بخشی از مقاله
چکیده:
محدوده اکتشافی سیمرغ در 111 کیلومتري جنوب غرب شهرستان نهبندان در استان خراسان جنوبی و در بخش مرکزي بلوك لوت واقع شده است. مهمترین واحدهاي سنگی منطقه شامل آندزیت و داسیت با سن ائوسن [1] می باشد که توده هاي نفوذي نیمه عمیق با ترکیب هورنبلند دیوریت پورفیري در آن نفوذ کردهاند. در قسمت مرکزي محدوده برش هاي هیدروترمال با وسعت حدود 200×100 متر مربع رخنمون دارد که داراي قطعات متنوعی از سنگ هایی است که در سطح رخنمون دارند و قطعاتی که در سطح دیده نمی شوند. این برش ها حداقل داراي سه نوع قطعه هستند.
نوع اول قطعاتی هستند که فاقد هر گونه کانی سازي پیریت می باشند. نوع دوم قطعاتی هستند که 3 تا 5 درصد پیریت دارند و نوع سوم قطعاتی هستند که تا 20 درصد پیریت در آن ها دیده می شود. آلتراسیون وسیعی شامل کوارتز + سریسیت + پیریت، سیلیسی، آرژیلیک و پروپلیتیک قوي + کربناتی شدن واحدهاي آتشفشانی منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. کانیسازي بشکل افشان و رگچهاي مشاهده می شود. کانههاي اولیه شامل پیریت می باشد که تا حدود 3 تا 5 درصد در اکثر واحدهاي داسیتی و بعضی قسمت ها در واحدهاي آندزیتی دیده میشود. اکتشافات ژئوشیمیایی، ناهنجاري هاي عناصر طلا، نقره، مس، روي، آنتیموان، آرسنیک و سرب را نشان میدهد.
مطالعات کانیشناسی، آلتراسیون و اکتشافات ژئوشیمیایی در محدوده اکتشافی سیمرغ نشان میدهند کانیسازي سولفیدي در اثر عملکرد یک سیال گرمابی که در مسیر گسل ها و زون هاي برشی در حرکت بوده است ایجاد شدهاند. علاوه بر این کانیسازي وسیع و پراکنده پیریت همراه با زون هاي آلتراسیون متنوع و گسترده، نمایانگر فعالیت شدید سیالات هیدروترمال در منطقه بوده و شرایط را براي کانیسازي از نوع پورفیري مناسب ساخته است.
مقدمه:
منطقه مورد مطالعه با وسعت حدود 40 کیلومتر مربع در 111 کیلومتري جنوب غرب شهرستان نهبندان - شکل - 1، در قسمت جنوب نقشه ي 1:250000 ده سلم و در قسمت شمال برگه 1:250000 نخیل آباد - آبسرد - در گسترهاي بین طولهاي جغرافیاییً59° 11´00 ًتا59° 15´ 56/5 شرقی و عرضهاي جغرافیاییً30° 58´43 تاً31° 01´ 37/5 شمالی قرار دارد. تنها آبادي منطقه روستاي دهسلم میباشد. بلندترین ارتفاع منطقه، مربوط به برونزد تودة گرانیتوئیدي شاهکوه و به ارتفاع 2732 متر میباشد.
[1] بلحاظ تقسیم بنديهاي زمین- ساختاري، در بخش مرکزي ایالت زمین - ساختاري بلوك لوت واقع شدهاست [2] - شکل . - 2 براساس مطالعات ملکزاده [6] - 1388 - ، کانیزایی مس پورفیري در بلوك لوت به اثبات رسیده است و نامبرده کانیزایی در منطقه ماهرآباد و خوپیک را از نوع مس- طلاي پورفیري معرفی نمود که در مقایسه با کانسارهاي مس پورفیري ارومیه-دختر از طلا غنیتر هستند. همچنین برمبناي سنسنجی صورت گرفته به روش U-Pb ، بر روي کانی زیرکن سن توده مونزونیتی در منطقه ماهرآباد 39 میلیون سال - ائوسن میانی - بدست آمده است.[6] بر مبناي مطالعات ارجمند زاده - [7] - 1390 سن 33/3 میلیون سال براي توده هاي غنی از پتاسیم منطقه جنوب دهسلم بدست آمده است.
شکل .2 موقعیت منطقه مورد مطالعه در بلوك لوت. با تغییرات از 4]،3و[5
متاسفانه دوري از مرکز، بدي شرایط آب و هوایی و ناامنی در زمان هاي گذشته موجب شده کارهاي انجام شده قبلی در این منطقه بسیار کم و تنها در حد تهیه نقشههاي 1:100000 باشد و حتی مطالعات ژئوشیمی آبراههاي با مقیاس 1:100000 که در برگه هاي مجاور انجام شده است در این منطقه انجام نشده است. این اطلاعات براي اولین بار در خصوص این منطقه ارائه میگردد. هدف از این مقاله، ارائه نقشه هاي زمینشناسی، آلتراسیون، کانیسازي و ژئوشیمی با مقیاس 1:20000 در جهت معرفی محدوده اکتشافی سیمرغ به عنوان یک محدوده مستعد جهت اکتشاف تفصیلی طلا و مس پورفیري می باشد.
روش مطالعه
عملیات ذیل جهت مطالعه منطقه صورت گرفته است:
-1 برداشت 50 نمونه از منطقه و تهیه و مطالعه 30 مقطع نازك براي مطالعات پتروگرافی و آلتراسیون
-2 تهیه و مطالعه 12 مقطع نازك صیقلی براي مطالعات کانیسازي
-3 تهیه نقشه زمینشناسی با مقیاس 1/20000 از محدوده به وسعت حدود 40 کیلومترمربع
-4 تهیه نقشه آلتراسیون با مقیاس 1/20000 از محدوده به وسعت حدود 40 کیلومترمربع
-5 تهیه نقشههاي کانیسازي شامل توزیع پیریت و کالکوپیریت و اکسید آهن - به عنوان نماینده حضور سولفیدها -
۶- برداشت، آمادهسازي و تجزیه 19 نمونه ژئوشیمیایی سنگی به روش خرده سنگی توسط دستگاه ICP به روش ME-MS41r در آزمایشگاه ALS Chemex کانادا
بحث:
زمینشناسی:
بر پایه مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی واحدهاي سنگی محدوده اکتشافی سیمرغ به دو بخش واحدهاي آتشفشانی و توده هاي نفوذي نیمه عمیق تقسیم شدند. در شکل 3 نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه تهیه شده است که محل هر یک از واحد هاي سنگی شناسایی شده بر روي آن مشخص است. سنگ هاي آتشفشانی بخش زیادي از منطقه را به خود اختصاص داده اند و سن آن ها بر مبناي نقشه زمینشناسی 1/100000 دهسلم به ائوسن نسبت داده شده است.
