بخشی از مقاله
چکیده
پارک های علم و فناوری، به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی و حلقهای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری، در کشور تلقی می گردند؛ و به عنوان فرصتی برای کسب و کار های کوچک و متوسط به جهت برخورداری از حمایت های مختلف و مورد نیاز برای آن ها شمرده می شوند.. اما از طرفی این حمایت ها محدود بوده و غایت مطلوب، کسب بهترین نتیجه از این ظرفیت محدود می باشد. که این نتیجه مطلوب، بالارفتن ضریب موفقیت موسسات مورد حمایت آن هاست.
این پروژه، با استفاده از رویکرد تحلیل" شبکه ارزش"، با هدف شناسایی و تحلیل دقیق وضعیت پارک های علم و فناوری از طریق طراحی و تحلیل شبکه ارزش انجام پذیرفته که می تواند به عنوان پایه ای برای تحلیل کلان و سیاست گذاری قرار گیرد. در این پروژه در ابتدا مروری بر سوابق نظری و عملی موضوع انجام پذیرفته شده است. سپس ساختار شبکه ارزش پارک های علم و فناوری در قالب یک مدل مفهومی و با شناسایی پنج نقش آفرین کلیدی، طراحی گردیده است.
در ادامه انواع ارزش و جریان های آن در شبکه با تمرکز بر پارک علم و فناوری یزد شناسایی و شبکه ارزش این پارک ترسیم و تحلیل شده است - تحلیل کیفی - . سپس به منظور بررسی دقیق تر، شبکه و جریان های ارزش آن در دو ضعیت اهمیت و عملکرد ارزش گذاری کمی گردیده و منجر به ارائه تحلیل های عمیقی گردیده است - تحلیل کمی - .
- 1 مقدمه
امروزه سازمان ها با مسائل مهم و مختلفی سروکار دارند؛ که به طور مستقیم بر عملکرد آن ها تاثیر گذاشته و سیاست آن ها در قبال هریک از این مسائل، بسیار تعیین کننده می باشد. این مسائل مثل محیط کسب و کار، بازار، رقبا و غیره در بیرون سازمان و روابط کاری، ارتباطات ذی نفعان و ... در درون سازمان بر پیچیدگی و دشواری فرایند مدیریت سازمان افزوده است. مسلما در این شرایط، شناخت و درک سازمان ها و توانایی تحلیل صحیح آن ها مساله ای مهم و حائز اهمیت می باشد.
پارک های علم و فناوری5 به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی و حلقهای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری، در کشور تلقی می گردند که به منظور افزایش نوآوری تکنولوژیک، توسعه اقتصادی و اشتغالزایی متخصصان ایجاد شده اند. تحقق اهداف این پارک ها نقش به سزایی در توسعه ایفا می نماید. در این راستا بهبود عملکرد پارک های علم و فناوری و هدایت صحیح در مسیر تحقق اهداف آن ها، همواره یک مساله مورد توجه محققان و پژوهشگران و نیز مدیران مرتبط بوده است.
یکی از رویکرد های مناسب برای تحلیل دقیق وضعیت و ارائه راه کارهای بهبود، رویکرد شبکه ارزش6 می باشد؛ که با حاکم نمودن نگاه ارزش و جریان ایجاد آن در پارک علم و فناوری، می تواند به تحلیل صحیحی از آن دست یافته و در جهت بهبود آن اقدامات و راه کارهای مناسبی تعریف نماید.
- 2تشریح موضوع و مساله تحقیق
شبکه ارزش، تجسم مجموعه ای از عناصر - مثل افراد، سازمان ها و ... - و روابط بین آن ها می باشد که به ایجاد یک نوع خاصی از کسب و کار یا فعالیت اقتصادی و اجتماعی می انجامد . - Alee, 2002 - در پارک های علم و فناوری - که با هدف افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقای سطح نوآوری و با تمرکز بر فعالیت های دانش بنیان شکل گرفته اند- این عناصر در قالب ستاد مدیریت، شرکت های مستقر، دانشگاه ها، دولت و غیره تعریف می گردد و مجموعه ای از روابط مختلف برای انتقال دانش، اطلاعات و خدمات - که همان ارزش ها هستند - بین آن ها برقرار گردیده است.
هرچند وجود پارک های علم و فناوری فرصتی برای کسب و کار های کوچک و متوسط به جهت برخورداری از حمایت های مختلف و مورد نیاز برای پایداری آن هاست اما طبعا این حمایت ها محدود بوده و غایت مطلوب، کسب بهترین نتیجه از این ظرفیت محدود می باشد. نتیجه مطلوب و مورد انتظار پارک های علم و فناوری، بالارفتن ضریب موفقیت شرکت های مورد حمایت آن هاست. که البته در حال حاضر این وضعیت خیلی مناسب نبوده و حداقل حدود 30 تا 40 درصد از شرکت های مورد حمایت به موفقیت نرسیده و در مسیر خود با شکست روبرو می گردند
لذا مدیریت هرچه بهتر روابط بین عناصر دخیل در پارک های علم و فناوری به ارتقای ارزش این مجموعه منجر شده و امید به ایجاد نتیجه مطلوب در این مجموعه را بیشتر می نماید. بنابراین طراحی و تحلیل شبکه ارزش پارک های علم و فناوری - که هدف اصلی این پروژه می باشد - می تواند مورد استفاده سیاست گذاران و برنامه ریزان پارک های علم و فناوری در جهت ایجاد ارزش بیشتر در این مجموعه قرار گیرد.
- 3 اهداف تحقیق
- 1-3 هدف اصلی
هدف اصلی این تحقیق، شناسایی دقیق عناصر به همراه روابط بین آن ها در قالب یک شبکه ارزش و تحلیل آن و نهایتا ارائه پیشنهاد های بهبود این شبکه، در قالب مراحل مختلف - که بعدا اشاره می گردد- هدف اصلی این پروژه می باشد.
- 2-3 اهداف فرعی
اهداف فرعی این تحقیق عبارتند از:
-1 شناسایی تمامی تراکنش های - تبادل ارزش ها - مشهود و نامشهود بین عناصر شبکه -2 شناسایی تراکنش - تبادل ارزش ها - با بالاترین ایجاد ارزش در شبکه - 3 شناسایی انواع ارزش های مبادله شده در شبکه
- 4 سوالات تحقیق
سوالات اصلی این تحقیق عبارتند از:
-1 عناصر تاثیر گذار در شبکه ارزش پارکهای علم و فناوری کدامند؟
-2 انواع ارزش هایی که در شبکه مبادله می گردند کدامند؟
-3 کدام عنصر شبکه، بیشترین و کدامیک کمترین ارزش را در شبکه ایجاد می نماید؟
- 4 جهت گیری سیاست ها و برنامه های کلان سازمان عامل پارک برای بهبود ارزش ایجاد شده، به چه نحو باید باشد؟
- 5 اهمیت موضوع تحقیق
جریان دانش و فناوری همواره در میان عناصر و ذینفعان مختلف یک پارک علم و فناوری، - شامل: حاکمیت، شرکت ها و موسسات تحقیقاتی مستقر، دانشگاه ها، شرکت های خصوصی، بازار و...- که یک شبکه ی در هم تنیده را ایجاد می کند - - ، حرکت داشته و توسط سازمان عامل پارک علم و فناوری مدیریت شده؛ و با ایجاد ارزش، موجبات رشد شرکت های متکی بر نوآوری و نهایتا توسعه منطقه ای و کشوری را فراهم می نماید.
سازمان های عامل در راستای ایفای نقش مدیریتی و سیاست گذاری خود در عین مواجه شدن با محدودیت های مالی و غیر مالی، همواره به دنبال ایجاد ارزش بیشتر از مجموع روابط موجود در این شبکه هستند که با انجام تحلیل شبکه ای ارزش، می توانند یک مدل جامع از روابط، تعاملات و مبادلات مشهود و نامشهود بین عناصر، گروه ها و سازمان هایی که در این شبکه تاثیر گذار یا تاثیر پذیر هستند؛ ایجاد نمایند. در واقع از نتایج این تحقیق، پارک های علم و فناوری به طور عام و پارک علم و فناوری یزد به طور خاص، می توانند در جهت بهبود ارزش شبکه، که در واقع همان موفقیت بیشتر و تحقق اهداف آن هاست، استفاده نمایند.
- 6 روش تحقیق
در این تحقیق با استفاده از رویکرد شبکه ارزش، نقش آفرینان کلیدی پارک های علم و فناوری و جریان های ارزش بین آن ها به صورت یک شبکه ای از روابط و جریان ها، شناسایی و ترسیم شده است. درک این موضوع حائز اهمیت است که تمام مفاهیم این تحقیق از طریق استنتاج تجربی اطلاعات واقعی بدست آمده است. به عبارت دیگر، این پروژه با آزمون و فرضیه آغاز نگردیده، بلکه تلاش شده است در بستر مفاهیم شبکه ارزش، از طریق بررسی مستندات مرتبط با پارک های علم و فناوری و با استفاده از نظر خبرگان، یک شبکه ای از جریان های ارزش خلق و تحلیل گردد.
همانطور که اشاره شد؛ تکنیک پایه ی استفاده شده در این تحقیق، شبکه ارزش می باشد. در این تکنیک چند گام اساسی برای رسیدن به تحلیل مناسب از شبکه طی می گردد. گام های اصلی این تحقیق بر اساس برداشت از دو روش آلی - - 2002 و فنگ - 2009 - ، به شرح زیر تدوین گردیده است:
-1 شناسایی نقش آفرینان کلیدی
-2 طراحی شبکه ارزش
-3 تحلیل کیفی شبکه ارزش
-4 تحلیل کمی شبکه ارزش
-5 استنتاج و ارائه راهکار
