بخشی از مقاله
چکیده:
نظر به اهمیت موضوع فقر در مباحث توسعه اقتصادی و لزوم انجام مطالعات استانی در این زمینه،هدف از این پایان نامه تخمین خط فقر برای استان کرمانشاه طی سالهای - 1388-1376 - می باشد.در این پژوهش جهت تخمین خط فقر از روش ماتریس عملکرد تغذیه ای استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که طی دوره زمانی مذکور فقر در نواحی شهری و روستایی استان افزایش یافته است.و افزایش فقر در نواحی شهری استان کرمانشاه بیشتر از نواحی روستایی آن می باشد.
-1 مقدمه
در سالهای گذشته با حمایت سازمانهای بین المللی اقدامات کارسازی در قبال مقوله فقر انجام شده است. اکثر کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته با مطالعات جامعی استراتژی فقرزدایی را با توجه به سه دوره کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تهیه نموده و با کمک مالی و حمایت سازمانهایی نظیر بانک جهانی، سازمان ملل و صندوق بین المللی پول اقدام به پیاده سازی سیاستهای لازم در این زمینه نموده اند.
در سال 2000 میلادی در اجلاس هزاره سران کشورهای عضو ملل متحد رهبران بیش از 189 کشور جهان، محو فقر در همه ابعاد آن و تحقق و حمایت از حقوق بشر را در اولویت برنامه های خویش قرار دادند. حاصل این توافق، اهداف هشتگانه موسوم به "اهداف توسعه هزاره" بود. در این راستا کشورهای عضو سازمان ملل و از جمله ایران متعهد شدند که اهداف مذکور یعنی Millennium Development Goals را که به اختصار MDGS خوانده می شود. تا سال 2015 میلادی در کشور خود محقق سازند. یکی از مهمترین آرمانهای اهداف توسعه هزاره ریشه کنی فقر و گرسنگی مطلق بوده که در قالب دو هدف فرعی شکل گرفته است به نصف رساندن افرادی که درآمدشان کمتر از یک دلار در روز است - تا سال - 2015 و به نصف رساندن بخشی از افراد که از گرسنگی رنج می برند.
بررسی فقر در استانهای مختلف کشور از دیدگاه برنامه ریزی حائز اهمیت است، زیرا این امکان را فراهم می کند که منابع تخصیص داده شده برای فقر زدایی به استانهای با اولویت بالاتر- به لحاظ شاخص های فقر- تخصیص داده شده و راهکارها و سیاستهای پیشنهادی موثرتری برای برون رفت آنها از این وضعیت ارائه گردد. بدین منظور در این پژوهش به بررسی فقر در استان کرمانشاه طی سالهای 76 تا 88 پرداخته شده است. این مطالعه مناطق شهری و روستایی استان را به صورت مجزا بررسی نموده است.
-2مروری بر ادبیات تحقیق در ایران نیز برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور با رویکرد تاکید بر ریشه کنی فقر و حتی تامین رفاه تدوین شده و مطالعات مختلفی در این زمینه صورت گرفته است که برخی به برآورد خط فقر و شاخصهای فقر کل کشور و برخی به اندازه گیری فقر از دید منطقه ای مثلا در یک استان خاص- پرداخته اند. خدادادکاشی و همکاران - - 1384 به برآورد خط فقر در ایران طی سالهای 1363-1379 بر پایه چهار روش نیاز به کالری، درصدی از میانه مخارج خانوارها، درصدی از میانگین مخارج خانوارها و معکوس ضریب انگل پرداخته اند.
نتایج این پژوهش بیان گر آن است که خط فقر یک واقعیت خارجی ثابت نیست و با توجه به طرز تلقی و تعریف محقق از فقر و متغیرهای مورد استفاده برای ارزیابی آن، می توان مقادیر متفاوتی برای خط فقر به دست آورد. یافته های این پژوهش دلالت بر آن دارد که در طی دوره مطالعه همواره خط فقر شهری بزرگتر از خط فقر روستایی است و خط فقر، مبتنی بر مفهوم مطلق کوچک تر از خط فقر مبتنی بر مفهوم نسبی فقر است. در ضمن بیشترین اندازه فقر در جوامع شهری و روستایی ایران مربوط به روش معکوس ضریب انگل می باشد.
امامی - - 1381 در بررسی فقر و خط فقر دراستان یزد برای سالهای - 1378سال آغاز برنامه سوم توسعه - و 1381 - اواخر برنامه سوم توسعه - به نتایج زیر دست می یابد: خط فقر مطلق بر اساس معیار حداقل کالری مورد نیاز فرد یا خانوار، به ترتیب در سالهای 1378 و 1381 در مناطق شهری 16809559 و 63466435 ریال و در مناطق روستایی 10380870 و 15081666 ریال در سال بوده است. سطح فقر در استان در سالهای یاد شده به ترتیب در مناطق شهری 52/4 و 57/1 درصد جمعیت و در مناطق روستایی 44 و50/2 درصد جمعیت بوده است. به عبارت دیگر وضع فقر در استان در فاصله سالهای یاد شده بدتر شده است.
شدت فقر در مناطق شهری بیش از مناطق روستایی استان بوده است و برای از میان بردن فقر در خانوارهای زیر خط فقر مناطق شهری استان در سالهای 78 و 81 می بایست به ترتیب 6321551 و 9616481 ریال و درمناطق روستایی 3523064 و 5167482 ریال در سال به درآمد آنها افزوده شود تا به بالای خط فقر برسند. باقری و حیدری - - 1383 نیز اقدام به محاسبه خط فقر در ایران برای سالهای 1380-82 نمودند.
در این بررسی خط فقر بر اساس معیارهای مختلف نیاز به کالری، درصدی از میانگین مخارج و درصدی از میانه مخارج محاسبه شده است. نکته قابل توجه در نتایج محاسبات این است که در کلیه سالهای مورد مطالعه و بر اساس کلیه روش های مورد استفاده خط فقر شهری بزرگتر از خط فقر روستایی است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که افزایش خط فقر بر پایه مفهوم مطلق فقر در مناطق شهری بیش از مناطق روستایی بوده، در حالی که بر پایه مفهوم نسبی فقر، خط فقر در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری افزایش یافته است.
دراین تحقیق درصد خانوارهای فقیر بر حسب نیاز به 2300 کالری نیز محاسبه شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که در سال82، 12 درصد خانوارهای شهری و 10 درصد خانوارهای روستایی زیر خط فقر زندگی می کنند و در طی سالهای مورد مطالعه درصد جمعیت زیر خط فقر زندگی می کنند و در طی سالهای مورد مطالعه درصد جمعیت زیر خط فقر درمناطق شهری افزایش یافته و از11 به 12 درصد رسیده در حالی که در مناطق روستایی این درصد کاهش یافته و از 11/5 درصد به 10 درصد رسیده است.
1-2اهداف اساسی از انجام تحقیق تعیین مقدار فقر استان کرمانشاه - سالهای 1376تا - 1388 تعیین نوع فقر ساکنین استان کرمانشاه و تلاش جهت کاهش فقر نسبی و مطلق آنها. تعیین شناسایی تفاوتهای بین شهرنشین ها و روستا نشین هایی که از فقر رنج می برند و ارائه پیشنهاد برای کاهش تفاوت شهر نشین ها و روستا نشین ها.
