني كه اغلب به صورت املاح كلسيم، منيزيم، سديم، آهن، منگنز و000 مي باشد.
ب) گازهاي محلول مانند اكسيژن، انيدريد كربنيك ، هيدروژن سولفوره، ازت وغيره مي باشند و اين نوع ناخالصي نيز كيفيت شيميايي آب را تحت تاثيرقرار می دهند.
اسلاید 6 :
منابع تامين آب
الف) منابع سطحي
آب هايي كه در قالب آب باران، آب رودخانه، آب درياچه هاي طبيعي، آب درياچه ها يا سدهاي ذخيره اي و قنوات در طبيعت موجود هستندو در صورتي كه استحصال و بهسازي، نگهداري و بهره برداري آن ها با درنظر گرفتن ملاحظات اقتصادي و فني مقدور باشد به عنوان منبع آب آشاميدني انتخاب مي شوند.
ب) منابع آب زيرزميني
منابعي نظير چشمه سارها، آب چاه هاي كم عمق، چاه هاي عميق، چاه هاي جاري و آب حاصل از كانال هاي ساخته شده منابع آب زيرزميني را تشكيل مي دهند.
ج) منابع آب شور
و بالاخره در شرايطي كه هيچ كدام از منابع فوق جهت دستيابي به آب شيرين مقدور نباشد سومين منبع عبارت خواهد بود از آب درياها و درياچه هاي شور ياآب هاي شور زيرزميني.
اسلاید 7 :
منابع تامین آب در اجتماعات
منابع تامين آب در اجتماعات را به دو گروه عمده تقسيم مي‌نمايند:
• منابع سطحي
• منابع زيرزميني
گروه اوّل ازجمله منابع عمده در تامين آب براي اجتماعات بزرگ محسوب مي‌گردد. اين منابع از لحاظ كمّي حجم قابل توجهي را در اختيار اجتماعات زيستي قرار داده،و معمولاً با احداث سدّ در بالادست محل مصرف، اقدامات اوّليه جهت آبگيري و انتقال به تصفيه خانه انجام مي‌گردد. اين نوع منابع همواره در معرض خطر آلودگي‌هاي مختلف، ازجمله آلودگي منابع سطحي به فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي است كه از عمده مخاطرات آلودگي در اين منابع محسوب مي‌گردد. از طرفي تخليه پساب‌هاي كشاورزي
به درياچه پشت سدها و افزايش تركيبات ازت و فسفر در فاضلاب اين گروه باعث رشد بي‌حد و حصر آلگها در پشت مخازن سد گرديده و اين امر بر مشكلات ناشي از تصفيه مي‌افزايد معمولاّ چنانچه درياچه پشت سدها دچار آلودگي‌هاي جلبكي گردد، با استفاده از تركيبات سولفات مس به مقدار يك ميلي گرم بر ليتر ،مي‌توان مخازن را پاكسازي نمود. براي دستيابي به منابع سالم در اجتماعات بزرگ بهترين گزينه استفاده از فرآيندهاي پولساتورها است ،زيرا در اين روش فرآيند با سرعت بالا قادر خواهد بود، طيف گسترده اي از ذرات كلوئيدي را از محيط واكنش جداسازي نمايد. در پولساتورها با استفاده از تئوري جداسازي بستر لجن تماسي، راندمان جداسازي بهتر انجام مي‌گردد.
اسلاید 8 :
معمولاً در اجتماعات كوچك و يا در مناطقي كه دسترسي به منابع سطحي امكان پذير نمي‌باشد، از منابع زيرزميني استفاده مي‌گردد. دسترسي به اين منابع توسط چاه هاي عميق و به كمك پمپ‌هاي شناور امكان پذير است. با استفاده از روش لوله گذاري و گراول پك (gravel pack) مي‌توان ميزان آبدهي اين نوع چاهها را افزايش داد. منابع آبهاي زيرزميني معمولاً از نظر املاح محلول با توجه به بافت زمين داراي تركيبات افزون بر منابع سطحي هستند. بعضي از اين تركيبات نظير تركيبات آهن و منگنز باعث تغييراتي در طعم و رنگ آب مي‌شوند. منابع زيرزميني آلوده لازم است با روش‌هاي مختلف، هوادهي شده، تركيبات فوق به صورت اكسيد فلز نامحلول از محيط واكنش جداسازي گردد. روش هوادهي پلكاني، ساده ترين و ارزانترين روش در تصفيه آبهاي حاوي آهن و منگنز مي‌باشد.
چنانچه املاح موجود در منابع زيرزميني بيش از حد استاندارد، باشند، مشكلاتي را از نظر تغييرات رنگ، طعم، بو و ساير مشخصات فيزيكي، همچنين موانعي را از لحاظ مصرف ايجاد مي‌نمايند، استفاده از تركيبات كنترل كننده PH نظير آهك، سود، مواد منعقد كننده مانند سولفات آلومينيوم، كلرورفريك و غيره باعث توليد حجم زيادي لجن در تصفيه خانه هاي آب گرديده اين عمل مشكلات دفع لجن را به همراه دارد. با طراحي بسترهاي لجن خشك‌كن، انواع سانتريفوژها، فيلترهاي پرسي مي‌توان لجن مازاد توليدي را جمع‌آوري و دفع نمود در اين روشها دستگاههاي فيلتر پرس با توجه به فضاي كم اشغالي و راندمان نسبتا بالا از ساير روشها مناسب تر مي‌باشد.
اسلاید 9 :
در نهايت با توجه به توسعه جمعيت در جوامع جهان و كمبود آب شيرين و سالم به نظر ميرسد كشور ما نيز همانند اكثر كشورهاي در حال توسعه در سالهاي آتي ناگزير به جداكردن سيستم آب شرب و آب آشاميدني گردد و عملاً روش فوق كه طي 40 سال گذشته به عنوان روش قالب در تامين آب شهرها محسوب مي‌گردد در آينده نزديك نياز به بازنگري اساسي دارد .
اسلاید 10 :
ويژگي هاي آب سالم
1 ـ عاري از عوامل زنده بيماري زا باشد.
2 ـ عاري از مواد شيميايي زيان آور باشد.
3 ـ بدون رنگ و بو، و طعم مطبوع داشته باشد.
4 ـ قابل استفاده براي مصارف خانگي باشد.
آبي كه يك يا دو مورد از ويژگي هاي فوق را نداشته باشد (بويژه مورد يك و دو) آن را آلوده و براي شرب غيرقابل مصرف مي دانند.
