بخشی از مقاله

مقدمه

مطالعات بر روي اکسیداسیون روغنها و چربیها نشاندهنده این است که تعیین کمی و کیفی موادي که مستقیماً در فرایند آنتیاکسیدان شرکت میکنند میتواند پیشبینیکننده پایداري روغن باشد. آسکوربیک اسید و


توکوفرولها مهمترین آنتیاکسیدانهاي طبیعی تجاري میباشند. از دیگر منابع آنتیاکسیدان طبیعی که میتوان نام برد کاروتنوئیدها، فلاوونوئیدها، آمینواسیدها، فسفولیپیدها، استرولها و ترکیبهاي فنولیک میباشند ( Shahidi & .(Wanasundara, 2002 ترکیبهاي غیرصابونیشونده

451 شناسایی و تعیین مقدار ترکیبهاي...

روغن بخشی از ترکیبهاي موجود در روغنها و چربی ها میباشند که با مواد قلیایی، صابونینشده ولی در حلالهاي معمولی روغنها و چربی ها محلولند. این ترکیبهاي در تعیین ویژگی و مشخصه منبع چربی و روغن مفید میباشند. ازجمله این ترکیبها میتوان به استرولها، تريترپن الکلها و استرهاي آنها، توکوفرولها و توکوترینولها، هیدروکربنها، اسیدهاي چرب آزاد، ویتامینهاي محلول در چربی، پیگمانها و ترکیبهاي فنولیک اشاره کرد .(Moreda et al., 2004)

تیره کاپاریداسه (Capparidaceae)، تیره بزرگی از گیاهان گلدار، نهاندانه، دو لپه و جدا گلبرگ میباشد

(زرگري، .(1365 سرده کاپاریس بزرگترین سرده این خانواده میباشد. اسم علمی کاپاریس اسپینوزا ( Capparis (spinosa در ایران به نامهاي کَبر (Kabar)، کَور (Kavar)،

کورزه (Kavarzeh)، کورز (Kavarz)، کورگیا

(Kavarguia)، گورك (Gourak)، گل کمر، مارگیر، خیارشنگ، باکُو (Bako)، علف مار، خاروك، لَگَجی، لیجین و داغ قارپوزي (در دشت مغان) نامیده میشود (حقیقت،

1352؛ زرگري، 1365؛ خرمی، .(1385 میوه کاپاریس اسپینوزا در ایران با نام »خیار کَبر« یا »خیار سنگ« یا »خار

کَبر« معروف است http://moghanshahr.com)؛ خرمی،

.(1385 این گیاه مهاجم در جايجاي کشور ایران پراکنش داشته و پس از شناسایی این گیاه مهم و پیبردن به ارزش اقتصادي و اشتغالزایی آن، هم اکنون کشاورزان محلی در صدد کاشت این گیاه ارزشمند جهت صادرات هستند

(خرمی، .(1385 میوه کاپاریس اسپینوزا علاوه بر آن که از لحاظ دارویی و ویژگی طعم آن در استفادهاش بهصورت ترشی و بهعنوان چاشنی مورد توجه بودهاست، دانههاي آن نیز از نظر تغذیهاي نیز مورد توجه میباشد. ضمن آنکه

محتوي %19-22 پروتئین، %26 فیبر و %1/7 خاکستر میباشد، از نظر منبع روغنی (%31/6-36) نیز حائز اهمیت است .(Sozzi, 2001) بر روي چربی دانههاي تیره کاپاریداسه مطالعات کمی پیرامون ترکیب اسید چرب و دیگر خصوصیات روغن دانههاي تیره کاپاریداسه انجام شدهاست. اندازهگیري توکوفرولها و استرولها در روغن دانه کاپاریس اسپینوزا در ترکیه نشان دادهاست که میتواند از نظر پایداري اکسیداتیو و منبع آنتیاکسیدان با سایر روغنهاي خوراکی مورد مقایسه قرار گیرد ( Matthäeus &

.(Özcan, 2005 این مطالعه اولین گزارش پیرامون شناسایی و تعیین مقدار ترکیبهاي آنتیاکسیدان روغن دانه کاپاریس اسپینوزا در ایران میباشد که به اندازهگیري درصد کل ترکیبهاي غیرصابونیشونده و در این دسته ترکیبها به اندازهگیري و شناسایی ترکیبهاي استرول، توکوفرولها و توکوترینولها، مقدار بتا-کاروتن و مقدار کل ترکیبهاي فنولیک میپردازد.

مواد و روشها

تهیه و آمادهسازي نمونه

در اواخر مهرماه سال 1387، میوههاي رسیده کاپاریس اسپینوزا که بهصورت وحشی در حواشی زمینهاي کشاورزي در دشت مغان یافت میشوند به میزان

3 کیلوگرم بهصورت دستی جمعآوري شد. این حجم نمونه به سه قسمت کاملاً یکسان تقسیم شده و آمادهسازي نمونههاي دانه با جدا کردن گوشت میوه از دانهها، شستشوي آنها و خشک شدن آنها دور از نور آفتاب انجام شد و بعد دانهها آسیاب شدند.

(250mm ×

Mean ±

فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد 28، شماره 1


روش اجراي تحقیق

تمامی مراحل استخراج و اندازهگیريها بر مبناي وزن خشک بر روي سه زیر نمونه انجام گردید. نتیجه سه بار

آزمون بهصورت میانگین  انحراف معیار (

(Standard Deviation بیان شده و ارزیابی دادهها با

استفاده از دقت روش ( RSD: Relative Standard

(Deviation انجام شد. دقت، که نشاندهنده قابلیت تکرارپذیري روش میباشد بهصورت درصد انحراف معیار

نسبی (Relative Standard Deviation: RSD) سه

اندازهگیري مجزا و متوالی از یک نمونه و به وسیله رابطه RSD 100δ / x محاسبه گردید.

استخراج روغن دانه

استخراج روغن دانههاي آسیاب شده پس از رطوبتگیري به روش سوکسله با استفاده از حلال هگزان انجام شده و حلال باقیمانده توسط دستگاه تبخیرکننده

دوار تحت خلأ Heidolph) آلمان، Model Laborota

(2002 خارج میگردد.


اندازهگیري مقدار کل ترکیبهاي غیرصابونی

طبق استاندارد AOCS درصد کل ترکیبهاي غیرصابونی محاسبه گردید .(AOCS, 2009) در آزمون شناسایی و تعیین مقدار توکوفرولها و توکوترینولها و استرولها از ترکیبهاي غیرصابونی روغن از روش کروماتوگرافی لایه نازك (TLC) استفاده شد (قوامی و همکاران، .(1387

شناسایی و تعیین مقدار توکوفرولها و توکوترینولها

مطابق روش استاندارد ملی ایران شماره 7211

(1383)، شناسایی و تعیین مقدار توکوفرولها و

155

توکوترینولها با استفاده از دستگاه Young lin ) HPLC

(Acme 9000, South Korea، واجد یک آشکارساز UV-

Visible در طول موج 295nm، ستون ( 4/6mm × 5m 

C-18 lichrosphere RP-100، column

(4/6 × 1/5mm) guard، استونیتریل: استن: آب بهعنوان فاز متحرك و در دماي 25oC انجام گردید.

شناسایی و تعیین مقدار استرولها

مطابق روش استاندارد ملی ایران شماره 9670 (1386)، شناسایی و تعیین مقدار استرولها با استفاده از

دستگاه (Young lin Acme 6000, South Korea) GC

مجهز به آشکارساز شعلهاي با ستون TRB-5nonpolar

(60m × 0/25mm × 0/25m  ) در دماي تزریق 300oC،

دماي آون 285oC و دماي آشکارساز 320oC انجام شد.


تعیین مقدار بتا-کاروتن

مقدار بتا-کاروتن مطابق روش Mateos و García-Mesa

(2006) با استفاده از دستگاه Young lin Acme ) HPLC

(9000, South Korea در شرایط استفاده از ستون C-18

(250mm × 4/6mm × 5m  ) lichrosphere RP-100 و

یک آشکارساز UV-Visible در طول موج 450nm و در دماي محیط اندازهگیري شد. استونیتریل و متانول بهعنوان فاز متحرك به نسبت حجمی مساوي استفاده شدند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید