دانلود مقاله ریحانه پیامبر ( ص ) و علم و عبادت

بخشی از مقاله

ریحانه پیامبر (ص) و علم و عبادت

مقدمه
اگر بگوييم فاطمه زهرا(س) محبوبترين چهره و دوست داشتني ترين شخصيت و شكوهبارترين نمونه انساني در آسمان انسانيت است نه سخني به گزاف بر زبان رانده و نه چيزي فراتر از حقيقت به قلم آورده‌ايم. با وجو اينكه چهارده قرن است كه از درخشيدن آن خورشيد جهان افزون مي گذرد اما از همان لحظه درخشش تاكنون هماره در چشم انداز انسانهاي آگاه و كمال جو و ارزش خواه مي درخشد و همچون گوهر ناياب است كه ما انسانها به دنبال شناخت او مي گرديم تا بتوانيم راه و رسم انسانيت و بندگي ياد گيريم و در مسير آن بانوي نمونه و والا مقام گام برداريم.

زهراي اطهر(س) يك الگوي راستين براي همه انسانها، مرد و زن، بزرگ و كوچك است پس وظيفه ماست كه به دنبال شاخت اين سمبل راستين حركت كنيم و بشناسيم و به ديگران بشناسانيم.
مجموعه ريحانه پيامبر و علم و عبادت برگرفته از سه فصل شخصيتي، علمي، عبادي به عنوان قطره اي ناچيز از درياي بي كران شخصيت عرفاني، انساني حضرت فاطمه زهرا(س) گردآوري شده، به اميد اينكه شمعي براي هدايش و راهنماي دوستان و علاقه مندان به شناخت زندگي حضرت زهرا(س) باشد.

فصل اول

ريحانه پيامبر و علم و عبادت

1- شخصيت حضرت فاطمه
2- فاطمه زن نمونه
3- رسالتهاي اجتماعي حضرت فاطمه (س)

ريحانه پيامبر و علم و عبادت

1- شخصيت حضرت فاطمه
ريحانه پيامبر از مقام والاي الهي و انساني برخوردار بود آنگونه كه در شكم مادر، با وي صحبت مي‌كرد و به هنگام تولد زنان بهشتي او را ياري كردند. پيامبر بزرگوار اسلام(ص) در جواب امام علي(ع) كه فرمود چرا فاطمه، فاطمه ناميده شد؟ فرمود: زيرا خداوند او و ذريه اش را از آتش نجات داده است و فاطمه زهرا(س) از صفات بارز انساني برخوردار بودند عايشه در مورد صداقت و راستگويي ايشان مرتب مي گفت همانا فاطمه سلام ا... عليها راستگوترين مردم در گفتار مي باشد.

بنابراين حضرت فاطمه زهرا(س) از آن جهت در نزد خداوند صديقه است كه نه تنها ذاتاً راستگوست بلكه تصور دروغ هم درباره حضرتش خطا و گناه است، صفات زكيه، طاهره، مطهره از اوصاف ذاتي و غير اكتسابي است و عصمت و طهارت اعطايي الهي است. قال الصادق(ع): فمن عرف فاطمه حق معرفتها فقد ادرك ليله القدر.

كسي كه نسبت به فاطمه(س) آنگونه كه شايسته است معرفت پيدا كند به تحقيق كه شب قدر را درك كرده است شير خدا علي مرتضي(ع) مي فرمايد: به خدا سوگند در سراسر زندگي مشترك با فاطمه(س) تا آنگاه كه خداي عزيز و جليل روحش را به سوي خدا برد هرگز او را خشمگين نساختم و بر هيچ كاري او را اكراه و اجبار نكردم او نيز هرگز مرا خشمگين نساخت و نافرماني من نكرد هر وقت به او نگاه مي كردم و رنجها و اندوههايم برطرف مي شد.

پرورش فاطمه زهرا(س) در خانه وحي و كنار پدرش بود آنجا كه فرشتگان فرود آمدند، آنجا كه نخستين گروه از مسلمانان به يكتايي خدا ايمان آوردند، آنانكه پروردگار دلهاشان را آزمود و در قرآن كريم مدح فرمود پس سراسر تربيت او از آموزگاري چون محمد(ص) كه آموزش يكتا پرستي و دينداري و عدالت مي داد فرا گرفت، شخصيت آن حضرت چنان ساخته شد كه پيامبر اكرم(ص) مي فرمايند: « همانا فاطمه (سلام ا.. عليها) در مبارزه با خواهشهاي نفساني بسيار خوب عمل كرد پس خداوند ذريه اش را بر آتش جهنم حرام كرد»

2- فاطمه زن نمونه
حضرت فاطمه زهرا صديقه كبري (س) زن نمونه همسر نمونه و دختر نمونه بودند آن زمان كه خانه دختر پيغمبر همچنان تهي و بي پيرايه بود علي و زهرا قناعت و زهد، ايثار را اشعار خويش قرار دادند و فاطمه به عنوان زن نمونه از همسر و فرزندان نگه داري مي كرد.
«اين شهرآشوب مي نويسد: روزي علي فاطمه را گفت خوردني چه داري؟
خانم فرمودند: نه بخدا سوگند دو روز است كه خود و فرزندانم حسن و حسين گرسنه ايم؟
چرا به من نگفتي؟
از خدا شرم كردم چيزي از تو بخواهم كه توانايي آماده كردن آن را نداشته باشي»
پيامبر اكرم مي فرمايند: خير رجالكم علي بن ابي طالب و خير نساء‌كم فاطمه بنت محمد.
بهترين مردان شما علي فرزند رشيد ابوطالب است و برترين زنانتان فاطمه دخت گرانمايه پيامبر است.
در روايت است كه روزي براي امام علي(ع) گرفتاري پيش آمد حضرت فاطمه نزد پدر رفت در زد پيامبر فرمود صداي پاي حبيه ام را از پشت در مي شنوم اي ام ايمن! برخيز ببين كيست؟ ام ايمن برخاست و در را گشود فاطمه وارد شد پيامبر فرمود دخترم !فاطمه جان در ساعتي به منزل ما آمدي كه تا كنون سابقه نداشته در اين ساعت پدر را ديدار كني، فاطمه، عرضه داشت يا رسول الله طعام فرشتگان نزد خداوند چيست؟ فرمود حمد و ستايش خداوند است، فرمود طعام ما چيست؟

رسول اكرم پاسخ دادند: قسم به خداوندي كه جانم در دست اوست هيچ چيز در منزل نداريم و مدت يك ماه است كه براي طبخ طعام آتشي افروخته نشده وليكن دخترم به تو پنج كلمه ياد مي دهم كه حضرت جبرئيل به من ياد داد فرمود چه كلماتي؟ پيامبر فرمودند: يارب العالمين و الاخرين، يا ذالقوه المتين، يا راحم المساكين، و يا ارحم الراحمين، حضرت زهرا(س) به منزل برگشت امام

شيعيان علي (ع) پرسيد چه آوردي فرمود علي جان براي دنيا رفتم اما توشه اي براي آخرت آوردم.
سلمان فارسي مي گويد: روزي حضرت فاطمه را ديدم كه چادر وصله دار بر سرداشت با تعجب گفتم دختران پادشاهان بركرسيهاي طلايي مي نشينند و پارچه هاي زربفت مي پوشند ولي دختر رسول خدا با چادر وصله دار!
حضرت فاطمه فرمودند: يا سلمان! ان الله ذخر لنا الثياب و الكراسي ليوم آخر
اي سلمان! خداوند بزرگ، لباسهاي زينتي و تختهاي طلائي را براي ما در روز قيامت ذخيره كرده است.
با نوي نمونه آن بانويي است كه از هر جهت نمونه باشد. ايمان، عمل، اخلاص و پاكي، زندگي و آراستگي، نظافت و بهداشت و غيره. حضرت فاطمه(س) علاوه بر اينكه خود سمبل قداست و پاكيزگي بود همواره به بهداشت نظافت سفارش مي‌كردند و نظافت برون و طراوت و شادابي و آراستگي ظاهر بها مي‌داند.
«و مي فرمايند پدرم پيامبر خدا فرمود:
لايلو من الا نفسه من بات و في يده عمر
كسي كه شب را با دستاني چرب و آلوده و بدون رعايت بهداشت و نظافت، به استراحت پردازد و آنگاه به آفت و بيماري گرفتار آيد، نبايد جز خويشتن كسي را نكوهش كند»

حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان زن و همسر نمونه درسهاي با ارزش را به جامعه انساني، داده اند و سفارشات زيادي به زنان كرده اند آن هنگام كه پيامبر بزرگوار اسلام(ص) از ايشان سوال كردند كه نزديكترين حالت زن به خداوند چه زماني است؟ ايشان فرمودند آن زماني كه زن با درايت و آگاهي و انديشمندانه به امورات منزل رسيدگي كند و به تربيت ديني و اسلامي فرزندان بپردازد از هر زمان ديگر به خداوند نزديك تر است و پيامبر اكرم (ص) از اين پاسخ دختر گرامي خويش بسيار شادمان و خوشحال شدند و فرمودند فاطمه بضعه مني فاطمه پاره تن من و پاره اي سازمان وجودي من است.

آن حضرت به عنوان همسر نمونه از پدرشان نقل مي كنند كه مي فرمايند:
«ويل لامراه اغبضت زوجها و طوبي لامراه رضي عنها زوجها»
نفرين بر آن زني كه با پايمال ساختن حقوق و حرمت مرد خانه اش او را به خشم آورد، و خوشا به حال آن زني كه با رفتاري خداپسندانه و انساني، به گونه اي زندگي كند كه همسرش از او خشنود باشد.
ريحانه پيامبر به عنوان بانوي نمونه نه تنها براي زنان نمونه و سرآمد بود بلكه آموزگاري براي مردان حقجو نيز بود نقل شده كه يكي از دانشوران به محضر آن حضرت شرفياب شد وعرضه داشت بانوي من هديه اي را كه از بارگاه خدا و پيامبرش دريافت كرده اي را برا ي مردم ارزاني دار و آن حضرت اين روايت را به يادگار نهادند.
بسم الله الرحمن الرحيم. قال محمد (ص) من كان يومن بالله و اليوم الاخر فلا يوذي جاره و من كان يومن بالله و اليوم الاخر فليُكرِمْ صَيَفه و من كان يومن بالله و اليوم الاخر فليقل خيراً او يسكت. ان الله يحب الخير الحليم المتعفف و يبغش الفحس من البذاء من النار» آن كس كه ايمان به خدا و روز

رستاخيز بياورد، همسايه اش را نمي آزارد،و آن كس كه به خدا و روز رستاخيز ايمان بياورد ميهمان خويش را گرامي مي دارد، و آن كس كه به خدا و روز رستاخيز ايمان بياورد، بايدا سخن شايسته و سنجيده گويد و يا ساكت باشد و لب فرو بندد، مردم! خداوند انسان خير انديش و بردبار و خويشتن دار را دوست مي دارد و عنصر بد زبان و بد انديش و بي شرم را كه اصرار در خواسته هاي نارواي خويش مي كند دشمن مي دارد، چرا كه حيا از ايمان است و ايمان جايگاهش بهشت خداست، اما بدي و نارواگويي از بي شرمي سرچشمه مي گيرد و انسان بي شرم در آتش خواهدبود.

3- رسالتهاي اجتماعي حضرت فاطمه (س)
حضرت فاطمه زهرا(س) با وجود اينكه در اين دنيا عمر زيادي نكردند، اما از آنجا كه قسمت عمده زندگانيش همراه وجود مقدس پيامبر اكرم (ص) و امام علي (ع) بود و از طرفي تعاليم عاليه اسلام و آموزه هاي علمي وعملي پيامبر اكرم (ص) نسبت به شخصيت دادن به زن باعث شد آن بزرگ بانو از شخصيت والاي اجتماعي برخوردار باشد ودر عرصه هاي مختلف فردي- اجتماعي- فرهنگي در خشش نمايد.

بخشي از فعاليت هاي اجتماعي آن بانوي بهشتي را مي توان در موارد زير تبيين كرد:
الف - مرجعيت فكري- فرهنگي
حضرت زهرا (س) نقش بسيار‌عظيمي در ‌جامعه آن روز داشت چنانكه علامه سيدجعفرمرتضي عاملي مي‌نويسد «مردم جهت كسب معرفت و مطالب علمي از محضر حضرت به خدمت ايشان مشرف مي‌شوند .

حضرت فاطمه زهرا (س) در پاسخ به مسائل شرعي اشتياق زيادي داشتند و از صبر و حوصله بسيار برخوردار بودند به نحوي كه مراجعه كنندگان هر تعداد پرسش را كه داشتند سوال مي كردند بدون اينكه حضرت احساس خستگي و ناراحتي نمايند چنانكه حضرت امام حسن عسكري(ع) مي فرمايند« زني به محضر حضرت فاطمه(س) رسيد و عرض كرد من مادري ناتوان دارم كه نسبت به

مسائل احكام و نمازش دچار شبهه و اشتباهي شده است. مرا نزد شما فرستاده تا آنرا بپرسم. حضرت به پرسش او پاسخ گفت. وي مسئله اي ديگر پرسيد و حضرت پاسخ گفت پرسش سومش مطرح كرد و همين طور تا ده پرسش را مطرح كرد و حضرت پاسخ گفتند، آن زن از اينكه پرسشهايش زياد شد خجالت كشيد و عرض كرد اي دختر پيامبر شما را زحمت ندهم حضرت فرمودند: هر وقت خواستي بيا و هر چه مي خواهي بپرس.

ب- عرصه سياست
با عنايت به اينكه در اوايل بعثت پيامبر(ص) خطرات زيادي وي را تهديد مي‌كرد و از طرفي جان ايشان و دفاع و حمايت از دين از مهم ترين رسالتهاي جامعه نوپاي اسلام و وظيفه خطير كساني بود كه به حقانيت پيامبر و آيين او ايمان آورده بودند آن زمان كه خاكروبه بر سر پيامبر مي ريختند مرداني مانند حمزه سيد الشهدا به دفاع از پيامبر مي پرداختند وليكن با مطالعه تاريخ مي بينيم نام بانويي بزرگوار پر عظمت با وجود سن كم در كنار مدافعان و حاميان پيامبر نوشته است.
ابوبكر بيهقي مي نويسد: « روايت شده است كه مشركان قريش در حجر اسماعيل گرد آمده بودند و مي گفتند: چون محمد(ص) عبور كند هر يك از ما به او ضربه اي مي زنيم و چون فاطمه اين را شنيد پيش مادر رفت و مطلب را به اطلاع پيامبر رساند»

حضرت فاطمه(س) هر بار كه مشاهده مي كرد عده اي جاهل صفت شكنبه گوسفند با شتر و يا خاكروبه را بر سر و صورت پيامبر مي ريزند سريع آنها را پاك مي كرد و با حزن و اندوه تمام آب بر دستان پدر مي ريخت و پدر سرو صورت را شستشو مي داد.
اما دفاع و حمايت فاطمه (س) از دين و سياست به زمان پيامبر خلاصه نمي شود بلكه آن حضرت از امامت نيز دفاع كردند. ريحانه پيامبر مقام و موقعيت و جايگاه امام علي(ع) را خوب شناخته بود از توانائيهاي خدا دادي و شايستگي هاي وي كاملا مطلع بود و از طرفي از پدر بزرگوار خويش بزرگي شخصيت علي(ع) و راسخ بودن وي در ايمان و عقيده را شنيده بود از آن روي هيچ مقامي را

شايسته تر از علي(ع) را براي مقام امامت و ولايت جايز نمي دانست و قاطعانه از آن دفاع مي كرد و تا آخرين لحظه دست از حمايت و دفاع از امام و مقام امامت برنداشت بانوي بزرگوار اسلام در مقابل آن دسته از مهاجماني كه به منزل امام حمله ور مي شدند ايستادند و فرمودند: «ايها الضالمون المكذبون ماذا تقولون و اي شئ تريدون؟ يا عمر اما تتقي الله؟ تدخل علي بيتي؟ ايجزيك الشيطان تخوفني و كان حزب الشيطان ضعيفا»

اي گمراهان و دروغگويان چه مي گوييد و چه مي خواهيد؟ اي عمر! آيا از خدا نمي ترسي؟ مي خواهي وارد خانه من شوي؟ آيا با حزبت كه حزب شيطان است مرا مي ترساني، در حالي كه حزب شيطان ناتوان است»

فصل دوم

علم حضرت فاطمه (س)

1- روح دانش و هنر
2- موقعيت والاي ريحانه پيامبر
3- سيره و سبك علمي و فرهنگي
4- انگيزه زنان به دانش طلبي و كمال جويي
5- هماره دانش جو و پژوهشگر

علم حضرت فاطمه (س)

1- روح و دانش و هنر
ريحانه انديشمند پيامبر دنيا را مقدمه و وسيله رشد و تكامل و مي داند نه هدف و انسانهاي بزرگ و خردمند كه خود را از وابستگي هاي دنيا رها كرده اند و جهان را وسيله براي سعادت ماندگار ساخته اند را جستجوگران آخرت مي بينند نه دنيا، او بر اين باور است كه انساني كه كه سرگرم دنيا است مانند كودكي مي ماند كه عمري سرگرم بازي بوده از همه چير غافل بوده و آن زمان از خواب بيدار مي شود كه دستش از همه چيز كوتاه است.
فاطمه زهرا(س) از موقعيت والاي علمي و هنري برخوردار بود.
او آموزگار ارزش ها

معلم راستين اخلاق
حقوقدان و دين شناس ژرف نگر
قرآن شناس و مفسر بزرگ قرآن
داشمندترين، خردمندترين، متفكرترين و انديشمندترين بانوي عصرها و نسل ها بود.
از ديگر ويژگيهاي حضرت فاطمه (س) هنر سرايندگي و سرودن شعرهاي زيبا و دل انگيز و دلنواز بود و شگفت انگيزتر اينكه تمام سرودهاي حضرت علاوه بر لطافت و زيبايي، ظرافت و دقت و دلي آكنده از شور و پروا و صفا در جهت تقوا و در مسير رشد و كمال سروده شده.
ايشان در اولين شب آغاز زندگي مشترك با امر بر مرد عدالت و تقوا ابيات بسيار زيبايي را سروده اند

اضحي الفحار لنا و عز شامخ ولقد سمونافي بني عدنان
يلت العلا و علوت في كل الورني و تقاصرت عن مجدك الثقلان
اعني عليا خير من هم و طاءَ الثري ذالمجد و الافضال و الاحسان
فله المكارم و المعالي و الجبا ما ناحت الاطيار في الاغصان
افتخار و عزت و سرافرازي از آن ما گرديد و ما در ميان نسل و تبار عدنان سربلند و والا شديم توبه پرفرازترين قله بزرگي و برتري اوج فني و از همه آفريدگان برتر و والاتر شدي و پريان و انسان ها از رشد و عظمت تو عقب ماندند.
«علي» است بهترين كسي كه گام بر پشت زمين نهاده همو كه آراسته به ويژگيهاي بزرگ منشي و برتري و نيكوكرداري است والايي هاي انساني و اخلاقي و بزرگي ها وبزرگواري ها تا آنگاه كه پرندگان بر شاخسار درختان ترنم مي كنند همه از آن اوست.
2- موقعيت والاي علمي ريحانه پيامبر
آن حضرت در سبك و سيره اش به علم و دانش بسيار اهميت مي داند و براي آن احترام خاصي قائل بود چرا كه آن بزرگ بانو با آموزش هاي قرآن دانش را هديه بزرگ الهي به بشر مي دانست و خداوند را يگانه آموزگار انسان

اكثر الناس قيمه اكثر هم علما و اقل الناس قيمه اقلهم علما
پربهاترين انسان‌ها را دانشورترين آنان مي‌دانست و كم ارزش‌ترين آنان را نادان‌ترين و ناآگاه ترين آنان
در روايات زيادي موقعيت علمي و فرهنگي حضرت فاطمه زهرا(س) مطرح گرديد.
قال رسول ا...:
«ان الله جعل عليا و زوجيه و ابناء حجج الله علي خلقه و هم ابواب العلم في امتي من اهتدي بهم هدي الي صراط مستقيم»
خداي فرزانه، علي و همتاي ارجمند او و فرزندانش را حجت‌هاي خودش بر مردم برگزيد.آنان دروازه‌هاي دانش و آگاهي در ميان جامعه معين هستند از اين رو هر كسي به آنان تمسك جويد، به راه راست و رستگاري راه يافته است.
قال امام باقر(ع):
«و الله لقد فطمها الله بالعلم» به خداي سوگند كه آفريدگارش او را از علم و دانش سرشار ساخت.
امير مومنان علي(ع) در مورد شخصيت علمي و فرهنگي و اخلاقي دختر پيامبر خطاب به او فرمود:
«انت اعلم بالله و ابروا تقي و اكرم و اشد خوفا من الله ان او بخك بمخالفتي»
گرامي همسرم، تو دانشمندتر و خداشناس تر و نيكوكارتر و پرواپيشه تر و گرامي تر و خداترس تر از آن هستي كه من تو را به نا هماهنگي با خويش سرزنش كنم.
از روايات متعدد ديگر به دست مي‌آيد كه ريحانه پيامبر
1- مرجع و پيشواي فكري و علمي و مذهبي همه انسان ها خاصه زنان و دختران بود،
2- رهبر و امام فكري و علمي و ديني زنان و دختران،

3- پناهگاه علمي براي كليه مسلمانان كه اكثرا با مفاهيم علمي و ديني آشنا نبوده ،
4- در بسياري از روايات مي خوانيم كه حضرت علي(ع) با وجود اينكه باب مدينه علم پيامبر است وليكن در بعضي موارد در پاسخ به بعضي شبهات يا سوالات از مغز متفكر فاطمه(س) همسر گرامي خويش استفاده مي‌كرد.
براي نمونه در روايات آورده اند كه روزي پيامبر در مسجد روبه ياران كرده و پرسيد
ما خير النساء : چه چيزي براي زنان از همه چيز بهتر است؟
هر كس يك پاسخ دادند اما پيامبر نپسنديد.

امير مومنان به خانه رفت و موضوع را با ريحانه پيامبر در ميان نهاد او فرمود: چرا نگفتي.
«خيرٌ لهنَّ انْ لايرين الرِّجال و لا يرونهنَّ»
از همه چيز بهتر، آن است كه نه آنان بي دليل مردان را بيگانه ببينند و با آنان نشست و برخاست كنند و نه مردان بيگانه با آنان نشست و برخاست بي دليل و خصوصي داشته باشند.
روز بعد، امير مومنان اين پاسخ را به پيامبر داد آن حضرت پرسيد من علمك هذا؟ چه كسي اين پاسخ را به شما آموخت؟
گفت فاطمه (س)، فرمود انها بضعه مني او پاره وجود من است.
3- سيره و سبك علمي ريحانه پيامبر

همه انسانها از آفت ناداني و جهل و تعصب گريزانند و هميشه شيفته دانش و بينش هستند اما شايد سوالي كه ذهن ما را مشغول سازد اين باشد كه پس چرا بعضي از انسانها دانشمند و ليكن بعضي ها در جهل و ناآگاهي بسر مي برد؟ در پاسخ اين سوال گفته شده زيرا يكي به سوي نور، روشنايي، كمال، آگاهي و زندگي در خور شان انسان كامل گام بر مي دارد و تمام تلاش او رسيدن به چنين مرحله اي است اما ديگري با وجود اينكه دانش دوستي و شور دانش طلبي و

علاقه به علم و معرفت را در وجود او آفريده و فطري كرده اما همچنان به سوي واپسگري و جهل و گمراهي و انحراف ره مي سپارد يكي به دانش و بينش بها مي‌دهد به خاطر كمال و سعادت اما ديگري آن را مي خواهد براي قدرت و پست و مقام و رياست طلبي پس يقيناً كه گروه اول در راه رسيدن به علم و كمال موفق هستند و ريحانه دانش دوست و خردمند پيامبر، سالار و سرآمد اين شايستگان و پلندپايگان و انسانهاي شكوهبار گلستان بشري است و از سيره و سبك علمي بسيار تماشايي برخوردار است.

سيره و سبك خانم فاطمه زهرا (س) اين بود كه دانش دوست وعاشق علم و كمال، شيفته فراگيري علم و معرفت و مفاهيم بلند عرفان الهي بود، ايشان نه تنها خودشان عاشق علم و دانش بودند بلكه مرد دو زن و پير و جوان كوچك و بزرگ را تشويق به فراگيري علم و دانش مي كردند؛ آن حضرت نخستين انسان از عالم زن بود كه بعد از بعثت پيامبر اكرم (ص) قلم به دست گرفت و نويسندگي را آغاز كرد و امام مجتبي (ع) كه فرمود (قيدوا العلم باكتابه دانش و بينش را با نوشتن به بند كشيد و از فرار آن از مغزها جلوگيري كنيد. گويا از مادر بزرگوار خويش آموخته بودند.
4- انگيزه زنان به دانش طلبي و كمال جويي
با توجه به ارتباطي كه انسانها و جوامع با يكديگر دارند مسائل رايج در ميان گروهي از انسانها از طريق ارتباط با گروه ديگر به آنها منتقل مي‌شود و آنها نيز تشويق به يادگيري مي‌شوند خاصه زماني كه بسيار مورد تبليغ و ترويج واقع شود و جامعه زنان نيز علاوه بر اينكه از اين امر مستثني

نيست بلكه مورد اهميت زيادي واقع شده، چرا كه زنان بيشتر از مردان تحت تاثير واقع مي شوند با وجود آموزگاري همچون ريحانه پيامبر در جامعه زمان خويش و حتي بعد از آن زمان انگيزه دانش طلبي و پژوهشگري در ميان آنان رونق بيشتر داشته و دارد ايشان علاوه بر تدريس و آشنا كردن زنان و دختران با معارف ديني و الهي آنها را سخت تشويق مي كرد كه در امر كسب دانش كوشا باشند و انرژي نهفته خويش را كاملاً صرف بها دادن به دانش و دانشوران نمايند.