بخشی از مقاله
آسانسور و تاريخچة آن
مخترع آسانسور
آسانسور و تاريخچة آن
تاریخچه آسانسور در ایران
اصول عملكرد آسانسور
نیازها و سلایق کودکان در طراحی آسانسور
سیستم محرکه آسانسورهای سریع
آسانسور چی خاطره اي كه كم كم ازنگاه ها محو می شود
تحلیل عملکرد پرده گوش و ناراحتی فشار گوش برای آسانسورهای فوق سریع
نكاتي پيرامون نصب آسانسورهاي هتل
منبع:
www.parslift.com
۱۳۸۶/۰۸/۳۰ - ۱۲:۲۰ ب.ظ
مخترع آسانسور
ا
از منارهای بلند کلیساهای قرون وسطی چنین برمی آید که معماران و سازندگان بنا از صدها سال پیش قادر به ساخت بناها و ساختمان های بلند بوده اند. اما یک عامل بازدارنده وجود داشت که مانع از ساخت ساختمان های بلند به عنوان محل کار یا زندگی مردم می شد. این عامل بازدارنده چیزی نبود جز پله. یک مکانیک آمریکایی به نام الیشا گونوذ اتیس، تحولی را در این زمینه به وجود آورد.
اختراع اتیس بسیار ساده بود. یک چرخ ضامن دار که در صورت پاره شدن طناب، مانع از سقوط کامل اتاقک آسانسور می شد و اتاقک تنها به اندازه چند پا با فشار می افتاد. او اختراع خود را در سال ۱۸۵۴ میلادی در نمایشگاه نیویورک به نمایش گذاشت. اختراع او سرآغاز استفاده از آسانسورهای بی خطر بود.
آسانسور و تاريخچة آن
آسانسور وسیله حمل و نقل عمودی است مه با سیستم تعلیق و تعادل نیروی محرکه عمل جابه جایی انجام می دهد در واقع برای آشنایی بیشتر با این وسیلهباید گفت که بشر در قرن های گذشته از بالابر استفاده کرده است اما پایه گذار علمی و طراح آسانسور امروزی دانشمند و ریاضی دان بزرگ اتوود است که با ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو وزنه که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا و پایین می رفتند توانست طرج ابتدایی یک آسانسور را ارائه دهد اما اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای ترمز ایمنی بود توسط اوتیس در آمریکا ساخته و آزمایش شده و سپس بعد از آن دیگران نیز به ساخت انواع آسانسور دست زدند و صنعت آسانسور شکل گرفت نکاتی درباره ایمنی و استفاده از آسانسور آسانسور راننده یا خلبان ندارد و به صورت شبانه روز آماده کار می باشد مسافرین بیرون آسانسور فرمان احضار می دهند و مبدا و مقصد را مشخص می نمایند و در زمان مناسب پاسخ می دهد بنابراین فشارهای مجدد بر روی دکمه های احضار کابین کاری بیهوده است مسافرین درون کابین فرمان حرکت می دهند و مقصد را مشخص می نمایند این وسیله قادر به شناسایی مسافرین از نظر سن قد مونث و یا مذکر و بیمار یا سالم بودن و میزان وزن دقیق مسافرین نمی باشد اذل در پاره ای از موارد به وسیله بسیار خطرناکی تبدیل می شود دکمه های فرمان در محلی نصب شده است که کودکان کمتر از هفت سال قادر به احضار و صدور فرمان نباشند ولی همواره باید به خاطر بسپاریم که هرگز کودکان به تنهایی نباید از این وسیله استفاده نمایند با ایجاد شرایط مناسب فضای بازی و گاهی مذاکره دست جمعی با کودکان و نوجوانان باید به صورت جدی و کامل از بازی با آسانسور جلوگیری نماییم در هنگام استفاده از آسانسور حتما باید به ظرفیت نهائی آن توجه شود ظرفیت ها معمولا 4 6 8 10 12 15 18 20 و ... می باشند که باید بر روی پلاک مشخصات در کابین نصب باشد معمولا کابین آسانسور به صورتی طراحی و ساخته می شود که حداکثر ظرفیت به سختی در آن جا شوند زیرا استفاده خارج از ظرفیت خطرات بسیار جدی در بر دارد که قابل قیاس با انواع خودروها و وسایل دیگرنیست اصولا آسانسور باید مجهز به سیستم آلارم ظرفیت مجاز و غیر مجاز باشد ولی رعایت ظرفیت آسانسور توسط مصرف کنندگان در اولویت قرار دارد هرگز در هنگام وارد شدن به کابین آسانسور در حال گفتگو به صورت عقب یا از پهلو اقدام ننمایید همواره در هنگام ورود به کابین آسانسور از وجود کابین در مقابل خود مطمئن شوید و رو به کابین وارد شوید.
روش های ساده اطمینان از وجود روشنایی کابین دیدن تصویر خود در آینه کابین و مشاهده افراد درون کابین است در اوقاتی که ساختمان خلوت است حتی الامکان به تنهایی از آسانسور استفاده ننمایید اگر زمانی در آسانسور محبوس شدید هرگز خوف نکنید و نهراسید اول بر ترس خود غالب شوید و کنترل منطقی خود را به دست آورید سپس دست به اقدامات زیر بزنید زنگ خطر آسانسور را به صدا در آورید تا برای کمک و خارج نمودن شما از بیرون اقدام نمایند اگر در کابین تلفن نصب است از آن برای درخواست کمک استفاده نمایید اگر هیچ یک از این دو نبود ضمن حفظ خونسردی از تلفن همراه خود استفاده نمائید در غیر این صورت با صدای بلند ولی خونسرد مکررا در خواست کمک نمائید
تاریخچه آسانسور در ایران
آسانسور به صورت امروزی در حدود 50 سال پیش وارد کشور شده است و اولین نمایندگی فروش آسانسور در کشور مربوط به یک شرکت سوئیسی می باشد که توسط یک شرکت ایرانی وارد شد و بعد از آن نیز شرکت های خارجی دیگر در این زمینه فعالیت داشتند اولین کارخانه در ایران توسط وزارت مسکن و شهر سازی در سال 1350 در شهر صنعتی البرز قزوین تحت لیسانس یک شرکت سوئیسی بنا گردید و بعد از آن نیز کارخانجات دیگری توسط شرکت های خارجی در ایران فعالیت نمودند ولی با توجه به تحریم وسایل بعد از انقلاب و بر اساس ضرورت و نیاز شروع به فعالیتهای تولیدی در زمینه ساخت قطعات یدکی آسانسور نمودند و در واقع آسانسور به صورت تلفیقی در کشور تولید و نصب گردید تا اینکه در دهه 70 مجوز واردات آزاد شده وبه تبع آن واحدهای فروش آسانسور به صورت رسمی و غیر رسمی بوجود آمدند
صنعت آسانسور جهان از زمانی که با نيروی برق کار می کند قدمتی يکصد و پنجاه ساله دارد، هر چند عمر بالابرها در جهان به بيش از ده هزار سال می رسد و اولين چرخ چاه خود از اولين بالابرها بوده است. مهمترين شرکت های توليد آسانسور در جهان اوتيس و شيندلر با قدمتی حدود يکصدو پنجاه سال می باشند.
اما صنعت آسانسور ايران قدمتی هشتاد ساله دارد. البته اگر گفته های بدون مدرک در مورد نصب آسانسور در کاخ گلتسان توسط ناصر الدين شاه را ناديده بگيريم، اولين آسانسورها که آنهم البته اثری از آنها بجا نيست در پالايشگاه آبادان در دوران حکومت احمد شاه قاجار نصب شده است. اما آنچه مسلم و قابل بررسی است اولين آسانسور ها در ساختمانهايی که در زمان پهلوی اول ساخته شده است نصب شده و در ساختمانهای اطراف ميدان امام خمينی (ميدان سپه سابق) مثل باشگاه افسران ستاد ارتش، کتابخانه ملی آثار آن وجود دارد و بسياری از آنها توسط کارشناسان خارجی و به کمک نسل اول متخصصين صنعت آسانسور ايران نصب و راه اندازی شده است.
نسل اول ساختمانهای بيش از سه طبقه در ايران در دوران پهلوی اول و آپارتمان سازی بصورت امروزی از سال 1335 در دوران پهلوی دوم شروع شده است. بنابراين دوران رشد صنعت آسانسور ايران را زا سال 1335 به بعد بايد نامگذاری کرد.
ابتدا آسانسورها کامل و بسته بندی شده از خارج از کشور به ايران وارد شده است. ليکن بتدريج شرکتهای ايرانی فروش و نصب آسانسور در ايران بوجود می آيند و در سال 1345 اولين کارگاه توليد درب و کابين توسط اوکسن الکسانی با کپی برداری از روی درب و کابينهای شرکت های اروپايی بوجود می آيد.
در سال 1345 در طرح های وزارت مسکن و شهرسازی برای آپارتمان سازی برنامه ريزی شده و ايجاد شهرک های مسکونی در اطراف شهرهای بزرگ برای ساخت اولين کارخانه آسانسورسازی در ايران برنامه ريزی می شود.
در سال 1350 کلنگ ساخت اولين کارخانه آسانسورسازی ايران با نام ايران شيندلر در زمينی به مساحت چهل هزار متر مربع واقع در شهر صنعتی البرز قزوين به زمينی زده می شود و در سال 1353 اين کارخانه با ظرفيت اوليه توليد چهارصد دستگاه آسانسور تحت ليسانس شيندلر سوئيس به بهره برداری می رسد و بطور همزمان جهت پرورش نيروی متخصص در نصب آسانسورهای خود مبادرت به برگزاری دوره های کامل آموزشی تئوری و عملی نصب آسانسور می نمايد که در هر دوره حدود 20 نفر تکنسين موفق به کسب مدرک مهارت نصب می شوند و اين دوره ها از سال 1354 تا 1357 ادامه داشت و امروز دانش آموختگان آن دوره ها زبده ترين و کارآمدترين افراد در صنعت آسانسور در ايران می باشند و اغراق نمی باشد اگر از شرکت آسانسورسازی ايران شيندلر به عنوان مادر صنعت نوين آسانسور در ايران ياد کرد. همچنين بطور همزمان اولين کارخانه سازنده قطعات آسانسور در ايران با نام تسلا ــ ايران توليد خود را شروع می کند.
در سال 1354 کارخانه آسانسور و پله برقی ايران در ابهر تأسيس و مدتی بعد تحت ليسانس هاوس هان آلمان شروع به توليد می کند. شرکت اوتيس آمريکا نيز اقدام به خريد زمينی در شهر صنعتی ساوه نموده و برنامه ريزی برای تأسيس کارخانه می کند.
همچنين در سال 1355 شرکت توليدی ايران امباربا کارخانه توليد آسانسور خود را در شهر صنعتی رشت تأسيس و توليد آسانسور را تحت ليسانس امباربا اسپانيا آغاز می کند.
در کنار شرکت های توليدی فوق حدود سی شرکت نصب و فروش آسانسور هم در ايران تا سال 1357 دائر می شود که بعضی از اين شرکت ها نمايندگی فروش شرکت های فوق را در تهران و شهرستان ها دريافت می کنند. همچنين چهار يا پنج کارگاه توليد درب و کابين هم ايجاد می شود که شرکت های فروش و نصب آسانسور را ياری می دهند. بدين ترتيب تا قبل از بثمر رسيدن انقلاب و ضعيت صنعت آسانسور ايران بشرح فوق است.
پس از انقلاب:
کار شناسان خارجی از ايران می روند و ايران تحريم اقتصادی می شود و واردات قطع می شود.
1- شرکت ايران شيندلر که بيشتر سهام آن متعلق به بانکهاست با ملی شدن بانک ها عملاً دولتی می شود و توسط وزارت مسکن و شهرسازی اداره می شود.
2- شرکت آسانسور و پله برقی ايران که سهام آن خصوصی است با عدم ورود آسانسور از خارج تعطيل می شود.
3- پروژه اوتيس آمريکا نيمه کاره باقی می ماند. زمين آن در شهر صنعتی ساوه و دفتر فروش آن در تهران مصادره می شود و وزارت بازرگانی عهده دار اداره آن می شود.
4- شرکت ايران امباربا که با سرمايه گذاری بانک صنعت و معدن و سرمايه گذار خصوصی ايجاد شده با خروج سرمايه گذار خصوصی از ايران توسط بانک صنعت و معدن اداره می شود
5- شرکت
شروع جنگ:
پس از انقلاب در سال 1359 جنگ ايران و عراق آغاز می شود و عملاً آپارتمان سازی بجز در موارد ضروری تعطيل می شود، و در نتيجه آسانسور ايران رو به رکود می رود. چون ايران در محاصره اقتصادی واقع شده است قطعات آسانسور مورد نياز در ايران ساخته می شود، بسياری از قطعات که در گذشته ساخت آن قابل بررسی هم نبود در سال های بعد از انقلاب در ايران ساخته می شود.
خاتمه جنگ و دوران بازسازی:
بلافاصله پس از پايان جنگ در سال 1367 صنعت ساختمان در ايران شروع به رشد می کند و بالنتيجه صنعت آسانسور ايران نيز به حرکت در می آيد. ليکن بدون حضور شرکت هايی که قبل از انقلاب در ايران سرمايه گذاری کرده اند، بغير از شرکت ايران شيندلر که هنوز تحت ليسانس شيندلر سوئيس فعال است.پس ازجنگ تا به امروز شش شرکت توليد کننده آسانسور در ايران که دارای مجوز از وزارت صنايع و معادن هستند فعال بوده اند:
1- شرکت ايران شيندلر تحت ليسانس شرکت شيندلر سوئيس در شهر صنعتی قزوين ( اين شرکت اکنون به شرکت سرمايه گذاری شاهد تعلق دارد).
2- شرکت آسانسور و پله برقی گيلان ( ايران امباربا سابق در سال 1380 منحل شده است).
3- شرکت گستره طوس در مشهد.
4- شرکت اطلس تک در تهران.
5- شرکت آسانسورسازی دماوند در تهران و دماوند.
6- شرکت آسانسور و پله برقی افرند در تهران.
همچنين بيش از يکهزار شرکت نصب و سرويس ( واحد طراحی موتاژ) در سراسر ايران مشغول بکارند که کارشان فروش و مونتاژ و سرويس دهی به آسانسور است.تعداد يکصدو بيست کارگاه کوچک و بزرگ در سراسر ايران بکار ساخت درب کابين و قطعات آسانسور مشغولند.تعدادی نمايندگی فروش آسانسورهای وارداتی از جمله اوتيس، تيسن، کونه، گلداستار، فوجی، ام پی و ...چند واحد خدمات فنی مهندسی.مجموعه صنعت آسانسور و پله برقی ايران را تشکيل می دهند.ايران در حال حاضر، بيش از دويست هزار آسانسور و پله برقی نصب شده دارد.
نحوه عملكرد آسانسور
اصول عملكرد:
یك آسانسوربرقی با نیروی محركه كششی دارای اتاقكی است كه ازكابلهای فولادی آویزان است و این كابلها برروی قرقره محرك شیار دارحركت می كنند.كابلهای فولادی از یك طرف به بالای اتاقك و از طرف دیگر به قاب وزنه تعادل متصل می شوند.وزنه تعادل ازمیزان بار روی موتور الكتریكی به اندازه اختلاف وزن موجود میان اتاقك همراه با بار و وزنه تعادل یا اصطكاك كم می كند.این اختلاف وزن را ((بار غیر متعادل))می نامند.
وزنه تعادل معمولاً ۴۰ تا ۵۰ درصد وزن اتاقك به علاوه بار آن و اصطكاك وزن دارد. اصطكاك معمولاً ۲۰ درصد وزنه تعادل است.
انواع كابل كشی:
۱-كشش تك رشته ای:
این شكل از كابل كشی معمولاً همراه با ماشینهای گیر بكسی به كارمی رود، اما از آن می توان برای ماشینهای بدون گیربكس با سرعتهای پایین تر ۱.۷۵ تا ۲.۵متر بر ثانیه نیز استفاده كرد.در این دو حالت معمولاً زاویه تماس كابل فولادی باقرقره محرك به ترتیب ۱۴۰ و ۱۸۰ است.
قرقره محرك به ندرت از چنان قطری برخوردار است كه در فاصله میانی مركز اتاقك و وزنه تعادل قرار گیرد،به همین دلیل استفاده از قرقره انحراف ضرورت پیدا می كند.
۲-كشش دو رشته ای:
چون استفاده از قرقره انحراف خطر لغزش كابل فولادی را در نتیجه كاهش سطح اصطكاك كابل با قرقره محرك افزایش می دهد ، می توان از قرقره دو رشته ای استفاده كرد.از این روش در آسانسورهای پر سرعت وسنگین بار استفاده می شود
۳-كابل كشی ۲ به ۱ :
از این روش گاهی به همراه ما شینهای گیربكسی در سرعتهای پایین تر اتاقك یعنی در حدود ۱.۷۵ تا ۳ متر بر ثانیه استفاده می شود.در این حالت سرعت اتاقك و وزنه تعادل نصف سرعت محیطی قرقره محرك است و این بار روی قرقره را به نصف كاهش می دهد وامكان استفاده از موتورهای پر سرعت را فراهم می سازد كه نسبت به موتورهای كم سرعت ارزانتراند.
