بخشی از مقاله
چکیده
هماهنگی لازم بین مفاصل شرکت کننده در هر فعالیت مهم میباشد. هماهنگی بین مفاصل و عضلات سبب اعمال و پخش مناسب نیرو برستونفقرات کمري و مفاصل اندام تحتانی میشود. در صورتیکه این هماهنگی به هر دلیلی از جمله درد و یا اعمال نیروي زیاد بر ستونفقرات از بین برود، احتمال بروز و ماندگار شدن درد در نواحی کمر و اندام تحتانی افزایش مییابد. از طرفی هماهنگی بین مفاصل در طی بلند کردن اشیاء در صورت افزایش وزن بار تغییر مییابد. از بین رفتن هماهنگی و زمان وارد عمل شدن مفاصل، سبب اعمال نیروي زیاد بر ستون فقرات و در نتیجه درد میشود. از اینرو در این مطالعه به بررسی ریتم والگوي حرکتی مفاصل شرکت کننده( هماهنگی مفاصل) در دو شیوه برداشتن شیء به روش خمیده و چمباتمه پرداخته و تأثیر اعمال بار بر ریتم حرکتی مفاصل شرکت کننده مورد ارزیابی قرار گرفت.
45 مرد سنین 20-40 سال در این اّزمون که از نوع تجربی و مداخلهاي است شرکت داشتند. افراد یکبار سبدي را بدون وزنه با دو شیوه چمباتمه و خمیده برداشته و بار دیگر در داخل سبد باري به وزن %10 وزن بدن شخص قرار گرفته و بار و سبد با دو شیوه چمباتمه و خمیده برداشتهشد. الگوي حرکتی که نشاندهنده هماهنگی میان مفاصل است با استفاده از Three-DimentionalOptoelectric MotionAnalysis System مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج توسط نرمافزار آماري SPSS و آزمون آنالیز واریانس براي دادههاي تکراري مورد تجزیه و تحلیل آماري قرارگرفت.
یافته ها نشان داد که اضافه شدن بار سبب تغییر در ریتم حرکتی مفاصل شرکت کننده میشود. با اضافه شدن وزنه از دامنه حرکتی ستون فقرات کاسته شده و از 22/2 به 14 درجه میرسد. در وضعیت چمباتمه نیز دامنه حرکتی ستون فقرات از 15/1 به 23/7 درجه میرسد. نتیجه اینکه تفاوتهاي بسیار آشکاري در ریتم حرکتی با اضافه شدن وزنه دیده شد. در روش چمباتمه شخص با اضافه شدن وزنه از مفصل ران و مچ پا کمک میگیرد. و در روش خمیده شخص بیشتر از ستون فقرات کمري استفاده میکند. این یافته اهمیت ارزیابی ریتم وهماهنگی مفاصل را نشان داده و یکی از علل درد ناحیه کمري را در حین بلندکردن بارسنگین نشان میدهد. با افزایش بار ریتم حرکتی نرمال از بین رفته و درنتیجه عامل مهمی در بروز کمردرد محسوب میشود. (مجله طبیب شرق ، سال چهارم، شماره2، تابستان1381، ص71تا( 79
گلواژه ها:بار، ریتم حرکتی، ستونفقرات کمري، چمباتمه، خمیده
مقدمه
ریـتم مـنظم و یـا تـرتیب وارد عمـل شـدن منظم مفاصل بـراي انجـام مناسـب و بـدون آسیب کارهاي روزمره لازم و ضـروري اسـت. بـه عبارتـی هماهنگی میان مفاصل مشخصه ضـروري یـک عملکـرد نـرمال اسـت. بـا توجه به اصل گفته شـده ، بدیهـی اسـت کـه هـرچه حـرکت پیچـیده تر شده و یا
ســختتــر شــود، هماهنگــی بــین مفاصــل یــا ریــتم حرکتــی پیچـیده تـر شـده و از طـرف دیگـر اهمـیت آن بیشـتر مطرح مـی شـود.((1 درمـیان حرکات روزمره بلندکردن اشیاء کاري ضـروري، تکـراري و چـه بسـا خطـرناك محسوب می شود.
علـیرغم ماشینی شدن کار، هنوز بسیاري از کارهاي صنعتی
طبیب شرق، سال چهارم، شماره 2 ، تابستان 81
72
با دست انجام می شود. بلندکردن شیء از جمله کارهایی اسـت که ارتباط بسیار نزدیکی با کمردرد نیز دارد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد که انجام کارهاي دستی یکی از بزرگتـرین فاکـتورهاي مهـم در افزایش کمردرد می باشد.((1
بلندکـردن بـار نیـروي فشارنده زیادي بر ستون فقرات اعمال مــیکــند.((2-4 واضــح اســت کــه بــا افــزایش وزنــه گشــتاور فلکسـوري و اکستانسـوري بیشـتري بـر ستون فقرات کمري اعمـال مـی شـود.((4 بـا توجه به آسیبهاي شدیدي که افزایش نیـرو بـر ستون فقرات ایجاد میکند، در صورت ریتم مناسب مفاصـل، خـم شـدن بـه سـمت جلو و برگشت به حالت اولیه براحتـی امکان پذیر خواهد بود. در حالت طبیعی در برگشت از وضـعیت خمـیده، ابـتدا لگـن بـه سـمت عقب چرخیده و سـپس عضـلات تنه براي برگشت به وضعیت اول وارد عمل مـی شوند و تنه به راستاي اولیه برمی گردد. ترتیب وارد عمل شـدن مفاصـل هماهنگـی میان مفاصل نامیده شده و از مبانی مهـم بیومکانیک ستون فقرات محسوب می شود. بنابراین خم شـدن نامناسب به سمت جلو و برگشت نادرست به وضعیت اول مهمتــرین علــت بــراي کمــردرد محســوب مــیشــود، در صورتی که به این جنبه از بیومکانیک کمردرد، به دلیل لزوم داشـتن مهـارت بسیار زیاد در ارزیابی و مشکل بودن ارزیابی ریـتم مفاصـل تـوجه کمتري میشود. در حالیکه در صورت انجـام حـرکت بـه صـورت نادرسـت، نـیاز بـه فعالـیت بیشتر عضــلات تــنه و وارد عمــل شــدن زود هــنگام عضــلات تــنه خـواهد بود که نتیجه آن آسیب و خستگی عضلات و اعمال نیروي بیش ازحد بر ستون فقرات کمري میباشد.(6،(5
