بخشی از مقاله
مقدمه:
سـرخک یکی از بیماریهای حاد و بسیار واگیردار است و هنوز در بیـن بـیماریهای قابل پیشگیری با واکسن عامل عمده مرگ و مـیر در کودکـان بویـژه کودکـان دچـار سوء تغذیه است .(1) این بـیماری اولیـن بار توسط محمد زکریای رازی پزشک، فیلسوف و شیمیدان بزرگ ایرانی شرح داده شد و آن را از آبله مرغان افتراق داد .(2) سرخک انتشار جهانی دارد و انسان تنها میزبان آن است.
قـبل از پـیدایش واکسن اپیدمیهای سرخک هر 2-3 سال بویژه در فصل زمستان و بهار رخ میداد و در آن زمان 99 درصد بالغین شـواهد سـرولوژیک ابـتلا بـه سـرخک را نشان میدادند .(3) در سـالهای اخـیر بیشتر موارد سرخک در جوانان و مراکز دانشگاهی گـزارش شـده اسـت و حـدود 15 درصد دانشجویان در آمریکا به
سـرخک حساسـند. بنابراین جهت کاهش آسیب پذیری این گروه واکسیناسـیون مجدد توصیه میشود .(2) در مناطق معتدل بیماری سـرخک بطـور عمـده در اواخـر زمستان وبهار رخ میدهد .(4) در
ایـران قـبل از اجـرای بـرنامه ایمن سازی همگانی، موارد سالانه سـرخک بیـن 150 هـزار نفر در سالهای غیر اپیدمی و 500 هزار نفـر در سالهای اپیدمی گزارش شده است و گاه مرگ ومیر ناشی از آن در مـناطق روسـتایی و کوهسـتانی دور افـتاده تا 15 درصد رسـیده اسـت. آمـار نشـان میدهد که بزرگترین رقم ابتلا به این بـیماری در گـروه سنی 1-7 سال و بزرگترین رقم مرگ ومیر در سنین 1-2 سالگی بوده است. با انجام برنامه واکسیناسیون میزان بروز موارد گزارش شده از 494 در صدهزار، در سال 1354 به 43
در صـدهزار در سـال 1357 کاهش یافت و در سال 1360 میزان بـروز 170 در صـدهزار نفر بود. با آغاز برنامه گسترده ایمنسازی در سـال 1363 میزان بروز بیماری کاهش یافت بطوریکه در سال
1367 و 1370 به 9 در صدهزار رسید(.(5
در سـال 1371بـا تقویـت نظـام مراقبـت، سـرخک از جملـه بـیماریهای بـا اعـلام اجـباری قـرار گرفت. در نتیجه میزان بروز بـیماری بـه حـدود 4/4 در صدهزار نفر کاهش یافت .(5) از سال
دکتر مصطفی بهجتی و همکاران
1367 واکسیناسـیون کودکـان طـی دو نوبت در سن 9 ماهگی و 15 ماهگـی انجام میگیرد و در ممالک غربی چون واکسیناسیون تـنها در سـن 15 ماهگـی انجـام مـیگـیرد در سـن دبسـتان یـا راهنمایی هم توصیه میشود .(6)
روش کار:
نـوع مطالعـه توصـیفی و بصورت مقطعی بوده و جامعه مورد بررسـی کلـیه مـوارد مشـکوک بـه سرخک که به مرکز بهداشت استان گزارش شده میباشد. روش نمونهگیری بصورت سرشماری از تمـام مـوارد گـزارش شده مظنون به سرخک از سال 1376 تا 1379 مـیباشـد. از تمـام مـوارد گـزارش نمونه خون جهت تایید آنتـیبـادی ضدسـرخک بـه دانشـکده بهداشـت دانشـگاه تهران فرســتاده شــد و در ایــن مرکــز از روش آزمایشــگاهی capture IgMEIA جهـت تایـید سـرخک اسـتفاده شده است. تعداد نمونه جامعـه مـورد بررسـی 369 مورد بود. با مراجعه به مرکز بهداشت اسـتان یزد و تکمیل پرسشنامه حاوی اطلاعات مربوط به بیماران نظـیر: سـن، جـنس، محـل سـکونت شـهری یا روستایی، سابقه واکسیناسیون، فصل، سال ابتلا، اطلاعات جمعآوری شد.
در ایـن مطالعـه مـوارد گـزارش شده به سه دسته تأیید شده، تأیید نشده و نامشخص تقسیم شدند:
مـوارد تأیـید شـده: کلیه مواردی که با آزمایش الایزا در سرم آنها IgM ضد سرخک یافت شد.
مـوارد تأیـید نشده: کلیه مواردی که با آزمایش الایزا در سرم آنها IgM ضد سرخک یافت نشد.
مـوارد نامشـخص: کلـیه مـواردی کـه نتـیجه آزمـایش الایزا در دسترس نبود و یا اینکه حاضر به انجام آزمایش نشده بودند.
یافتهها:
در این مطالعه افراد از نظر سنی به گروههای کمتر از یکسال،
1-4 سال، 5-9 سال، 10-14 سال، 15-19 سال و 20-24 سال و 25 سـال و بالاتـر تقسـیم شـدند. در سـال 1376 از 71 مـورد مظـنون بـه سرخک 46 مورد (%67/7) از نظر آزمایشگاهی تأیید شــده، 14 مــورد (%19/7) تأیــید نشــده و 11 مــورد (%15/6)
31
نامشـخص اسـت در سال 1377 از تعداد کل 36 مورد مظنون به سـرخک، 11 مـورد (%30/5) تأیید شده، 8 مورد (%22/22) تأیید نشده و 17 مورد (%47/3) نامشخص است.
در سـال 1378 از تعـداد کل 66 مورد مظنون به سرخک، 46 مـورد (%69/7) تأییدشـده، 6 مورد (%9/1) تأیید نشده و 14 مورد (%21/2) نامشخص است.
در سـال 1379 از تعـداد کـل 196 مـورد مظنون به سرخک 133 مـورد (%67/8) تأیـید شـده 39 مورد (%19/9) تأیید نشده و 24 مــورد (%12/3) نامشــخص اســت. در مجمــوع از 369 مــورد مظنون به سرخک، 236 مورد (%64) تأییدشده، 67 مورد((%18/2 تأیید نشده و 66 مورد (%17/8) نامشخص است.
جدول 1 نشان می دهد که در سال 76 اکثریت موارد سرخک در گـروه سنی 10-14 و 15-19 سال با 18 مورد (%25/4)در هر گـروه سنی قرار داشتند و کمترین آن درگروه سنی زیر یکسال با یـک مورد((%0/4 میباشد. در سال 77 بیشتر موارد در گروه سنی 10-14 سـال بـا 10 مـورد (%27/8) مشاهده شد و در این سال، درسن 25 سال و بالاتر موردی از سرخک مشاهده نشده است.
درسـال 78 بیشـترین موارد در گروه سنی 15-19 سال با 28 مـورد (%42/2) و کمترین در گروه سنی 1-4 سال و 5-9 سال با تعداد دو مورد (%3) در هر گروه بوده است (جدول .(1
در سـال 79 بیشترین موارد در گروه سنی 15-19 با 64 مورد (%37/7) و کمتریـن مـورد در گـروه سـنی زیر یکسال با تعداد 3 مورد (%1/5) بوده است (جدول .(1
کـلاً از 236 مـورد تأیـید شده سرخک اکثریت موارد در گروه سـنی 5-19 سـال با تعداد 89 نفر (%37/7) قرار داشتند و سپس گـروه سـنی 20-24 بـا تعـداد 58 نفر (%24/6) در رتبه دوم قرار گرفـت کمتریـن مورد تأیید شده در گروه سنی زیر یکسال باتعداد 6 نفر میباشد.
اکثریـت افـرادی کـه سرخک در آنها تأیید شده است یک بار واکسـینه شـدهانـد بـا تعـداد 95 مـورد (%40/3) وکمترین موارد، افـرادی بودنـد کـه دوبـار واکسینه شدهاند با تعداد22 نفر (%9/3) (جدول 2 و نمودار .(1
