بخشی از مقاله
چکیده
گل مریم از مهمترین گلهاي عطري بوده که اخیرا بعنوان گل شاخهبریده نیز محبوبیت زیادي بدست آورده است. با هدف بررسی تاثیر اسید سالیسیلیک در سیستم کشت بدون خاك، بر تغییرات ظرفیت آنتیاکسیدانی و دوام عمر گل مریم، آزمایشی برپایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. براساس نتایج آزمایش میزان فعالیت آنزیمهاي کاتالاز - CAT - ، پراکسیداز - POD - ، میزان پایداري غشاي سلولی و عمر گلجاي گل شاخهبریده مریم، بطور معنیداري تحت تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک قرار گرفت
مطابق نتایج مقایسه میانگین تیمارها، بیشترین و کمترین دوام عمر گل شاخهبریده مریم، بترتیب در تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک 1/5 - میلیمولار - و تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیمهاي کاتالاز و پراکسیداز، تحت محلولپاشی اسید سالیسیلیک 0/75 - میلیمولار - بدست آمد. احتمالا اسید سالیسیلیک از طریق افزایش محتواي نسبی آب، پایداري غشاي سلولی و همراه با افزایش ظرفیت آنتیاکسیدانی، موجب افزایش عمر گلجاي گل شاخهبریده مریم شده باشد.
مقدمه
گل مریم - Polianthes tuberosa L. - از خانواده مارچوبه - Eidyan et al., 2014 - ، ازگیاهان پیازي بومی مناطق نیمهگرمسیري و گرمسیري - Rakthaworn et al., 2009 - میباشد. کشت محصولات گلخانهاي در بستر خاکی، بدلیل تغییرات محیطی، ظرفیت رطوبتی بستر، عناصر غذایی و اکسیژن موجود در خاك و مشکلات بیماري و آفات خاکزي، همواره توام با نوسانات کمی و کیفی محصولات تولیدي میباشد .در مقابل کشت بدون خاك ضمن برطرفسازي مشکلات مذکور، امکان کنترل دقیق گیاه بهویژه نیازهاي تغذیهاي را فراهم مینماید
اسید سالیسیلیک از طریق کاهش بیوسنتز اتیلن - Soleimani Fard et al., 2013 - ، تاثیر بر عملکرد روزنهها - Nikkhah Bahrami et al., 2013 - ، تاثیر بر فعالیت آنزیمهاي آنتیاکسیدانی - هاشمی و همکاران، - 1391 و افزایش جذب عناصر غذایی - Glass & Dunlop, 1974 - نقش بسزایی در بهبود عمر گلجایی گلها ایفا مینماید.
مواد و روشها
این آزمایش در گلخانه تحقیقاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی طی سال 1393 اجرا گردید. براي بسترکشت بدون خاك از مخلوط حجمی پرلایت به فیبرنارگیل 30 - پرلایت و 70 فیبرنارگیل - استفاده گردید. فرمولاسیون عناصر غذایی براساس فرمول تجاري کشت گیاهان پیازي با هدایت الکتریکی - EC - 1/2 دسی زیمنس برمتر، pH: 5/8، تهیه و جهت کنترل تغییرات pH از اسید سولفوریک 0/1 نرمال با اضافه کردن به محلول غذایی استفاده شد.
فعالیت آنزیم کاتالاز به روش - Aebi, 1984 - ، پراکسیداز - Updhyaya et al., 1985 - ، محتواي نسبی آب به روش - Ritchie & - Nguyen, 1990 و پایداري غشاي سلولی از روش - Lutts et al., 1996 - اندازهگیري شد. عمر گلجایی گل مریم با شمارش تعداد روز پس از برداشت تا پژمرده شدن بیش از 50 درصد گلچه±ها و تغییر رنگ آنها±، به تعداد هشت شاخه براي هر تکرار در شرایط آزمایشگاهی مشخص - شدت نور 20µM/m 2/s، دما 20 1 و رطوبت نسبی 60 5 درصد - مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SAS نسخه 9/2 و مقایسه میانگین دادهها براساس آزمون چند دامنهاي دانکن در سطوح احتمال 5 و 1 درصد انجام گرفت.
نتایج و بحث
میزان فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، میزان پایداري غشاي سلولی و عمر گلجایی گل شاخهبریده مریم بطور معنیداري تحت تاثیر تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک قرار گرفت . - P<0.01 - براساس نتایج مقایسه میانگین تیمارها - جدول - 1، بیشترین و کمترین میزان فعالیت آنزیمهاي آنتیاکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز بترتیب در تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک 0/75 - میلی-مولار - و شاهد بدست آمد. همچنین بیشترین پایداري غشاي سلولی و عمر گلجایی در تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک 1/5 - میلیمولار - حاصل شد که عمر گلجاي، افزایشی در حدود 34 درصد نسبت به تیمار شاهد نشان داد.
جدول .1 نتایج مقایسه میانگین برخی خصوصیات فیزیولوژیک گل مریمتحت تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک
† میانگینهایی که در ستون با حروف مشترك مشخص شدهاند اختلاف معنیداري با یکدیگر بر اساس آزمون چند دامنهاي دانکن در سطح احتمال %5ندارند.
†† بیانگرخطاياستاندارد - Mean ±SEM; n=4 - میباشد.
میزان فعالیت آنزیمهاي آنتیاکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز تحت تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک افزایش نشان داد ولی با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک از میزان فعالیت آنها کاسته شد - جدول . - 1 کاتالاز سبب تجزیه پراکسید هیدروژن به آب و اکسیژن شده، از این طریق باعث تعدیل تنشهاي اکسیداتیو در گیاهان میشوند. همچنین پراکسیدازها نقش جاروب پراکسید هیدروژن را بر عهده داشته و با دیواره سلولی در ارتباط هستند. بنظر میرسد غلظتهاي پایینتر اسید سالیسیلیک به نحو موثرتري سبب تحریک فعالیت آنزیمهاي کاتالاز و پراکسیداز شده و از تخریب سلولی جلوگیري بعمل میآورند.
این نتایج با یافتههاي الیزید - 2011 - مبنی بر افزایش و کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز، بترتیب تحت تاثیر غلظت پایین و بالاتر اسید سالیسیلیک در گیاه فلفل شیرین مطابقت دارد. همچنین احتمالا دلیل افزایش دوام عمر گل شاخهبریده مریم تحت تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک، افزایش پایداري غشاي سلولی و افزایش فعالیت آنزیمهاي کاتالاز و پراکسیداز - جدول - 1 و افزایش محتواي نسبی آب - شکل - 1 گل شاخهبریده مریم باشد.
شکل .1 تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک بر محتواي نسبی آب برگ گل مریم
احتمالا اسید سالیسیلیک از طریق فعالیت آنتی باکتریایی - El-mougy, 2002 - و جلوگیري از انسداد آوندي و در نتیجه افزایش جذب آب، همچنین تاثیر بر پلیآمینها و ایجاد کمپلکسهاي پایدار با غشاي سلولی - کمالی و همکاران، - 1391 سبب افزایش عمر گلجایی گل شاخهبریده مریم شده است. نتایج ما با گزارشات استیونس و سنارانتا - 2006 - و نیکخواه بهرامی - 2013 - بترتیب مبنی بر تاثیر مثبت اسید سالیسیلیک بر افزایش پایداري غشاي سلولی و بهبود عمر گلجاي گل شاخه بریده لیزیانتوس مطابقت و همخوانی دارد.
