بخشی از مقاله
چکیده:
در این پژوهش، تاثیر بالا آمدن سطح آب دریا از یک متر تا 5 متر بر مساحت اراضی، تالاب ها، تولید ناخالصی محلی، تولیدات زراعی، وسعت شهرهای ساحلی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا بررسی گردیده است. و همچنین یک مقایسه آسیب پذبری بین
کشورهای منطقه و درصد تاثیر آنها از بالا آمدن سطح آب دریا را ارائه می دهد. و نیز ارائه یک دیدگاه عمومی از آسیب پذیری مناطق
ساحلی در خاورمیانه و شمال افریقا و نیز شناسایی و بررسی لزوم نیاز به یک سیاست راهبردی و اقدامات ضروری در راستای
سازگاری و ظرفیت های نهادی جهت نظارت، ارزیابی و ارتقاء آگاهی عموم نسبت به پیامد تغییرات اقلیم می باشد.
واژه های کلیدی: تغییر اقلیم، بالا آمدن سطح آب دریا، IPCC، سواحل خاورمیانه و شمال افریقا
مقدمه:
قرن گذشته شاهد افزایش 17 سانتی متری سطح آب دریا ( (IPCC, 2001، با نرخ متوسط 1/75 میلی متر در هر سال ( Miller (and Douglas, 2004 بوده است. چهارمین گزارش IPCC که در سال 2007 منتشر شد افزایش سطحی بیش از 59 سانتی متر را تا سال 2100 پیش بینی کرد. در این پیش بینی اثرات بالقوه تغییرات دینامیکی در جریانات یخ دخیل نشده است ( (IPCC, 2007 و
SLR1 حتی می تواند تا سال 2100 به بیش از 1/4 متر برسد .(Rahmstorf, 2007) تحقیقات دیگر بالا آمدن سطح دریا بین 5 تا 6
متر را در اثر فرو ریختن صفحات یخ غرب قطب جنوب پیش بینی می کند .(Tol et al, 2006)
کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در اقلیم جغرافیایی بسیار خشک و خشک و برخی در منطقه نیمه خشک واقع شده اند.
مساحت کل خاورمیانه و شمال افریقا 158596603 کیلومتر مربع و کل سواحل آنها 25105 کیلومتر و ایران دارای خط ساحلی شمالی ( دریای خزر) به طول 750 کیلومتر وخط ساحلی جنوبی ( خلیج فارس و دریای عمان) به طول 2250 کیلومتر می باشد. آخرین مطالعات نشان میدهد که مجموع ذخایر نفت در منطقه خلیج فارس بیش از 565 هزار میلیون بشکه است که % 63 از کل ذخایر نفت
جهان را شامل می شود. گاز طبیعی در این منطقه 31×1012 متر مکعب در حدود % 30 از کل گاز طبیعی جهان تخمین زده می شود.
که سهم ایران در حال حاضر حدود 100 هزار میلیون بشکه نفت و 17× 1012 متر مکعب گاز برآورد شده است.
حدود 400 میلیون انسان در فاصله ی 20 کیلومتری از خطوط ساحل در جهان زندگی می کنند(.(Gornitz,v., 2000 متاسفانه
اگر سطح آب دریا فقط یک متر بالا بیاید بیش از 100 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهد .(Douglas and Peltier, 2002) مناطق ساحلی در خاورمیانه و شمال افریقا از تهدیدات بالا آمدن سطح دریا مستثنی نبوده و همانند بسیاری از مناطق جهان، پایتخت و
1 Sea Level Rise
65
شهرهای بزرگ این منطقه در سواحل دریاها و بر روی مصب ها ایجاد شده اند. سواحل خاورمیانه و شمال افریقا را میتوان به 3 زیر
منطقه عمده تقسیم کرد که در ذیل هر یک از این مناطق را بررسی می کنیم:
- دریای مدیترانه واقع در شمال افریقا
دریای مدیترانه توسط سه قاره اروپا، افریقا، آسیا احاطه شده است و مساحت آن 2/5 میلیون کیلومتر مربع و طول سواحل آن بالغ
بر 46 هزار کیلومتر که 19 هزار کیلومتر خطوط ساحلی جزایر را نشان میدهد و عمیق ترین نقطه ی آن 4330 متر می باشد. و این
خصوصیات سبب گردیده که دریای مدیترانه از لحاظ تنوع بیولوژیکی بسیار غنی باشد(.( UNEP, 2007
منطقه دلتای نیل و شهرهای اسکندریه، بورسعید و حومه آنها بدون شک در منطقه افریقای شمالی از همه آسیب پذیر تر می باشند El Raey, 1995) و .( El Raey, 1997 تخمین زده شده است جمعیتی بالغ بر 6 میلیون نفر در این مناطق آسیب پذیر زندگی می
کنند. آنها ممکن مجبور باشند این مناطق را رها کنند.
- دریای سرخ و خلیج عدن
دریای سرخ با مساحت 450 هزار کیلومتر مربع، عمق متوسط تقریبا 500 متر و عرض 30 تا 280 کیلومتر Gerges, 2002) )،
مسیر آبی مهم برای انتقال نفت خلیج فارس از طریق کانال سوئز به اروپا می باشد. تقریبا % 6/3 از گونه های مرجان، اندمیک دریای سرخ می باشند.
- منطقه راپمی یا منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی (خلیج فارس)
مساحت سطح آن 239 هزار کیلومتر مربع، عمق متوسط 36 متر، و متوسط حجم آب در آن 8 میلیون و 630 هزار کیلومتر مکعب
می باشد. منطقه راپمی بسیار غنی از موجودات دریایی، مرجان های گسترده و همچنین صدف های مروارید ساز می
باشد(. (Munawar, 2002
