بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی چالشهای فرآیند برونسپاری قراردادهای شرکت آب و فاضلاب آذربایجانشرقی میباشد. در این تحقیق، چالشهای فرآیند برونسپاری با ابعاد: وضعیت عوامل انسانی، وضعیت درجه کیفی پیمانکاران، وضعیت رضایت مشتریان و ذینفعان جامعه و نهایتا وضعیت کاهش هزینهها بررسی شده و تحقیق حاضر از حیث هدف، کاربردی و بر حسب ماهیت، روش انجام و چگونگی بدست آوردن دادههای مورد نیاز از نوع تحقیق همبستگی میباشد.
جامعه آماری تحقیق حاضر مجریان، ناظران و کارشناسان درگیر در پروژههای برونسپاری واحدهای ستادی و شهرستانهای تابعه استان آذربایجانشرقی در سالهای 92 الی 93 میباشد که کلاً در این پژوهش به تعداد 170 نفر از مجریان، ناظران و کارشناسان مرتبط با پروژههای برونسپاری میباشند، به منظور اطمینان بیشتر از نتایج تحقیق، از سرشماری عمومی استفاده شده، لذا تمامی جامعه آماری مورد آزمون قرار گرفته و برای جمعآوری اطلاعات از نمونه آماری و به منظور آزمون فرضیههای تنظیم شده این تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته با 28 سئوال استفاده شده است.
سطح معنیداری آزمون کولموگروف اسمیرنوف همه فرضیات بیشتر از 0/05 بوده، بنابراین در سطح 95 درصد اطمینان میتوان گفت توزیع همه فرضیات نرمال است و از آمار پارامتریک و آزمون تی تک نمونهائی جهت آزمون فرضیات استفاده شد. نتایج ضمن تائید فرضیات فرعی تحقیق، مبنی بر تائید آسیبهای شناسائی شده، اولویت آسیبهای مذکور با توجه به ازمون فریدمن به شرح ذیل بدست امد: -1 متغیر کاهش هزینهها در راستای فرآیند برونسپاری ، -2متغیر درجه کیفی پیمانکاران، -3 متغیر افزایش میزان رضایتمندی مشتریان و -4 متغیر اثربخشی نیروی انسانی بعنوان مهمترین چالشهای فرایند برون سپاری در شرکت اب و فاضلاب اذربایجان شرقی به ترتیب اولویت شناخته شدند.
مقدمه:
انجام فرآیند آسیبشناسی در قراردادهای برونسپاری میتواند سازمان را در رسیدن به اهداف موردنظر از برونسپاری یاری رساند. با توجه به اینکه برونسپاری به عنوان یک ابزار اجرایی ساده و اقتصادی روزبهروز کاربردهای بیشتری پیدا میکند، مدیران تجاری و صنعتی در حالیکه میکوشند از راهبردهای برونسپاری استفاده کنند، اما در عمل با مسائل و موضوعهای مفهومی متنوعی روبهرو هستند، آنان سعی در شناسایی این مسائل دارند تا بتوانند به گونهای موثرتر از برونسپاری استفاده کنند.
واژه برونسپاری3 در پایان دهه 1980 درباره مقاطعهکار - پیمانکار - فرعی سیستم اطلاعات مدیریت، ابداع و بهکار گرفته میشد. فرآیند برونسپاری عبارت است از تصمیم جهت فراهم کردن کالا، خدمات خاص از خارج از سازمان که با امضاء قرارداد با عرضهکنندگان و استفاده از راههای جدید حصول اطمینان از تحویل بموقع کالا یا خدمات با بکارگیری دانش، تجربه و خلاقیت تائید شده آنان اتفاق میافتد. کاری که بطور عادی در داخل سازمان انجام میشد، به یک عرضهکننده خارجی کالا یا خدمات واگذار میشود و کارکنان مرتبط سازمان برونسپاری کننده نیز اغلب به آن عرضه کننده کالا یا خدمات واگذار می-گردد. - هننیمن4، 2005، - 76
برونسپاری فرآیند پیچیدهای است، با وجود اینکه برای سازمان مزایای مشهود و غیرمشهودی دارد اما چگونگی پیادهسازی آن یکی از مسائل کلیدی در مدیریت سازمانهاست. از اینرو، هر سازمانی نیازمند آن است که قابلیت کاربرد برونسپاری را به طور جدی در زمینه و شرایط خاص خود مورد ارزشیابی قرار دهد. - والش5، - 2002 هر فرآیندی نیازمند بازخورد به موقع و طبق برنامه از تطابقت خروجیهای خود با معیارهای از پیش تعیین شده و اهداف موردنظر میباشد. فرآیند پیچیده برونسپاری جهت رسیدن به اهداف خود نیازمند فرآیندی پشتیبان به نام فرآیند آسیب شناسی میباشد.
با توجه به پیامدها و ریسکهای ایجاد شده از برونسپاری فعالیتها، ارزیابی و بررسی وضعیت برونسپاری شرکتهای آب و فاضلاب امری ضروری میباشد، میتوان با آسیبشناسی جامع، قبل از برونسپاریها و بعد از برونسپاری فعالیتها، هزینهها را کاهش و کیفیت خدمات را نیز افزایش داد. یکی از مشکلات موجود در برونسپاری فعالیتهای شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجانشرقی، نبود بازخورد از فرآیند آسیبشناسی برای شناسایی و ارزیابی عملکرد وضعیت آسیبها، در فرآیندهای برون-سپاری میباشد. پژوهش حاضر که بصورت کاربردی در دوره زمانی دو ساله در شرکت آب و فاضلاب آذربایجانشرقی با توجه به اسناد و مدارک موجود برای نخستین بار انجام میگردد و تازگی این پژوهش مربوط به بکارگیری رویکرد فرآیندی در آسیبشناسی میباشد.
در این پژوهش سعی گردیده با تفکیک طبقهبندی فرآیندهای اجرایی برونسپاری شده در شرکت آب و فاضلاب آذربایجان-شرقی، از بازخوردهای مربوطه و در قالب محورهای چهارگانه منابع انسانی، کاهش هزینهها، رضایت مشتریان و ذینفعان و جامعه، ارزیابی تامین کنندگان - پیمانکاران - ، آسیبها را شناسایی و تجزیه و تحلیل نموده و راهکارهای کاهش پیامدهای آنها را تعیین نمائیم. با توجه به مطالب مطروحه هدف اصلی تحقیق خاضر تعیین چالشهای فرآیندهای برونسپاری قراردادهای شرکت آب و فاضلاب آذربایجانشرقی میباشد که در راستای این هدف، چهار فرضیه فرعی ذیل تدوین گردید است.
1. درجه کیفی پیمانکاران در راستای فرآیند برونسپاری در شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجانشرقی پایینتر از حد متوسط است.
2. اثربخشی نیروی انسانی درگیر در پرونده برونسپاری در شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجانشرقی پایینتر از حد متوسط است.
3. افزایش میزان رضایتمندی مشتریان در شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجانشرقی پایینتر از حد متوسط است.
4. کاهش هزینهها در راستای فرآیند برونسپاری در شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجانشرقی پایینتر از حد متوسط است.
مبانی نظری:
-1 در سطح بینالمللی بویژه در حوزه آب و فاضلاب ، برونسپاریها سابقه چندین دههای داشته و شرکتهای پذیرنده خدمات آب و فاضلاب با انگیزه سود نسبت به سرمایهگذاری، توجه ویژهای به این موضوع ابراز نمودهاند و چون آب و توزیع آن جنبه شدید اجتماعی و سیاسی و بهداشتی دارد لذا قبل از تصمیمگیری در این رابطه لازم بود به برخی سوالات کلیدی در شروع برونسپاری از سوی برونسپاریکنندگان و پذیرندگان برونسپاری پاسخ داده شود بر این اساس باتوجه به مجموعه ملاحظات مرتبط، هیئت علوم و فن آوری آب آمریکا - WSTB - 6 وابسته به " شورای تحقیقات ملی" به مطالعه ابعاد برونسپاری بخش آب و فاضلاب در آمریکا پرداخت. هماکنون حدود 14 درصد از کل درآمد صنعت آب شرب آمریکا در اختیار شرکتهای خصوصی است و مالکیت حدود 11 درصد از دارائیهای این بخش را در اختیار دارد. - ای پی آ7، - 1997
در معنای عام، برونسپاری به واگذاری فعالیتهای غیر اصلی سازمان به پیمانکاران بیرونی تعبیر میگردد. - ماچسکی8 و همکاران، » . - 2003شاو9 و فیر «10 برونسپاری را شکلی از فعالیت پیمانکاری می دانند کهقبلاً در سازمان اجرا شده و اکنون انجام آن امور به دیگران واگذر گردیده است. - شاو و فیر، - 1997 و »ون میگم« 11 انتقال مدیریت یا اداره یک فرایند یا فعالیت از واحدهای داخلی به یک ارایه دهنده خدمات خارج از سازمان را در قالب انعقاد قرارداد مبتنی بر توافقات طرفین، برون سپاری تعریف مینماید - ون ویگم، 1999، . - 324
✓ منابع انسانی: در فرآیند برونسپاری اثربخشی آموزشهای ارائه شده برای عوامل پیمانکار و کارکنان منتقل شده و همچنن توانایی و تخصص و کارآیی هر یک از کارکنان واگذار شده به پیمانکار از عوامل موثر بر یک برونسپاری موفق با آسیبهای کم میباشد. - شیرانی و همکاران، - 1387
✓ درجه کیفی پیمانکاران: ایجاد رابطه بلندمدت با پیمانکاران - نیلسون12، - 2003 و توانمندسازی اجرایی و فنی پیمانکاران - شهرانی و همکاران، - 1387 و انعطافپذیری شرکت پیمانکار - داشتن چند منبع برای آمادگی در شرایط عدم قطعیت - جانی و کلاس13، - 2005 و نوآوری پیمانکار، دسترسی به کار خاص یا فناوری تخصصی - همان منبع - از عوامل موثر بر برونسپاری موفق میباشد.
✓ رضایت مشتریان و ذینفعان و جامعه: بهبود کیفیت اجرای پروژه و ارزیابی و نظارت بر اجرای خدمات برونسپاری شده و بهبود زمان انجام پروژه، فراهم آوردن مقدمات اجرای برونسپاری - مصاحبه با کارشناسان و افراد مرتبط با پروژههای برونسپاری - ، اعتبار و حسن اجرای فعالیتهای پیمانکار - نیلسون، - 2003
✓ کاهش هزینهها: تدوین شرایط مناقصه، تدوین شرایط قرارداد، لحاظ نمودن تغییرات هزینههای در طول عمر پروژه، اهداف کاهش هزینهها، کفایت نقدینگی و لحاظ نمودن بودجه عملیاتی - پرکرپنکو، ژوزف، - 1380 از عوامل موثر بر موفقیت برونسپاریها و کاهش آسیبهای قراردادهای برونسپاری میباشد.
