بخشی از مقاله
چکیده:
ســوزاندن زبالــه در دســتگاههاي زبالــه ســوز یکــی از روشــهاي بــی خطــر ســازي پســماندهاي بیمارستانی می باشـد. سـه نـوع فـن آوري زبالـه سـوزي کـه بـراي دفـع زبالـه هـاي بیمارسـتانی مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیـرد شـامل زبالـه سـوزهاي پیرولیتیـک دو محفظــه اي، کـوره هـاي تـک محفظــه اي بـا اجـاق ثابـت و کـوره هـاي دوار مـی باشـد. قابـل اعتمـاد تـرین فراینـد بـی خطرسـازي معمـول براي زباله هـاي بیمارسـتانی، سـوزاندن پیرولیتیـک مـی باشـد. هـر چنـد کـه سـوزاند زبالـه مـی توانـد محاسـنی از جملـه کـاهش هزینـه حمـل و نقـل، کـاهش حجـم زبالـه و در صـورت امکـان تولیـد انـرژي و عدم پخش مواد زائد عفونی بـه همـراه داشـته باشـد ، زبالـه سـوزهاي کنتـرل نشـده مـی تواننـد بـالقوه از نظـر خـروج آلاینـده هـاي متنـوع، خطرنـاك باشـند. دي اکسـین هـا و فـوران هـا از خطرنـاك تـرین آلاینـده هـایی مـی باشـند کـه مـی تواننـد بعلـت دمـاي پـایین سـوختن و عـدم جداسـازي مـواد زائـد پلاســتیکی رخ دهنـد. از انــواع تجهیــزات کنتــرل آلــودگی در زبالــه ســوزها مــی تــوان بــه مخــازن تــه نشــینی، جداکننــده هــاي ســیکلونی، جمــع کننــده مرطــوب، جمــع کننــده هــاي ســیکلونی، برطــرف کننـده هـاي میسـت و غبـار، شـوینده هـا ، رسـوب دهنـده هـاي الکتروسـتاتیکی، صـافی هـاي کیسـه اي، جمع کننده با مانع، فیلتر پارچه اي و فیلترهاي هپا اشاره نمود.
کلمات کلیدي:
زباله سوز، سلامتی و محیط زیست، زباله هاي بیمارستانی، آلاینده، کنترل
دبیرخانه دائمی: تهران، خیابان ستارخان، روبروي برق آلستوم، خیابان فیاض،شماره -51 کدپستی 1453793399
تلفن : 021-44268512-3 نمابر: www.CELCO.ir info@celco.ir 021-44268514
ستاد محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست
وزارت صنعت،معدن و تجارت دانشکده محیط زیست
شهرداري تهران دفتر HSE
ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست
The 6th National Conference & Exhibition on Environmental Engineering انجمن مهندسی محیط زیست ایران
تهران- 1391
.1 مقدمه:
اولین واحد زباله سوز در سال 1874 توسط دو مهندس آمریکایی بنام هرینگ و گریلی در شهر ناتینگهام انگلستان ساخته شد ح این دو مهندس تا سال 1921 موفق به ساختن بیش از 200 واحد زباله سوز در بریتانیا شدند، در حال حاضر در بسیاري از کشورها کاربرد زباله سوز رایج است و به عنوان یکی از روشهاي دفع انواع زائدات بشمار می رود. انواع مواد زائد که می توان از طریق سوزاندن دفع کرد عبارتند از مواد زائد خانگی و شهري، مواد زائد حلال، مواد زائد روغنی، امولسیونها و مخلوطهاي روغنی، پلاستیک، لاستیک و لاتکس، آفت کشها، مواد زائد دارویی، مواد زائد بهداشتی و درمانی، مواد زائد فنل دار، مواد زائد حاصل از پالایش مانند قطران اسیدي، گریس و واکس می باشد. سوزندان تکنیکی است که براي بی خطرسازي کلیه مواد زاید عفونی مناسب می باشد. اگر چه زباله سوزها داراي مزایاي زیادي می باشند اما اکثر کشورهایی که توانایی خرید دستگاههاي کنترل آلودگی هوا با آخرین تکنولوژي روز را ندارند، همواره با مشکلاتی مواجه هستند. با توجه به آلودگی هاي ناشی از سوزاندن زباله در زباله سوزها، مکان یابی محل استقرار زباله سوز، طراحی و نصب زباله سوز بسیار مهم تلقی می شود(1، 3، 5،.(27 این مطالعه به بررسی انواع زباله سوزها و آلاینده هاي منتشره و اثرات آنها بر سلامتی و محیط زیست می پردازد.
.2 فرآیند سوزاندن
زباله سوزي، یک فرآیند اکسیداسیون خشک در دماي بالا است که پسمانده هاي آلی و قابل احتراق را به مواد غیرآلی و غیرقابل احتراق تبدیل می نماید و سبب کاهش موثر در حجم و وزن مواد زاید می شود. براي آنکه حداکثر مواد زائد آلی موجود در زباله ها تجزیه شوند زباله سوزها باید درجه حرارتهاي زیاد داشته باشند. جهت استریلیزاسیون باکتریها و ویروسهاي موجود در زباله هاي عفونی دما در محفظه اول دستگاههاي زباله سوز بایستی 1400 درجه فارنهایت و در محفظه دوم 1600 درجه فارنهایت باشد اما متأسفانه در خیلی از زباله سوزها محفظه دوم دماي 1600 درجه فارنهایت را تأمین نمی کند، بنابراین با آزمایش کنترل مواد میتوان به وجود میکروارگانیسم هاي زنده در محوطه زباله سوز پی برد. همچنین باید زمان ماند کافی براي سوختن زباله وجود داشته باشد. عامل مهمی که بر مکانیزم واکنش هاي احتراق تأثیر دارند مواد تشکیل دهنده زباله است. بازده احتراق به فاکتورهائی چون خواص فیزیکی و شیمیایی زباله، هواي احتراق، درجه حرارت، زمان ماند و میزان مخلوط شدن بستگی دارد
32)،.(30
.3 محاسن و معایب دستگاههاي زباله سوز
سوزاندن زباله با دستگاههاي زباله سوز نظیر سایر روشهاي دفع داراي محاسن و معایبی است که در جدول 1 آورده شده است
.(32)
جدول :1 محاسن و معایب دستگاههاي زباله سوز
مزایا محو سریع زباله در اماکن تولید آن احتیاج به زمین کمتر
کاهش حجم و مقرون به صرفه بودن از نظر حمل و نقل
استفاده از حرارت ایجاد شده براي گرم کردن بویلرها و در نتیجه تولید انرژي از بین رفتن اکثر میکروارگانیسم ها
معایب بالا بودن هزینه هاي سرمایه گذاري اولیه و نگهداري زباله سوز نیاز به کارکنان متخصص
نیاز به محل دفن زباله براي دفع باقیمانده ها و خاکستر زباله سوز بالا بودن هزینه سیستم هاي کنترل و تصفیه خروجی ها مانند
گازها، فاضلاب، گرد و غبار و باقیمانده هاي ناشی از احتراق مناسب نبودن براي دفع نهائی مواد زائد خطرناك از جمله مواد رادیواکتیو و مواد قابل انفجار
دبیرخانه دائمی: تهران، خیابان ستارخان، روبروي برق آلستوم، خیابان فیاض،شماره -51 کدپستی 1453793399
تلفن : 021-44268512-3 نمابر: www.CELCO.ir info@celco.ir 021-44268514
ستاد محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست
وزارت صنعت،معدن و تجارت دانشکده محیط زیست
شهرداري تهران دفتر HSE
ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست
The 6th National Conference & Exhibition on Environmental Engineering انجمن مهندسی محیط زیست ایران
تهران- 1391
تخریب بسیاري از انواع مواد زائد سمی و غیر سمی نمودن آنها ‐
.4 انواع دستگاه هاي زباله سوز
زباله سوزها می توانند از انواع فوق العاده پیچیده با تأسیسات بهره برداري در دماي بالا تا واحدهاي احتراقی بسیار ساده که در دماهاي پایین تر راهبري می شوند، وجود داشته باشند. در صورتی که بهره برداري به درستی انجام شود، همه انواع زباله سوزها قادر به از بین بردن عوامل بیماریزا موجود در زباله بوده و خاکستر تولیدي را کاهش می دهند. برخی از زباله هاي بهداشتی و درمانی نظیر زباله هاي شیمیایی یا دارویی براي تخریب کامل نیاز به دماهاي بالاتري دارند. دماي بالا در بهرهبرداري و تصفیه گازهاي خروجی، آلودگی هوا و بوهاي تولیدي در فرآیند سوختن را محدود می کند. اغلب زباله سوزي هاي بزرگ و مدرن داراي تأسیسات بازیافت انرژي نیز می باشند. در آب و هواي سرد، بخار آب و یا آب گرم زباله سوزها را می توان در سیستمهاي گرمایش شهري و در آب و هواي گرم، بخار آب زباله سوزها را می توان در مولدهاي تولید برق بکار گرفت. گرماي بازیافت شده از زباله سوزهاي بیمارستانی کوچک براي گرم کردن اولیه زباله هایی که باید سوزانده شوند، بکار می رود. سه نوع فن آوري زباله سوزي که براي دفع زباله هاي بیمارستانی مورد استفاده قرار می گیرد شامل زباله سوزهاي تخریب کننده حرارتی (پیرولیتیک)
دومحفظه اي، کوره هاي تک محفظه اي با اجاق ثابت و کوره هاي دوار می باشند .(30)
.1,4 زباله سوزهاي حرارتی از نوع پیرولیتیک
قابل اعتمادترین فرآیند بی خطر سازي معمول براي زباله هاي بهداشتی و درمانی، سوزاندن پیرولیتیک می باشد که به آن سوزاندن با هواي کنترل شده یا زباله سوزي دو محفظه اي نیز گفته می شود. زباله سوزهاي پیرولیتیک داراي یک محفظه پیرولیتیک (تجزیه کننده حرارتی) و یک محفظه پس سوزي (پس احتراقی) می باشند. در محفظه تجزیه کننده حرارتی
(پیرولیتیک)، زباله ها در اثر درجه حرارت و در شرایط کمبود اکسیژن در دماي متوسط 800 -900oc تجزیه شده و خاکستر جامد و گاز تولید می شود. محفظه پیرولیتیک داراي یک مشعل سوخت براي شروع فرآیند می باشد. مواد زاید در کیسه ها یا ظروف مناسب زباله بارگذاري می شود. گازهاي تولیدي در این روش در دماي بالا (900 -1200oc) توسط یک مشعل در محفظه پس احتراق و با استفاده از هواي اضافی به منظور به حداقل رساندن بو و دود سوزانده می شود. زباله سوزهاي پیرولیتیک بزرگتر
(ظرفیت 8ـ1 تن در روز)معمولاً بر اساس بهره برداري پیوسته طراحی می شوند. این دستگاهها همچنین ممکن است به صورت کاملاً خودکار (اتوماتیک) بهره برداري شوند که داراي بارگذاري زباله، حذف خاکستر و حرکت داخلی زباله هاي در حال سوختن می باشند 29)،.(9
.2,4 انواع دیگر زباله سوزها
از انواع دیگر زباله سوزهایی که براي تخریب مواد زاید عفونی استفاده می شود، دو نوع کوره هاي چرخشی و دستگاههاي هواي محدود (کنترل شده)، را می توان نام برد. جدول شماره 2 نشان دهنده انواع دیگري از زباله سوزهاست که بر اساس تغذیه مواد، قسمت بندي شده اند. به طور کلی از کوره هاي چرخشی براي مقادیر بسیار زیاد مواد زاید بیمارستانی و یا به طور منطقه اي استفاده می شود، در صورتیکه از نوع هواي کنترل شده براي یک بیمارستان به تنهایی استفاده می شود. در جدول 3 نیز مزایا و معایب انواع زباله سوزها آورده شده است 32)،30،9،5،.(3
