بخشی از مقاله
چکیده
ارقام مرجع استخراجی از روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی - CND - اهمیت دارند. در این تحقیق گروه عملکردی بالا به تعداد 43 مزرعه از 96 مزرعه با احتساب عملکرد 4/2 ton/ha با استفاده از سامانه CND متمایز گردید.
مقدمه
گندم - Triticum aestivum L. - در دنیا و از جمله همه کشورهای خاورمیانه به عنوان یکی از مهمترین ترین محصولات کشاورزی مطرح می باشد. تغذیه صحیح این گیاه نیز یکی ازعوامل مهم در بهبود کمّی و کیفی محصول به شمار میآید. کمبودهای عناصر غذایی گیاهان بیشتر به طور مستقیم با استفاده از تجزیه برگی تشخیص داده می شود
از آنجا که جذب عناصر غذایی و توزیع آنها توسط اثرات متقابل درون گیاه تحت اثر قرار می گیرد بنابراین روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی - CND - جهت بررسی وضعیت عناصر غذایی گیاهان پیشنهاد شده است. در CND نسبت یک عنصر به میانگین هندسی همه عناصر در نظر گرفته می شود. محققان بیان کردند که در روش CND تابع توزیع مربع کای برای تعیین مقدار آستانه تفکیک دو گروه عملکردی بالا و پایین جهت بررسی عدم تعادل عناصر غذایی مورد استفاده قرار میگیرد
مطالعات تعیین وضعیت تعادل و نرم های عناصر غذایی گیاه گندم با استفاده از روش CND بسیار محدود می باشد. بنابراین در این تحقیق هدف - 1 - استخراج نرم های CND برای گیاه گندم، - 2 - تعیین غلظت های تعادل عناصر غذایی با استفاده از شاخص های .CND
مواد و روشها تئوری روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی
ترکیبات بافت گیاهی به صورت یک سادک - Sd - حاوی عناصر غذایی N - ، P، K، .... - اندازه گیری شده و یک بخش باقیمانده ترکیبات - Rd - ، به شکل رابطه ذیل قابل بیان است که در آن d نماینده تعداد عناصر غذایی ترکیبات گیاهی و عدد 100 بیان کننده کل مقدار ماده خشک گیاه است :
با محاسبه میانگین هندسی، نسبت لگاریتمی طبیعی عناصر غذایی - - Vx از طریق روابط زیر محاسبه میشود
مقادیر Vx در جامعه با عملکرد زیاد بهعنوان ارقام مرجع محسوب میشوند و معمولاً با نشان داده میشوند. شاخص عناصر غذایی - Ix - و شاخص تعادل عناصر غذایی - r2 - CND به شرح ذیل محاسبه میشود از نظر تئوری هر اندازهr2 به عدد صفر نزدیکتر شود تعادل عناصر غذایی مطلوبتر خواهد شد:
در این روابط , بهترتیب انحراف معیار و میانگین نسبت لگاریتمی عناصر غذایی در زیرگروه مرجع هستند. و
نسبت لگاریتمی و شاخصهای عناصر غذایی مربوط به زیرگروه غیرمرجع است.
برای تمایز جامعه به دو گروه با عملکرد زیاد و کم تابع تجمعی بین عملکرد و نسبت واریانس Vx ترسیم می شود. با تعیین نقطه عطف منحنی میتوان گروههای عملکردی را تفکیک نمود
مراحل تفکیک بدین صورت می باشد: الف - مشاهدات عملکرد بهترتیب نزولی مرتب و سپس به صورت تکرار، دادهها به دو گروه فرعی تقسیم میشوند. در اولین تکرار دو مشاهده از بالاترین مقادیر عملکردی یک گروه و بقیه مشاهدات گروه دیگر را تشکیل میدهد. در مرحله بعد سه مشاهده از بالاترین مقادیر مربوط به عملکرد در یک گروه و بقیه در گروه دوم قرار میگیرد. این فرآیند تا زمانی ادامه پیدا میکند که دو مشاهده از پایینترین عملکردها یک گروه را تشکیل دهند. در هر تکرار تعداد مشاهدات برای ترکیب فرعی اول - گروه اول - ، n1 و برای ترکیب فرعی دوم - گروه دوم - ، n2 میباشد.
ب - بعد از محاسبه نسبت لگاریتمی - Vx - و واریانس مقادیر Vx گروه های عملکردی، نسبت واریانس و تابع تجمعی نسبت واریانس محاسبه میشود.
ج - تابع تجمعی Fic - Vx - مرتبط با عملکرد - Y - با الگوی درجه 3 قابل نمایش است؛ و نقطه عطف این منحنی که شکل کاوی دارد از طریق مشتق اول و دوم معادله بهدست خواهد آمد؛
ایجاد بانک اطلاعاتی
این مطالعه در اراضی زراعی شرکت کشت و صنعت مغان انجام گردید. نمونهبرداری خاک و گیاه از قطعههای اختصاص داده شده برای کشت گندم انجام گرفت. مرحله اول نمونهبرداری از عمق 0-30 سانتی متری خاک در ماههای اواخر مهر و اوایل آبان سال 1393 انجام گردید. نمونه های خاک بعد از هوا خشک شدن، از الک 2 میلی متری عبور داده شدند. پارامترهای شیمیایی خاک شامل pH گل اشباع، هدایت الکتریکی عصاره گل اشباع، O.C، کربنات کلسیم معادل - CCE - ، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، کاتیونهای خاک شامل Na، K، Ca و Mg قابل دسترس، عناصر غذایی کم مصرف Fe، Zn، Mn و Cu و B تعیین گردید.
در مرحله دوم، به طور تصادفی تعداد 50 تا 60 برگ پرچم - مرحله رشد - GS 39 گیاه گندم از سطح 96 مزرعه در بازه زمانی اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت سال 1394نمونه بردای شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه، هوا خشک شده، در آون با دمای 70 درجه سلسیوس خشکانده و آسیاب گردید و پارامترهای غلظت N، P، K، Ca، Mg، Fe، Zn، Mn، Cu و B مطابق روش های تجزیه شیمیایی توصیه شده تعیین گردید - . - Jones, 2001 داده های عملکرد مربوط به مزارع نمونه برداری شده از اداره زراعی بخش های مختلف تهیه شد.
جدول -1 خصوصیات شیمیایی خاک مزارع مورد مطالعه
نتایج و بحث نرم های روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی
سادک 11بُعدی گیاه گندم شامل 10 عنصر غذایی N - ، P، K، Ca، Mg، Cu، Mn، Fe، Zn، - B و مقدار پرکننده - R - می-باشد. تمام توابع محاسبه شده الگوی معادله درجه 3 را نشان دادند که با محاسبه نقطه عطف منحنی ها - -b/3a - ، برای هر عنصر غذایی یک مقدار حداکثر عملکرد محاسبه گردید که با میانگین گیری از این مقادیر محاسبه شده، مقدار 4/232 تن در هکتار ملاک تفکیک دو زیرگروه عملکردی بالا و پایین قرار گرفت - جدول. - 2 نمودار معادلات درجه سوم تشکیل شده بین عملکرد گندم و تابع تجمعی نسبت واریانس عناصر غذایی اندازهگیری شده نیز آورده شده است
