بخشی از مقاله
زايمان در چشم اندازي وسيع
مامايي شاخه اي از طب است كه وضع حمل , پيامدها و عوارض آنرا مورد بحث قرار مي دهد . بنابراين اساسا" ديدگاه آن متوجه پديده حاملگي , زايمان و دوران نقاهت پس از زايمان و شرايط طبيعي و غير طبيعي و اداره صحيح آن مي باشد .
در چشم انداز ويسع تر , مامايي توليد مثل يك جمعيت را مد نظر قرار مي دهد . مراقبت هاي صحيح مامايي , سلامت فيزيكي و عقلاني را در بين زوج ها و نوزادان آنها برقرار مي كند و تمايلات سالمي را در جهت مسائل جنسي , زندگي خانوادگي و موقعيت خانواده در جامعه بوجود مي آورد .
اهداف طب مامايي
هدف متعالي طب مامايي اينست كه هر حاملگي از روي ميل بوده و در نهايت بوجود مادر و فرزندي سالم ختم شود .
در مامايي تلاش مي شود كه تعداد زنان و نوراداني كه در اثر روند زايمان از بين مي روند يا از لحاظ فيزيكي , هوشي و رواني صدمه مي بينند به حداقل برساند . بالاخره اينكه طب مامايي عوامل اجتماعي موثر روي توليد را مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد .
براي كمك به كاهش تعداد مادران و نوزاداني كه در اثر حاملگي و زايمان از بين مي روند , اين نكته مهم است كه از تعداد مرگ و ميرها در سال مطلع باشيم .
علل شايع مرگ و مير مادران
خون ريزي , هيپرتانسيون و عفونت نيمي از موارد مرگ و مير مادران را تشكيل مي دهد . علل خونريزيهاي زايماني متعدد بوده و شامل خونريزي پس از زايمان , خونريزي به همراه سقط جنين , خونريزي حاملگي خارج از رحم , خونريزي ناشي از محل غير عادي يا كنده شدن جفت و خونريزي از پارگي رحم باشد . هيپرتانسيون ايجاد شده در حاملگي در حدود 6 تا 8 درصد حاملگي ها بروز مي كند و بطور شايع بادفع پروتئين از ادرار و در حالات شديد با تشنج و كما همراه است . عفونت در دوره تماس يا عفونت لگني پس از زايمان معمولا" با عفونت رحم و پارامتريال آغاز مي شود . ولي گاهي اوقات توسعه مي يابد منجر به بروز پريتونيت , ترومبزبليت و باكتريمي مي گردد .
كليات شكل گيري
مروري بر عمل توليد مثل در زنان
وضعيت فيزيولوژيك زنان ودر واقع تمامي موجودات مونث , به اندازه اي براي حاملگي مناسب است كه تعجب آور مي نمايد . در جماعتي از زنان كه زود ازدواج مي كنند و از وسايل ضدبار داري استفاده نمي كنند قاعدگي نسبتا" نادرست است . يعني حاملگي در اوايل نوجواني و همزمان با تخمك گذاري رخ مي دهد و پس از زايمان , عدم تخمك گذاري و قاعدگي تا پايان شيردهي يعني 2 تا 3 سال ادامه مي يابد .
بعداز آن بازهم حاملكي رخ مي دهد و سپس شيردهي و بر همين منوال تخمدان و تخمك گذاري رو به كاستي مي گذارد و به عبارت ديگر يائسگي پيش مي آيد .
David Bairj معتقد است با پيداش وسايل موثر و بي خطر ضد بارداري موجب شده كه زنان قاعدگي را جانشين حاملگي كنند . همچنين Whitehouse تعبير مشابهي را ارائه مي دهد . خونريزي دوره اي رحمي ( قاعدگي ) در واقع يكي از ايثارهايي است كه زنان در قربانگاه بشريت و تمدن بايد بكنند .
بدين ترتيب قاعدگي را از ديدگاه فيزيولوژيك بايستي نتيجه نهايي عدم باروري محسوب نمود كه مي تواند عمدي يا طبيعي باشد .
تحمك گذاري وظيفه اصلي تخمدان است .
تخمدانها در دو سوي ديواره پشتي شكم جاي دارند و از دو قسمت تشكيل شده اند . يك بافت همبند كه محل ورود عروق خوني است و يك قسمت قشري كه با پيدايش تخمك و ترشح هورمون تخمدان همبستگي اساسي دارد .
معمولا" هر ماه يك تخم از طريق تخمك گذاري رها مي شود و اين كار به فاصله 45 تا 35 روز از اولين قاعدگي تكرار مي شود . اين دوره در حدود 35 سال طول مي كشد تا موقعيكه حاملگي رخ نداده باشد و تا زمانيكه تعداد كافي از فوليكول ها ( ساختمان محتوي سلول جنسي زنانه ) در تخمدان باقي بمانند .
تخمدانها دو نوع هورمون جنسي بنام استروژن و پروژسترون ترشح مي كنند . سلسسه وقايع آندوكرين كه در طي يك سيكل تخمداني رخ مي دهد , براي ايجاد يك محيط هورموني مناسب براي پيشبرد تخمك گذاري لازم و رحم براي امكان حاملگي بعدي نيز كاملا" مساعد است . ولي اثرات استروژن را بايد بعنوان فوايد اضافي استروژن فوليكولي محسوب نمود كه در جهت تنظيم محور تخمدان – مغز – هيپوفيز و رسيده شدن فوليكول عمل مي كند و نتيجه نهايي آن تخمك گذاري است .
بدنبال تخمك گذاري , مقادير كلاني از پروژسترون توسط جسم زرد توليد مي گردد . جدا از مسئله حاملگي و پديده هاي وابسته به حاملگي و هيچ كاربرد متابوليكي براي پروژسترون شناخته نشده است . ولي گمان مي رود كه پروژسترون يك استروئيد پيش باروري باشد . تشكيل پروژسترون براي دوام حاملگي در مراحل اوليه آن اهميت دارد .
وظيفه لوله فالوپ از حمل اسپرم و تخم آغاز شده و شامل تامين محيط مناسبي جهت كشيده شدن تخمك و تقسيم زيكوت مي گردد . آندومتر مي تواند محيط مساعدي را براي جنين فراهم آورد .
شكل گيري حاملگي – سيستم ارتباطي جنين و مادر
بارور شدن تخم انسان توسط اسپرم در داخل لوله فالوب و در مدت كوتاهي ( چند دقيقه تا چند ساعت ) پس از تخم گذاري رخ مي دهد و 6 روز پس از باروري , بلاستريست شروع به جايگزيني در داخل آندومتر رحم مي كند و بدين ترتيب حاملگي شروع مي شود .
پيدايش سيستم ارتباطي
شكي نيست كه تخمك گذاري وابسته به ارتباطات مغز – هيپوفيز – تخمدان در زنان قبل از حاملگي است ولي پس از بار دارشدن , دوام و بقاي حاملگي در گرو امكاناتي است كه از جانب بلاستريست , رويان و سپس جنين فراهم مي شود .
سيستم ارتباطي جنين – مادر داراي دو بازوي اصلي آناتوميك و عملي است . يكي از آنها بازوي جفتي است كه انواع اجزاي عملي (ازجمله تغذيه اي و آندوكرين ) در آن جاي گرفته اند . ديگر بازوي پاراكرين است كه اجزاي آن در جهت فقط حاملگي , پذيرش پيوند جنسي , حفاظت فيزيكي از جنين و زايمان عمل مي كند .
بازوي جفتي سيستم ارتباطي جنين – مادر از طريق مجاري خوني برقرار مي ماند . اين مجاري شامل 1 – خون مادر در فضاي بين پرزي , 2 – خون جنيني كه محدود به مويرگهاي جنيني در فضاي داخل پرزي است , مي باشد.
