بخشی از مقاله
خلاصه
با توجه به وسعت کشور، رشد جمعیت، افزایش مالکیت وسایل نقلیه و در نتیجه افزایش تبادلات درون و برون منطقهای، حوادث ترافیکی به یکی از معضلات مهم کشور تبدیل شده است. برای رفع این معضل بزرگ، شناسایی عوامل مؤثر بر تصادفات و تعیین میزان تأثیر هر کدام از این عوامل بر حوادث ترافیکی باید از اولویتهای اصلی نهادهای مربوطه همچون وزارت راه و شهرسازی و پلیس راه قرار گیرد. در این تحقیق با اخذ دادههای تصادفات پلیس راهور استان کردستان، دادههای تردد، دادههای هواشناسی و فایل اوقات شرعی، نرخ تصادفات در طول این محور تعیین گردید. نتایج این پژوهش در محور همدان-سنندج نشان میدهد، در شرایط جوی وضعیت برفی، یخبندان و مهآلود، در وضعیت روشنایی شب و در شرایط سطح راه سطح خشک راه مهمترین عوامل خطرساز از عوامل محیطی در وقوع تصادفات میباشند.
کلمات کلیدی: تصادفات برون شهر ی، نرخ تصادفات، مواجههی مستقیم، شرا یط جوی، شرا یط روشنا یی
1. مقدمه
تصادفات یکی از معضلات سیستمهای حمل و نقل، جادهای است. در اینگونه حوادث دلخراش همواره سه عامل انسان، وسیله نقلیه و محیط دخالت دارند .[1] در بین عوامل محیطی (راه و شرایط حاکم بر آن) جزء تأثیرگذارترین عوامل است. هر چند این پدیدهها اجتناب ناپذیر و در مواردی خارج از توان و اختیار انسان هستند، ولی تأثیر بعضی از آنها را میتوان با اعمال روشهایی در طراحی راه و برخی دیگر را با حضور به موقع عوامل راهداری در محل، به حداقل رساند. اثرات زیانبار حوادث ترافیکی بر پیکره جوامع بسیار قابل توجه است. برای مثال در ایران سالانه بالغ بر 23 هزار نفر جان خود را در تصادفات رانندگی از دست می دهند و بیش از یکصد هزار نفر مجروح میشوند. صرف نظر از مجروحان و کشتهشدگان حوادث ترافیکی با مواردی همچون هزینههای درمانی، خسارات مالی، هزینههای تعمیر وسایل نقلیه، اثرات سوء روانی بر خانوادههای مصدومان و متوفیان و از دست دادن یا کاهش بازده و بهرهوری افراد درگیر در تصادفات مواجه هستیم. با وجود اینکه مجامع دولتی و عمومی، تلاشهایی بر روی شاخصها و معیارهای پیشگیری کننده مانند اعمال مقررات، بهسازی وضعیت راهها، فرهنگ سازی و غیره داشتهاند، ولی آمار سالانه حوادث ترافیکی همچنان زیاد است .[2] از این رو، نیاز به تحقیقات بیشتر، بر روی عوامل مؤثر در حوادث ترافیکی بیش از پیش احساس میشود که در پژوهش حاضر با رویکرد بررسی عوامل محیطی به این مقوله پرداخته خواهد شد.
از اهداف این تحقیق بررسی ارتباط شرایط مختلف جوی و روشنایی و شرایط خشکی و خیس بودن سطح راه با تصادفات برون شهری محور همدان-سنندج میباشد. بر این اساس فرضیات ذیل برای این تحقیق در نظر گرفته شد.
-1 تصادفات برون شهری با شرایط روشنایی، شب یا روز در ارتباط است.
-2 تصادفات برون شهری با شرایط سطح راه، تر یا خشک بودن در ارتباط است.
-3 تصادفات برون شهری با شرایط جوی، یخ بندان، مه آلود، برفی، صاف در ارتباط است.
×دومین همایش ملی پژوهش های کاربردی در »مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری«
2nd National Conference on Applied Research es in Civil engineering, Architecture and Urban planning
2. مروری بر تحقیقات گذشته
مطالعات و بررسیهای زیادی در رابطه با آب و هوا و مخاطرات جادهای در دنیا صورت گرفته است. همچنین در سالهای اخیر در طراحی راهها مطالعهی اثر آب و هوا از اهمیت خاصی برخوردار گشته درحالیکه قبل از این اهمیت در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی زیاد مد نظر نبوده است. مطالعهی متغیرهای آب و هوایی از این جهت دارای اهمیت هستند که میتوان خطر ناشی از لغزندگی بر روی سطح جادهها را در کنترل داشت .[3] براون و باس (1997) تصادفات رانندگی جرحی و خسارتی در فصول زمستان نسبت به سایر فصول افزایش نشان میدهد و تعداد تصادفات فوتی کمتر از دیگر فصول سال است .[4] مطالعات هال (1980) نشان داد که شرایط نامساعد جوی ارتباط مستقیم با واژگونی وسایل نقلیه دارد .[5] یاماهوتو (2002) پژوهشی را در زمینهی اثر مه در تصادفات جادهای ژاپن انجام داد و با استفاده از نقشههای سطوح مختلف و بررسی چگونگی اثر مه در تصادفات پرداخت. وی در نهایت به این نتیجه رسید که زمان وقوع اکثر تصادفات ناشی از مه آلودگی در فصول سرد سال متمرکز شده است. .همچنین او دریافت وضعیت لایههای بالای جو در لحظهی وقوع تصادفات از هم متفاوت بوده و از دیگر یافتههای او میتوان دریافت میدان دید 20 دقیقه قبل از تصادف به شدت کاهش
