بخشی از مقاله
مقدمه
گستره پوششی برگه 1: 100000 رونیز در بردارنده مساحتی نزدیک به 2700 کیلومتر مربع است کـه در میان دو طول خاوري 30 و 53 و عرض شمالی 00 و 29 و 30 و 29 در پهنه هاي جنوب خـاوري شیراز در استان فارس جاي گرفته است.مهمترین مرکز جمعیتی در محدوده نقشه بخش رونیز از توابـع استهبانات است که فاصله آن تا استهبانات 25 کیلومتر و تا شیراز 160 کیلومتر مـی باشـد. ایـن گسـتره بخشی از پهنه چین خورده زاگرس در کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا است و از مهمترین سیماي زمین شناختی و توپوگرافی آن خرمن کوه ، خانه کت ، دریاچه تکتونیکی بختگـان و مجموعـه توربیـدیتی – رادیولاریتی پیچکان می باشد.
میانگین راستاي محور ساختمان هاي چین خورده و روند خطواره هاي بزرگ گسلی 15 تـا 35 درجـه شمال باختري است که به تبعیت از روند تراست زاگرس می باشد. از دیـدگاه ریخـت شناسـی منطقـه مورد پژوهش سیماي کوهستانی و ناهموار دارد به طوریکه نزدیک به 63 درصد از کـل پهنـه پوششـی
مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، 1384
نقشه را بلندیها پدید میآورد که بیشترین بلندیهاي آن مربوط به خرمن کوه با ارتفاع 2183 متر از سطح دریاست. کمترین ارتفاع در دشتهاي جنوبی گستره نزدیک به 1488 متر است.
روش کار
-1 بررسی منطقه مورد مطالعه بر پایه دانسته هاي پیشین
-2 عملیات مربوط به برداشت 718 نمونه آبراهه اي
-3 ارسال نمونه ها به آزمایشگاه Als Cemex واقع در کشور کانادا
-4 محاسبه خطاي آنالیز
-5 بررسی جوامع سنگهاي بالادست
-6 پردازش داده ها
-7 برداشت نمونه هاي کانی سنگین و ترسیم نقشه هاي مربوط به آن
-8 بررسی نمونه هاي سنگی
طراحی شبکه نمونه برداري
به منظور تشخیص آنومالیهاي ژئوشیمیایی واقعی و تمیز انواع مرتبط با ذخایر معدنی از سـایر انـواع در هر ناحیه اي لازم است تا جزء ثابتی از رسوبات آبراهه اي ( براي مثـال جـزء– 80 مـش ) و یـا کـانی سنگین ( جزء – 20 مش ) مورد آزمایش قرار گیرد. قطر این جـزء ثابـت تـابع شـرایط آب و هـوایی، توپوگرافی و فاصله از منشأ کانی سازي میباشد. بطور کلی چگالی نمونه برداري از رسوبات آبراهه اي ، تابع دانسیته آبراهه ها در حوضه آبریز است. براي مناطق نیمه معتـدل و خشـک ماننـد منطقـه تحـت پوشش پروژه حاضر این مقدار میتواند یک نمونه براي هر یک تا چند کیلـومتر مربـع در نظـر گرفتـه شود. در برگه 1 : 100000 رونیز با توجه به مساحت رخنمون ها تعدا 718 نمونه در نظـر گرفتـه شـده است که مساحت تحت پوشش یک نمونه تقریباً حدود 3 کیلومتر میباشد. بـراي اسـتفاده بهینـه از داده هاي حاصل از هر نمونه سعی شده است تا توزیع نمونه ها در نواحی کوهستانی حتی الامکان به روش مرکز ثقل حوضه هاي آبریز باشد.درجه مرکز ثقـل را عـواملی نظیـر چینـه شناسـی , سـنگ شناسـی ,
تکتونیک و همینطور توده هاي نفوذي و خروجی نیمه عمیق کنترل می کند. براي مثال در محدوده تنگ داربست واقع در برگه 1 : 50000 خانه کت یکی از محدوده هـایی اسـت کـه بـه دلیـل آنکـه توسـط مطالعات زمین شناسی و ژئوفیزیک هوایی حضور فعالیت هاي ساختمانی و عناصر تکتـونیکی گـزارش گردیده بطور آگاهانه چگالی شبکه نمونه برداري را افزایش دادیم. به دیگر سخن آنکه در این محـدوده به ازاي هر 1/5 کیلومتر مربع یک نمونه از رسوبات هاله ثانویه برداشت گردید.
عملیات نمونه برداري
نظر به وسعت فوق العاده زیاد منطقه تحت پوشش اکتشاف ژئوشیمیایی در مقیـاس 1 : 100000 لازم است محیط هاي ثانویه تحت پوشش نمونه برداري قرار گیرند. اساس این مطالعـات بـر نحـوه توزیـع عناصر در هاله هاي ثانویه سطحی به خصوص رسوبات رودخانه اي و خاك هـا قـرار دارد. در خـلال این عملیات 4 اکیپ دو نفره کارشناس در یک کمپ واقع در استهبان شرکت داشته اند. در این عملیات
327
اکتشافات ژئوشیمیایی سیستماتیک ورقه یکصد هزارم رونیز
هر اکیپ عموماً داراي وسیله نقلیه مخصوص به خود ، نقشه هاي توپوگرافی 1 : 50000 با محل نمونـه هاي از پیش تعیین شده ، نقشه زمین شناسی 1 : 100000 محل و دستگاه موقعیـت یـاب جغرافیـایی (
( GPS بوده است. هر نمونه ژئوشیمیایی متشکل از حدود 100 تا 200 گـرم جـزء -80 مـش رسـوبات آبراهه اي میباشد که پس از الک کردن رسوب خشک در محل ، درون کیسه هاي پلاستیکی نو ریختـه شده و شماره گذاري گردیده است.
ارسال نمونه هاي ژئوشیمیایی به آزمایشگاه
کلیه نمونه هاي ژئوشیمیایی برداشت شده براي آنالیز به کشور کانـادا ارسـال گردیـد تـا پـس از آمـاده سازي براي 28 عنصر مورد تجزیه قرار گیرند. روش آنالیز نمونـه هـا ICP-MS و طـلا ) Fire Assey
قال گذاري ) بوده است. حد حساسیت هاي قابل قبول در این پروژه به شرح زیر بوده است که رعایت گردیده است: ( مقادیر بر حسب گرم در تن میباشند به استثناي عناصر Mn Fe , Ti که مقادیرشان بـه صورت درصد (% ) بیان شده است. )
Fe=0,01% , Ba=10 , Sn=0,2 Be=0,05 , Ti=.005% , Au=0,001 , Cu=0,2 , Zn=2 , Pb=0,5 Ag=0,01 ,
As=5 , Cr=1 , Mn=5% Ni=0,2 , W=0,1 , , Hg=0,01 , Mo=0,05 , Sb=0,05 , , Bi=0,01
Co=0.
تعیین دقت آنالیزها توسط روش هاي محاسباتی ( تامسون و هوارث )
براي تعیین خطاي اندازه گیري آنالیزهاي شیمیایی اقدام بـه جداسـازي 35 نمونـه بـا انـدازه -20 مـش گردید و با یک کد دیگر دوباره به آزمایشگاه مورد نظر ارسال گردید. ایـن نمونـه هـا کـه مـورد آنـالیز تکراري قرار می گیرند می توانند بیانگر خطاي آنالیز باشند. براي محاسبه خطا لازم است تا میانگین دو آزمایش و اختلاف آنها محاسبه گردد. روش بکار برده شده در تخمین سطح خطاي آنالیزهاي شـیمیایی به این صورت می باشد که در یک دستگاه مختصات لگاریتمی , روي محور افقی میانگین دو بار اندازه گیري و روي و روي محور عمودي اختلاف دو مقدار اندازه گیري نشان داده می شود. در این دیـاگرام دو خط مایل دیده می شود که سطح دقت دلخواه را که در این مطالعه % 10 می باشد , نشان می دهـد.
هر جفت نمونه تکراري طوري در صفحه مختصات توزیع می شوند که اگر % 90 آنها زیر خط بالایی (
خط %1 خطا ) و %99 آنها زیر خط بالایی ( خط %1 خطا ) قرار گیرند در این صورت خطاي کـل ایـن مجموعه نمونه تکراري براي آن عنصر خاص %10 ارزیابی می شود که خطاي قابل قـب ول در امـور اکتشافی است . لازم به ذکر است که براي هر عنصر دیاگرام جداگانه اي رسم می شود. علاوه بر روش فوق یک روش ساده براي محاسبه خطاي نسبی اندازه گیري ها وجود دارد که با استفاده از رابطـه زیـر محاسبه می شود.
