دانلود مقاله مدیریت مصرف انرژی در کشور آلمان

بخشی از مقاله

مديريت مصرف انرژي در كشور آلمان

اصلاح الگوي مصرف برق كه به اعتقاد مسئولان درست مصرف كردن مي باشد و غالباً مردم نبايد آن را با كم مصرف كردن يكي بدانند از ابتداي سال 1981 جزو رئوس فعاليتهاي سازمانهای کشور آلمان قرار گرفت و بنا شد تمام وزارتخانه ها در اين بخش آئين

نامه هايي را تدوين و براي كاهش مصرف حامل هاي انرژ

ي برق و ساير بخش ها تصميم گيري نمايند. در اين ميان

كليه سازمانهاي دولتي و بخش خصوصي نقش بسزايي را ايفا می كردند چرا كه روند توليدات كالاها بايد به سمتي هدايت می شد كه ضمن كاهش مصرف انرژي برق، توليدات خود را بهينه كنند و در مسير صرفه جويي گام بردارند. از ابتداي سال 1982 با دستور كار قرار گرفتن طرح تحول در وزارت صنايع و معادن، صنايع انرژي بر و صنايعي كه نيازمند حمايت بودند، شناسايي شدند و در سال ،2002شاهد آن بودند كه وضعيت واحدهاي صنعتي بهبود پيدا کرد بطوريكه كالاهايي توليد شده كه با شعار اصلاح الگوي مصرف مطابقت داشته باشد. در اين ميان بسياري از وزارتخانه ها در حال تدوين آئين نامه هايي بودند كه در اين مسير گام بردارند.
تدوين آئين نامه اصلاح الگوي مصرف انرژي برق در کشور صنعتی آلمان
اصلاح الگوي مصرف، باعث رشد و شكوفايي كشورآلمان به ويژه در حوزه اقتصادي شد. به هر ترتيب موضوعي كه به عنوان يك تهديد بخش عمده اي از منابع را به خود اختصاص مي داد، به فرصتي براي رشد و توسعه تبديل شده است.
منابع زيادي از كشور آلمان با اصلاح الگوي مصرف ذخيره مي شود كه مي توان از آن در جهت رشد توليد و خدمت به مردم استفاده كرد.اصولاً سازمانها براي رسيدن به اهداف اصلاح الگوي مصرف بيش از گذشته گام بردارند. اتخاذ همزمان سياست هاي جايگزيني (قيمتي) و اقتصادي (غيرقيمتي) در اين راستا بايد موردتوجه قرارگيرد. از اين رو در سياست هاي غيرقيمتي مي توان با توليد و ارائه محصولات مناسب مانند آنچه كه در بحث از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده و يا جايگزيني لامپ هاي كم مصرف انجام شد، از هدر رفتن منابع جلوگيري و با فرهنگ سازي مناسب مردم را به استفاده از اين محصولات ترغيب كردند.
مهمترين كار، اصلاح و منطقي شدن قيمت انرژي و سوخت است. اگر قيمت انرژي ارزان باشد سرمايه گذار و توليد كننده به دنبال استفاده از سيستم هاي كم مصرف در طرح هاي صنعتي نمي روند ولي با اصلاح قيمت انرژي و سوخت به طور قطع افراد به دنبال انتخاب فناوري ها

ي كم مصرف با بازدهي بالاخواهند رفت.
كنترل مصرف انرژي برق با تدوين راهبردهاي كلان
در آلمان، يك موضوع اساسي در حوزه انرژي وجود داشت و آن تغييرات نابهنگامي است كه گاه در روندهاي اجرايي توسعه بخش ، گاز ، پتروشيمي و يا برق صورت مي گرفت؛ اين مهم علاوه بر تغيير چينش توسعه، همواره تركيب مطالعات و برنامه ريزي هاي قبلي توسعه را براساس تدوين مدل جديد در بخش اجرا نيز دستخوش تحولات تازه می کرد.

نبود راهبردهاي مشخص بلندمدت در حوزه انرژي، ضرورت اين مسئله را بويژه در دوران تحولات عمده بازار و اقتصاد بين الملل بيش از پيش به همگان ثابت كرده است. حوزه انرژي نه تنها در بخش توليد و توسعه خود،بلكه تا پائين ترين زنجيره مصرف نيز نياز به سياستگذاري مشخصي دارد كه برگرفته از نتايج مطالعات نهادهاي دست اندركار با موضوع انرژي مي باشد. تصويب ايجاد «شوراي عالي انرژي» در برنامه هفتم توسعه اجتماعي، اقتصادي كشور آلمان، راهكار مناسبي بر رفع چندگانگي هاي ناشي از تصميمات بعضاً موازي دو وزارتخانه مستقل نيرو بويژه در بخش مصرف انرژي بوده طول و عرض جغرافيايي گسترده آلمان بخصوص تنوع اقليمي موجود در كشور ايجاب مي كند كه روند عرضه انرژي متناسب با نياز اقليمي مناطق باشد در حالي كه بعضاً مشاهده مي شود دو وزارتخانه تولید و نيرو اقدام به عرضه دو يا چند نوع انرژي در يك منطقه اقليمي نموده اند؛ گرچه اين روند طي سال هاي اخير بهبودي نسبي يافته است اما با تشكيل نشدن جلسات شوراي عالي انرژي و پس از آن با حذف شوراهاي عالي در كشور، امروز بيش از پيش ضرورت تدوين راهبردهاي بخش انرژي لازم به نظر مي رسد. چه آن كه اين روند منجر به افزايش بي برنامه و بي حد و حصرمصرف انرژي شده و در اين اثنا، ارزش ذاتي و قيمت تمام شده كالايي گران و استراتژيك، همچون نفت، گاز و برق كه به صورت يارانه اي و ارزان توزيع مي شود، همواره ناديده گرفته شده است.
ضرورت ساختارسازي
بررسي وضعيت و عملكرد مصرف انرژي در آلمان در مقايسه با كشورهاي منتخبي چون امريكا، ژاپن و چين نشان مي دهد كه آلمان داراي كارايي انرژي بیشتر و شدت انرژي کمتری است.
در ضمن طي دوره مورد بررسي (سال هاي ۱9۸۴-1973) كارايي انرژي آلمان روندي نزولي داشته است. براساس بررسي هاي موجود، هماهنگي و سياستگذاري متمركز براي حامل

هاي انرژي در آلمان ، وجود ندارد. با مقايسه برنامه ريزي هاي بلندمدت بخش انرژي در آلمان و كشورهاي منتخب، كمبودهايي در برنامه ريزي كشور آلمان ديده مي شود كه برخي از چالش هاي موجود بخش انرژي با تدوين برنامه جامع انرژي كشور قابل حل مي باشد.
در حقيقت تدوين راهبردهاي انرژي كشور به معني تعيين اهدافي منسجم و كاملاً دقيق و حساب شده براي بخش انرژي است و بعد از اجراي كامل دستورات و سياست هاي اتخاذ شده، نتايج حاصل از اجراي اين تصميمات ارزيابي شده و در تصميم گيري هاي

بعدي مورد استفاده قرار مي گيرند.عدم وجود منابع غني نفت و گاز در كشور آلمان به معني هميشگي بودن اين منابع نيست. در عين حال، براي رسيدن به هدف رشد سريع اقتصادي، نياز به انرژي بيشتري خواهد بود كه اگر در مصرف انرژي، برنامه ريزي و آينده نگري هاي لازم صورت نگيرد، آلمان كه در حال حاضر پنجمين صادر كننده انرژی جهان است، يكي از تحليلگران بازارهاي نفتي مي گويد: «اين يك تهديد جدي براي بسياري از كشورهاي بزرگ توليد كننده نفت است كه طي 10تا 15سال آينده نه تنها نفتي صادر نخواهند كرد، بلكه وارد كننده اين محصول هم خواهند بود.» اين موضوع با در نظر گرفتن اين كه حدود 25درصد از منابع ارزي كشور آلمان از راه صادرات برق و فرآورده هاي آن تامين مي شود، جاي تامل بيشتري دارد.
ضرورت كاهش مصرف مواد نفتي
موضوع مصرف بهينه سوخت چند سال است كه مطرح شده و به همين علت است كه مديريت مصرف سوخت مورد توجه بوده و ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت جايگزين ستاد تبصره 13 شده است .
مديريت سوخت ، ساماندهي و توسعه حمل و نقل عمومي ، خارج كردن خودروهاي فرسوده و مديريت مصرف سوخت و گازسوز كردن و برقی خودروها و كاهش تقاضاي مصرف سوخت لازم الاجرا مي باشد .
مديريت مصرف سوخت كشور آلمانبر پرداخت كمك بلاعوض و يا كمك سود تسهيلات براي جايگزيني خودروهاي فرسوده با خودروي برقی و دوگانه سوز و جايگزيني خودروهاي فرسوده نفت گازي حمل بار و مسافر با اولويت خودروهاي حمل و نقل عمومي برون شهري تاكيد مي نمايد و اتخاذ تدابير لازم براي كاهش مصرف سوخت و آلودگي هوا از طريق رعايت استانداردهاي زيست محيطي از جمله ارتقاي استانداردهاي معاينات فني خودروها و توسعه مراكز معاينه فني و خريد و بكارگيري خودروهاي دوگانه سوز و برقی به جاي خودروهاي بنزين سوز براي مديريت مصرف سوخت را در نظر گرفته است .
اگرچه سهميه بندي موجب كنترل بيشتر مصرف مي شود ، ولي به سبب محدوديتي كه ايجاد مي كند ، مطلوب نظر نيست . تلاش مي شود با اصلاح قيمتها و افزايش توليد فرآورده هاي نفتي ، برمبناي يك اقتصاد پويا سوخت به هر ميزان و با قيمت واقعي خودش در اختيار مردم قرار گيرد .
در حال حاضر 56 درصد از برق در تولید ، 19 درصد در بخش خانگي ، تجاري و خد

ماتي ، 15 درصد در بخش صنعت ، 6 درصد در بخش كشاورزي و سه درصد در ساير مصارف مورد استفاده قرار مي گيرد.
از طرف ديگر در خط توليد كارخانه هاي خودروسازي هنوز تغيير محسوسي احساس نمي شود . در واقع اگر برنامه ريزي در مديريت سوخت جدي بود تا به حال بايد در خط توليد

خودرو به سمت توليد وسايط حمل و نقل عمومي پيش رفته و به طور چشمگيري وسايط نقليه گازسوز يا نفتگاز سوز عمومي توليد نمي شد
بنابراين بخش زيادي از مشكل مصرف برق را بايد در مديريت سوخت كشور ملاحظه نمود . با اين شيوه مديريت تحقق اهداف كمي و كيفي در سوخت كشور ممكن نيست . در واقع اگر چه پول به قدر كافي دارند و بنزين را هم سهميه بندي كرده اند . ليكن چون برنامه ريزي قوی است وضعيت اين فرآورده ها همواره رو به رشد مصرف مي باشد ، نبايد چندان اميدوار به تحقق اهداف قانون توسعه حمل و نقل عمومي در مديريت سوخت كشور باشند. .
براي مهار بي رويه مصرف برق اهداف مهمي در نظر گرفته شده در تصويب قانون حمل و نقل عمومي و مديريت سوخت كشور ، اولين گام استاندارد كردن خودروهاي داخلي از نظر مصرف سوخت براساس استانداردهاي جهاني بوده تا بتوانيم از مصرف بي رويه در نخستين گام جلوگيري نمائيم . به موازات اين اقدام بايد در راستاي گازسوز و دوگانه سوز كردن خودروها تلاش شود و استفاده از وسايط نقليه عمومي در ناوگان حمل و نقل درون شهري كه شهروندان بتوانند در شهرهاي بزرگ به راحتي تردد كنند فراهم گردد.
در واقع وقتي وسايط نقليه گازسوز عمومي توليد شود ، مي توانيم از ترافيك شهرها جلوگيري كنيم . در قانون توسعه حمل و نقل و مديريت سوخت بحث تاسيس پالايشگاههاي جديد براي تامين سوخت داخلي از ديگر اهداف مورد نظر است .
معهذا در راستاي تحقق كمي و كيفي اين قبيل اهداف بود كه بنزين سهميه بندي شد و بر استفاده از سوختهاي جايگزين مثل انرژي خورشيدي ، بادي و انرژي هسته اي نيز تاكيد شد .
مصرف درست سوخت در واحدهاي توليدي ، صنعتي ، نيروگاهها و خودروها از موارد ديگر مورد توجه در قانون توسعه حمل و نقل و مديريت سوخت است . لذا براي تحقق اهداف برنامه توسعه حمل و نقل و مديريت سوخت بايد همه سازمانها و ارگانها با يكديگر هماهنگ عمل كنند تا بتوانيم به نتيجه مثبت برسيم .
از سوي ديگر براي مصرف درست بايد فرهنگسازي شود و در اين ميان نقش رسانه ها ، سازمانها و مديران بسيار حائز اهميت بوده و بايد شرايط را براي باور عمومي از هر نظر مهيا كر

د ، تا بتوانيم به اهداف مورد نظر دست يابيم .
بر اساس برنامه تدوين شده بايد سالانه 600 هزار دستگاه خودروي فرسوده از رده خارج شود . بر همين اساس مقرر شده كه تا پايان تير ماه امسال حدود 38 هزار خودروي سواري اسقاط شود و در همين مدت 13 هزار دستگاه تاكسي از رده خارج خواهد شد . البته اسقاط خودروهاي بالاي 35 سال در اولويت اول است .
بدون ترديد در سال حركت به سمت اصلاح الگوي مصرف بايد

برنامه ريزي ها به گونه اي باشد كه با به كارگيري مديران كا

رآمد در اجراي مديريت سوخت كشور به هماهنگي و انسجام مطلوب سازمان ها در بسيج منابع و امكانات رسيده تا بتوان از ظرفيتها به درستي استفاده و از هدر رفتن منابع جلوگيري نموده . در غير اين صورت با پراكنده كاريها و ضعف مديريت سوخت نمي توان اهداف مورد نظر در قانون توسعه حمل و نقل عمومي را در جامعه محقق كرد .
سرانه بالاي مصرف انرژي در ايران
متاسفانه ایرانی ها رکورد دار مصرف در جهان هستندکشور ما یکی از پرمصرف ترین کشورهای جهان است .كه منابع محدود و بهره وری پایین ما از منابع و محصولات سبب شده است که علاوه بر هدر دادن منابع الهی رکورد دار اسراف در جهان باشیم .
باید منابع خدادادی را در حد لازم مصرف نمائيم يكي از روشهاي مبارزه با اسراف اطلاع رساني است از اين لحاظ در ذيل آمارهائي از ميزان مصرف ما در مقايسه با نرم افزارهاي جهاني آمده است 5 برابر متوسط جهاني انرژي مصرف مي كنيم
با وجود در آمد بيش از 80 ميليارد دلاري كشور از فروش نفت خام در سال گذشته بيش از 44 ميليارد دلار يارانه انرژي در بخشهاي مختلف طي يك سال پرداخت شده كه حدود 9 ميليارد دلار آن مربوط به بخش خانگي و تجاري بوده است اين در حالي است كه مصرف انرژي در بخش خانگي و تجاري طبق آخرين آمار اعلامي بيش از 410 ميليون بشكه معادل نفت خام يعني حدود 41 درصد از مصرف انرژي كل كشور (معادل 16 ميليارد دلار) بوده كه حدود 70 درصد آن را گاز طبيعي و 20 درصد آن را فرآورده هاي نفتي تشكيل داده است به طور كلي نگاهي به آمار هاي موجود نشان مي دهد كه مصرف انرژي در ايران پنج برابر متوسط جهاني است به گونه اي كه در بخش ساختمان به تنهايي مصرف انرژي 4 تا 2/5 برابر استانداردهاي جهاني گزارش شده است .
در چنين شرايطي پيش بيني مي شود كه اگر الگوي مصرف انرژي در بخشهاي خانگي و تجاري اصلاح نشود و روند كنوني ادامه يابد مصرف انرژي در اين بخشها در سال 1403 به بيش از 1400 ميليون بشكه معادل نفت خام مي رسد كه در اين صورت علاوه بر دست نيافتن به اهداف چشم انداز 20 ساله بر جايگاه ايران در صادرات نفت خام خدشه وارد مي شود كه در پي آن ، اقتصاد كشور و محيط زيست نيز تحت تاثير قرار خواهد گرفت.
در حالي كه سالانه بيش از 40 ميليارد دلار بابت هدر روي و در واقع يارانه انرژي در كشور از دست مي رود بسياري از طرحهاي توسعه اي صنعت كشور با مشكل تامين منابع مالي مواجه خواهند شد و طرحهاي زيربنايي براي ايجاد اشتغال و جذب دانش آموختگان كه بايد هرچه زودتر اجرا شودبه عهده تعويق خواهد افتاد
تولید برق در حال حاضر 215 میلیارد کیلو وات ساعت است چنانچه 215 میلیارد کیلو وات ساعت تولید را بر جمعیت 70 میلیونی تقسیم کنیم , حدود 2700 کتر ازمیزان استاندارد است . بر اساس اظهارات بررسيهاي صورت پذيرفته میزان تولید برق در کشور در حال حاضر نیز سه برابر متوسط برق تولید شده در دنیا است اما چون مصرف بالا است تولید برق کفاف مصرف را نمی کند . همچنین آمار مصرف برق تا پايان سال گذشته 215 میلیارد کیلو وات ساعت بود که این عدد نسبت به سال 86 معادل 3/6 درصد رشد نشان می دهد
میزان مصرف جهانی گاز در سال گذشته میلادی به بیش از 3198 میلیارد متر مکعب رسید که ایران در بین 211 کشور جهان از حیث مصرف گار در رتبه سوم قرار دارد . سازمان اطلاعات مرکزی امریکا در گزارشی به بررسی وضعیت مصرف گاز در جهان طی سال گذشته میلبادی پرداخته است . مصرف گاز در ایران طی سال گذشته به بیش از 111/8 میلیارد متر مکعب رسیده، بر اساس این گزارش آمریکا با مصرف 6529 میلیارد متر مکعب بزرگترین مصرف کننده گاز جهان شناخته شده و روسیه نیز با 481میلیارد متر مکعب در رتبه دوم این گزارش قرر گرفته است کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز سالانه 497 میلیارد متر مکعب گاز مصرف می کنند پس از ایران ژاپن با 100 میلیارد متر مکعب مصرف گاز در رتبه چهارم قرار گرفته و آلمان و کانادا و انگلیس نیز به ترتیب با 97 میلیارد متر مکعب ,92 میلیارد متر مکعب و 91 میلیارد متر مکعب در رتبه های بعدی قرار دارند پس از انگلیس نیز کشورهای ایتالیا عربستان ، مکزیک،اکراین و ازبکستان قرار دارند میزان مصرف گاز در چین با جمعیتی بیش از یک میلیارد و سيصد ميليون نفر به 70 میلیارد متر مکعب رسیده است این گزارش حاکی است در بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا عربستان در جایگاه دهم , امارات هفدهم , هندو ترکیه بیست و یکم , مصر بیست و پنج , الجزایر سی ام , قطر سی و چهارم و بحرین چهل و پنج قرار دارند
متاسفانه ایـــران بالاترین مصرف نان را درجهان دارد و سالانه 3 میلیون تن گندم در کشور اتلاف می شود برای سامان دهی و بهسازی واحدهای سنتی نان لازمست با توجه به سرانه مصرف نان در ایران حدود 160کیلو گرم است وکه نسبت به کشورهای اروپایی نظیر فرانسه که 56 کیلو گرم و در آلمان 70 کیلو گرم در سال است بیشتر است اقدامات لازم را صورت داد بر این اساس چند برابر میزان آرد مصرفی داخلی (یعنی آرد خبازی) حدود 5/8 میلیون تن در سال و میزان ضایعات نان در استان تهران بر اطبق آمارهای موجود 11 تا 13 درصد است
سرانه مصرف شکر در ایران حدود 30 کیلو گرم ست این در حالی است که این میزان در نواحی مختلف کشور متفاوت است اما مصرف سرانه دنیا 27 کیلو گرم است .
سرانه مصرف روغن در کشور حدود 17 کیلو گرم است مقایسه سرانه مصرف روغن در ایران با سایر کشورها نشان می دهد مصرف سرانه ما بسار بالا تر از میانگین جهانی است مصرف سرانه ایران 17 کیلو گرم و مصرف سرانه دنیا 5/12 کیلو گرم است و اگر شیوه مصرف روغن را در ایران باسایر کشورها مورد بررس قرار دهیم این اختلاف آشکار تر می شود . دولت در جهت حل اين مشكلات اقداماتي را صورت داده است .
• تعیین استانداردهای مصرف مواد غذایی : مرکز آمار ایران از سوی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری مسؤل تدوین استانداردهای مصرف مواد غذایی در کشور شده است . این مرکز مسؤل بررسی نوع کالاهای خوراکی و غذایی خانوارهای ایرانی تعیین حداقل و حداکثر استانداردهای مصرف آنها و حتی میزان مصرف در دستگاههای درآمدی مختلف شده که بر این اساس استانداردهای مصرف مواد خوراکی و غذایی به صورت علمی تهیه و مشخص

خواهد شد که مصرف مواد غذایی تا چه حد اسراف است و تا چه میزان سبب بروز مشکل کمبود کالری در افراد می شود به گفته رئیس مرکز آمار ایران کمیته ای در مرکز آمار تشکیل شده و در حال بررسی استاندارد کالاهای غذایی و خوراکی مصرفی خانوارها است .
اگر چه وفور و ارزانی منابع انرژی مواد غذایی در کشور از جمله دلایل مصرف

غیر بهینه و بی رویه آن شمرده می شود اما اصلاح قوانین فرهنگ سازی و دادن اطلاعات و آگاهی به مردم می تواند کمک زیادی به مصرف منطقی داشته باشد به این ترتیب پس از اجرای سهمیه بندی بنزین در سال 1386 طرح رعایت الگوی مصرف گاز و جرایم دهکی که عملیاتی شده حال طرح تحول اقتصادی برای یارانه انرژی در بخش های مختلف خانگی , تجاری , صنایع و نیروگاهها با هدفمند کردن یارانه و در نتیجه کاهش مصرف انرژی مطرح شده است.
واردات ، ادامه روند افزايش مصرف فرآورده هاي نفتي
حتي ذخاير و منابع عظيم انرژي نيز تا ۱۰ سال ديگر نمي تواند نيازهاي روزافزون كشور را پاسخ دهد و از اين رو به واردكننده صرف بدل خواهيم شد.
اقتصاد كشور به جاي اتكا به منابع انساني متكي بر سرمايه است و مصرف منابع راه حل تمام مسائل شده است.
سهم منابع انساني در توليد ثروت دنيا ۶۴ درصد و سهم منابع فيزيكي و سرمايه ۳۶ درصد است. در حالي كه در ايران اين معادله برعكس است. سهم انسان ها در توليد اين كشورها تنها ۳۶ درصد است.
به دليل تكيه بيش از حد به سرمايه رشد درآمد سرانه در كشور نيز كند است. به طوري كه اين رشد در كشور چين ۶۱ درصد و در كشور ما2/6 درصد است.
33 درصد يارانه هاي بنزين در ايران به قشر مرفه جامعه تعلق مي گيرد. در سال ۱۳۴۰ براي توليد يك واحد، يك واحد سرمايه گذاري مي كرديم ولي در سال ۸۶ بايد براي توليد همان يك واحد، دو واحد سرمايه گذاري كنيم. به ازاي هر بشكه نفت در ايران ۲۶۸ دلار ارزش افزوده ايجاد مي شود در حالي كه در دنيا اين رقم ۶۶۸ دلار است.
شدت انرژي ايران5/3 برابر تركيه، 5/14برابر ژاپن و ۵ برابر متوسط جهاني است . ايران بين ۱۶ كشور سازمان بهره وري آسيا رتبه پانزدهم را داراست. براي حل اين مشكلات بايد سهم نفت در بودجه كاهش يابد و بودجه ريزي كشور بر مبناي بودجه ريزي عملياتي انجام شود.
در اصلاح الگوي مصرف مسئله انرژي، آب، خاك، سرمايه و زمان جايگاه خاصي دارد كه اگر بتوانيم حتي اندكي از مصرف آنها كم كنيم منابع بسياري حاصل مي شود.

تنها ۲درصد آب موجود در جهان شيرين است كه از اين ۲درصد، ۹۲ درصد در بخش كشاورزي و ۸درصد در صنايع و خانه ها مصرف مي شود كه اگر تنها ۱۰درصد در مصارف كشاورزي كشور صرفه جويي شود به اندازه آب مصرفي تمام شهرها ، روستاها و صنايع كشور صرفه جويي خواهد شد. بين ۳۵ تا ۴۰ درصد در بخش كشاورزي هدر رفت آب وجود دارد، به رغم اين مصرف زياد ميانگين توليد محصولات كشاورزي از ميانگين جهاني آن كمتر است. يكي از مشكلات اساسي كشور در زمينه الگوي مصرف مسئله بودجه است كه بايد مديريت صحيحي بر هز

ينه كرد و توجيه سرمايه گذاري ها صورت گيرد. منابع بانكي كشور درست مصرف نمي شود در حال حاضر ۵۰درصد سرمايه گذاري ها در تهران و ۵۰درصد مابقي كشور در مراكز استان انجام مي شود كه اين موضوع باعث خالي شدن روستاها از جمعيت مي شود.
بودجه ريزي كشور ما براساس بودجه نويسي برمبناي سال گذشته است كه بايد به بودجه ريزي عملياتي و سپس برمبناي صفر تبديل شود.
متاسفانه به ازاي هر ۱۰ تومان سرمايه گذاري ۸ تومان برگشت سرمايه صورت مي گيرد در حالي كه اين رقم ۲ برابر ميزان سرمايه گذاري است.
يكي از بزرگترين اتلاف منابع در مراجعه حضوري مردم به سازمان ها و ادارات است كه با الكترونيكي كردن خدمات مي توان جلوي اين زيان را گرفت.
ايران با داشتن يك درصد جمعيت دنيا، ۹ درصد انرژي جهان را مصرف مي كند.
ميزان مصرف انرژي در ايران ۲ برابر چين و ۴ برابر هند است.
سرانه مصرف بنزين در ايران ۱۱ ليتر، در فرانسه5/1 ليتر و كانادا6/5 ليتر است.
30 درصد مصرف روغن نباتي در كشور بيش از حد استاندارد است، همچنين مصرف ميوه در ايران ۴ برابر ميانگين مصرف ميوه در جهان است كه البته اين نسبت خوبي است و براي سلامتي مردم مفيد است.
اگر يك درصد در مصرف سيگار صرفه جويي شود، سالانه ۷۰ ميليارد تومان صرفه جويي خواهد شد.
سرانه برخورداري مسكن در اروپا را ۹۲ متر مربع، امريكا ۱۲۰ متر، كانادا ۱۱۲ متر و در ايران ۱۵۰ متر مربع ذكر كرد. 8 هزار استاندارد تغذيه در دنيا وجود دارد كه تنها ۲۰۰ مورد آن در ايران اجرا مي شود.
در حالي كه براي يك كار اداري مردم بين ۲۵ تا ۳۰ بار مراجعه مي كنند، مي توان در يك بار مراجعه آن كار را انجام داد.
يك ساعت كار كارگر فرانسوي معادل ۵۰ ساعت كار كارگر ايراني است و بنابراين بايد به سمت اصلاح فرهنگ كار و افزايش بهره وري حركت كنيم. در حالي كه برخي از شهرها فقط ۵ روز از سال نياز به گرمايش دارند، اما متاسفانه لوله كشي گاز انجام شده و در برخي از شهرهاي كوچك فرودگاه احداث شده كه اين كار صرفه اقتصادي ندارد.

وقتي انرژي بد و زياد مصرف مي شود
آمار ها نشان مي دهد كه در كشور ما بخش حمل و نقل با توليد 60 و به قولي 85 درصد از كل آلاينده هاي محيطي بيشترين مقدار آلايندگي رادر ميان ساير بخش هاي انرژي كشور دارد البته استفاده بد و زياد از سوخت تنها محدود به سوخت خودرو نيست ما همه انرژي ها را بد و زياد مصرف مي كنيم مصرف زياد برق هم گازهاي گلخانه اي ايجاد مي

كند چرا كه ما ناچاريم نفت گاز ( گازوئيل ) و گازطبيعي را سوزانده تا انرژي برق توليد نموده لذا هر چه مصرف برق بالا مي رود نيروگاه براي توليد برق ، نفت و گاز بيشتري مي سوزانند پالايشگاه ها هم براي توليد فرآورده هاي نفتي مصرفي شهروندان به طور دائم سوخت مصرف مي كنند سوخت هاي فسيلي هم گاز هاي گلخانه اي ايجاد مي كند . هر چن

د ما الزامي نداريم كه ميزاد توليد گاز دي اكسيد كربن و گاز هاي گلخانه اي را پائين بياوريم ولي تعهد اخلاقي و عواقبي كه ممكن است در آينده گريبان خود ما را هم بگيرد ايجاب مي كند كه از ميزان توليد گازهاي دي اكسيد كربن كاسته و صرفه جوئي در مصرف انرژي و سوخت را مد نظر قرار دهيم ، بهينه كردن سوخت از عمده ترين كارهائي است كه در اين مسير مي توان انجام داد لذا از جائيكه ما توليد كننده سوخت فسيلي و يا از سوي صنايع پترو شيمي آلوده مي شود از جمله آب هائي كه از اين رهگذر دچار آلودگي زيادي شده متاسفانه خليج فارس است ما همراه با كشور هاي نفت خيز ديگر منطقه و بيگانگاني كه كشتي هاي نظاميشان را وارد منطقه كرده اند در آلودگي خليج فارس سهيم مي باشيم. نتيجه اين كه هر از گاهي با مرگ و مير و بيماري آبزيان منطقه مواجه شده كه مي تواند سلامتي مردم را هم تهديد كند، روند آلودگي آب بر اثر مصرف بي رويه انرژي به اين جهت هشدار دهنده بوده كه تاكنون درياچه هاي كوچك و آب هاي سطحي زيادي در اروپا و آمريكاي شمالي اسيدي شده و بسياري از آنها عاري از حيات شده اند
مصرف زدگي دراستفاده برخي از كالاها هم محيط زيست را با مخاطره مواجه كرده متاسفانه پلاستيك ها نمونه كالا هايي هستند، در حالي كه كارخانجات پترو شيمي براي توليد پلاستيك انرژي زيادي مصرف مي كنند و آلودگي هاي زيادي از جمله آلودگي هاي جيوه اي هم براي آب ها ايجاد مي كنند خود پلاستيك ها هم موجب آلودگي محيط زيست ما مي شونددراين رابطه بين 250 تا 500 سال طول مي كشد تا پلاستيك ها تجزيه شوند ضمن اينكه ممكن است سمومي را وارد چرخه حياتي كند كه اكوسيستم را از شكل طبيعي خارج نمايند پلاستيك ها دور درختان پيچيده مي شوند و در خاك فرو مي روند و گياهان را خفه مي كنند آنها آب ها را آلوده مي كنند و جانوران دريائي با بلعيدن آنها خفه مي شوند . با اين وجود روند مصرف پلاستيك هاو نايلون ها با سرعت سر سام آوري رو به افزايش است حتي هشدارهاي پزشكي درباره نحوه استفاده از اين مواد هم خيلي نتيجه بخش نبوده تا جائي كه مدتي است مباحثي براي كنترل مصرف بي رويه مواد پلاستيكي و از جمله نايلون ها در كشور ما به وجود آمده است . به هر حال مصرف بي رويه همه كالاها مي تواند منجر به افزايش مصرف انرژي براي توليد و صدمه به محيط زيست شود نمونه هاي زيادي از كالاهائي كه مصرف زياد انها هم به صورت مصرف انرژي و هم به صورت هاي ديگر به محيط زيست صدمه مي زند وجود دارد مواد شوينده و پاك كننده و روغن هاي ما

شين تنها نمونه هاي ديگري از اين نوع كالاها هستند و اگر به اطرافمان نگاه كنيم مواد بيشتر و بيشتري از آنها را در مي يابيم .

اصلاح الگوي مصرف سوخت

متوسط مصرف بنزین در سال گذشته , روزانه 7/67 میلیون لیتر و گازوئیل 52 ميليون لیتر بوده است . آمارها نشان می دهد , 99 درصد بنزین در حوزه حمل و نقل و 7/53 درصد گازوئیل نیز در همین حوزه مصرف می شود .
شدت مصرف انرژی در ایران هشت برابر کشورهای اروپایی است , این در حالیست که شدت مصرف انرژی در ایران پنج برابر نرم جهانی است . سهم دهک دهم جامعه در مصرف بنزین , 21درصد و دهک اول کمتر از ویک درصد است . بعبارتي دهک دهم یعنی دهک برخوردار جامعه 26 برابر دهک اول بنزین مصرف می کنند .
آمارها نشان می دهد , دهک دهم , سه بربار دهک اول گاز , پنج برابر نفت سفید و 120 برابر گازوئیل مصرف می کند , لذا ضروری است که یارانه ها در کشور هدفمند شوند .
برابر بررسيهاي بعمل آمده 29 درصد تولید ناخالص ملی در کشور یارانه داده می شود , این در حالیست که 26 درصد این یارانه مربوط به بخش انرژی است .
هزینه صرف شده در حوزه حمل و نقل در برخی بخش ها دو برابر در آمد كشور ميباشد , آمارها نشان می دهد , 70درصد یارانه های کشور فقط توسط سه دهک بالا مصرف می شود .
متاسفانه سالانه هفت هزار و 500 میلیارد تومان هزینه تصادفات در حوزه حمل و تقل است , در عین حال 25 هزار میلیارد تومان نیز بنزین و گازوئیل در کشور سالانه سوزانده شده و 10 هزار میلیارد تومان عمر مردم در ترافیک کلان شهر ها هدر می رود که بدین ترتیب باید مطرح نمود : سالانه 5/42 هزار میلیارد تومان فقط در حوزه های حمل و نقل و سوخت , تصادفات و ترافیک مصرف می شود .
بهرحال می توان با طرح های ویژه در سال اصلاح الگوی مصرف , ظرف سه سال این ارقام را بین 30 تا 50 درصد کاهش داد , هم اکنون میانگین مصرف سوخت خودروها در هر یک صد کیلومتر پیمایش بین 10 تا 12 لیتر در کشور است , این در حالیست که این رقم باید تا سال 1390 به حدود هفت تا هشت لیتر کاهش یابد از سوی دیگر این رقم هم اکنون در جهان حدود هشت لیتر است . لذا بنظر ميرسد نصب برچسب انرژی بر روی خودروهای تولیدی در کشور الزامی است ,ازطرفي با توجه به عمر ناوگان عمومی در کشور هم اکنون متوسط عمر ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور 30 سال است که اراده دولت بر آن است تا عمر ناوگان تا سال 1390 به 15 سال کاهش یابد . از سوی دیگر عمر خودروهای سواری نیز باید از 40 سال کنونی به 25 سال برسد.
همچنين طبق آمار موجودسهم حمل و نقل ریلی مسافردر جاده های کشور چهار درصد بوده و , این رقم باید تا سال 1390 به 18 درصد افزایش یابد , از سوی دیگر سهم حمل و تقل ریلی بار نیز در جاده ها باید از هشت درصد کنونی به 30 درصد برسد . بديهي است با توجه باينكه حمل و نقل ریلی بار 80 برابر ارزانتر از حمل و نقل ریلی بار جاده ای است . و ازطرفي سهم حمل و نقل ریلی بار در جهان را 25 درصد . و در کشورهای توسعه یافته حدود 30 درصد ميباشدوهم اکنون 27 درصد سفرهای درون شهری با اتوبوس ومینی بوس انجام میشود , این رقم باید تا سال 1390 به 40 درصد افزایش یابد . از سوی دیگر سهم تاکسی و وانتها نیز در حمل ونقل درون شهری از 18 درصد باید به 25 درصد و سفرهای ریلی درون شهری نیز از یک به 10درصد افزایش یابد .
هم اکنون سهم خودروهای تک سرنشین در سفرهای شهری در خیابان های اصلی حدود 60 درصد است , این رقم در کشورهای توسعه یافته حدود 30 درصد است که دولت

تلاش می کند تا سال 1390 این رقم را به همان حدود 30 درصد کاهش دهد .
مصرف سوخت کشور با اشاره به این که زمان انتظار برای انواع سیستم های حمل ونقل در جهان حدود 20 دقیقه و در کشورهای توسعه یافته حدود پنج دقیقه است , متاسفانه این رقم در کشور ما هم اکنون حدود 30 دقیقه است که باید تا سال 1390 به پانزده دقیقه کات در ایران حدود 34 نفر در تصادفات رانندگی کشته میشوند که این رقم در جهان حدود 20 نفر و کشورهای توسعه یافته پنج نفر است و لذا دولت تلاش می کند تا سال 1390 این رقم را به 15 نفر کاهش دهد .
شمار کشته های تصادفات به ازای هر 10 هزار وسیله نقلیه در کشورهای توسعه یافته یک نفر ودر دنیا پنج نفر است , متاسفانه طبق آمارکه این رقم در کشور ما هم اکنون 23 نفر است که باید تا سال 1390 به 10 نفر کاهش یابد .با توجه به رشد مصرف سوخت ميبايستي تلاش خودروسازان برای تولید خودروهای کم مصرف كه هم اکنون افتخار خودروی رانا مصرف زیر شش لیتر در هر 100 کیلومتر پیمایش است .افزايش يابد تا خودروهاي كم مصرف با 2 الي 3 درصد توليد گردد از سوی دیگر بر اساس توافق انجام شده دولت مي بايستي تا سال 1390 مصرف سوخت خودروهای تولیدی کشور 30 درصد کاهش یابد که سازمان حفاظت محیط زیست باید بر این مسئله نظارت کند و در صورت تحقق آن می تواند موضوع را از طریق مراجع حقوقی و قضائی پیگیری کند .
براساس شرايط جهاني سوختهاي فسيلي توسعه استفاده از سوخت گاز در خودروها را یکی دیگر از سیاست های اصلی وزارت نفت وصنایع و ستاد حمل و نقل و مدیریت مصرف سوخت کشور بايد تلقي نمود و بر این اساس تا سال 1390 سهم 10 درصدی مصرف CNGدر حمل و نقل باید به 30درصد افزایش یابد که براین اساس امسال 90درصد سیستم های حمل و نقل عمومی و 50 درصد خودروهای شخصی در کشور باید پایه گاز سوز شود .از سوی دیگر سهم جایگاه های CNGباید به 15 درصد افزایش یابد دررابطه با آزاد سازی قیمت بنزین و گازوئیل نيز در صورتی که طرح هدفمند کردن یارانه ها در مجلس تصویب نشود , دولت تا پایان سال 1390 فرصت دارد تا نسبت به آزاد سازی قیمت حامل های انرژی شامل بنزین و گازوئیل اقدام نموده ليكن لازمست در اين زمينه نيز طرح تامين اجتماعي براي اقشار آسيب پذير جامعه نيز اجراء شود لازمست مراكز اسقاط خودروهای فرسوده كه برعهده خودرو سازان گذاشته شده نيز در اين راستا اقدامات لازم را صورت دهند . برهمين اساس پلیس از طریق دوربین های کنترلی و سیستم های ورود اطلاعات بر مراکز اسقاط خودرو به صورت جدی نظارت خواهد کرد و صاحبان خودروهاي متخلف به مراجع قضایی معرفی خواهند نمود.

مصرف بهينه انرژي اولين گام اصلاح الگوي مصرف برق

به باور بسیاری از کارشناسان و متخصصان امور فنی سازه سازی , استفاده از شیوه های بهتر و مؤثر تر مصرف چه در منازل مسکونی و چه در ادارات عمدتاً در قالب مصرف بهینه انرژی خلاصه شده و نمود پیدا می کند .
در حال حاضر یکی از مهمترین شاخصه های ساخت بناهای استاندارد در زمینه مصرف بهینه انرژی استفاده از پنجره های دوجداره است و گرچه استفاده از این نوع پنجره ها در مقایسه با پنجره های معمولی کمی پر هزینه تر است ؛ اما اگر صرفه جویی دراز مدت ناشی از پرداخت هزینه کمتر حامل های انرژی را در همان ابتدا محاسبه نمائیم , استفاده نکردن از آنها اقدامی اشتباه و حتی خنده دار جلوه خواهد کرد .
بررسی آزمایشگاهی نشان داده است که تبادل گرمایی و سرمایی در سازه

هایی که با استفاده از نوع پنجره ها ساخته شده اند, بسیار کمتر است . تا آنجا که دوره های سرد سال نیـاز کمتری به استفاده از سیستم های گرمایشی احساس می شود . یکی دیگر از مزایای استفاده از پنجره های دوجداره , کاهش راه یافتن آلودگی صوتی کوچه و خیابان به حیط ساکت منازل و ادارات است که این خود نتیجه ای جز آسایش بیشتر و انجام کارها با تمرکز بهتر و استرس کمتر ندارد .

یکی از راهکارهای مؤثر در زمینه کاهش مصرف انرژی در منازل مسکونی , استفاده از نسل جدید عایق هاي پوششی برای پشت بام هاست که در سال های اخیر پیشرفت های جالب توجهی در زمینه دانش ساخت آنها صورت گرفته است .
به عقیده کارشناسان استفاده از نوعی از این پوشش ها که لایه رویی آنها قابلیت انعکاس نور خورشید را دارد , می تواند از راهکارهای مؤثر در مصرف بهینه انرژی بخصوص در فصول گرم سال شود . این نوع پوشش ها به دلیل ساختار خاص و مواد مخصوصی که در بافت سازنده آنها به کار گرفته شده است , در فصول سرد سال مانع ار تبادل گرمایی با محیط می شود و از این رو در مصرف سوخت و تولید حرارت صرفه جویی قابل توجهی صورت می گیرد .از آن گذشته نه تنها استفاده از این پوشش ها بسیار راحت و سریع است . بلکه ضریب نفوذ آب باران نیز در آنها تقریبا صفر رسیده است که این نکته نیز درافزایش طول عمر مفید ساختمان ها بسیار مهم است .
در عین حال , بررسی های آزمایشگاهی نشان داده اند که در فصول گرم سال که تابش مستقیم نور خورشید به میزان قبال توجهی افزایش می یابد . مانع از گرم شدن بی دلیل ساختمان می شوند و در نتیجه سیستم های سرمایشی منازل از جمله کولرها فعایت کمتری خواهند داشت . فعالیت کمتر سیستم های سنتی و رایجی نظیر کولرهای آبی معادل مصرف کمتر آب و الکتریسیته است و این معنی اصلاح الگوی مصرف مي باشد .
تجربه و بررسی های آزمایشگاهی نشان داده اند که استفاده از شومینه به عنوان منبع تولید حرارت در منازل با صرف انرژی قابل توجهی همراه است در حقیقت مشکلی که در خصوص شومینه وجود دارد , نبود سیستم به جریان انداختن گرمای تولید شده در محیط و همچنین خارج شدن حجم قابل توجهی از گرمای تولیدی به همراه گازهای ناشی از سوخت و سوز از مجرای دود کش آن است . این هم اکنون عمدتا از شومینه به عنوان یکی ار عناصر تزئینی و دکوری منازل یاد می شود تا بخشی از سیستم حرارتی منازل كه توصيه مي شود از شومينه ها بعنوان استاندارد ساختمان ها استفاده نمود .
روی آوردن به چنین راهکارهایی در مرحله نخست با صرف هزینه بیشتری همراه است . اما همانطور که گفته شد در طولانی مدت بازگشت سرمایه قابل توجهی دارد . اما در کنار این نکات , راهکارهای دیگری نیز وجود دارد که نه تنها از بعد صرف هزینه هیچ تفاوتی نمی کنند بلکه در پائین آمدن هزینه های مربوط به حامل های انرژی تأثیر غیر قابل انکاری دارند . یکی از این راهکارها استفاده از پرده های ضخیم در زمستان ها به منظور ایجاد لایه های بیشتر عایق در کنار دیوارها و پنجره هاست تابه این ترتیب تبادل گرمایی منازل با محیط باز و سرد خارج به حداقل برسد .
به نظر می رسد استفاده از مجموعه ای از این راهکارها به عنوان گامی مهم و اساسی در کاهش مصرف انرژی در منازل و ادارات سرآغاز خوبی برای دستیابی به اهداف نهفته در راهبرد اصلاح الگوی مصرف در جامعه باشد . البته دستیابی به چنین اهدافی چندان هم

سخت به نظر نمی رسد .یکی از مهم ترین راهبردهایی که باید در زندگی روزمره مورد توجه قرار گیرد , تعمیر و نگهداری علمی و اصولی از وسایل وسیتمهای مختلفی است که در منازل به کار گرفته می شوند .
وسایلی همچون یخچال و فریزر از جمله مصرف کنندگان اصلی انر

ژی در منازل به حساب می آیند که با کمی دقت و توجه ضمن آن که می توان سرانه مصرف انرژی آنها را پایین آورد , می توان طول عمر مفید بیشتری نیز به آنها بخشید . همواده توجه داشته باشید که فنرهای پشت یخچال در صورت تمیز ماندن امکان بهتری برای جریان آزادانه هوا ایجاد می کند و این یعنی افزایش ضریب بازدهی یخچال و در نتیجه افزایش طول عمر مفید آن ماشین لباس شویی نیز از جمله این وسایل است که با کمی دقت و توجه به اصول اولیه علمی می توان صرفه جویی قابل توجهی در مصرف انرژی در این دستگاهها داشت . هیچ گاه ماشین لباس شویی را بیشتر از حجم متناسب مملو از لباس های چرک نکنید , چون احتمالا لباس ها به خوبی شسته نمی شوند و در نتیجه باشستشوی مجدد شما هم در هدر رفتن انرژی سهیم خواهید بود . از آن گذشته تجربه ثابت کرده است با قرار دادن چند تکه پارچه حوله ای یا حتی همان حوله دست و صورت در میان لباس ها در زمانی که مرحله خشک کردن آغاز می شود , آب اضافی لباس ها به راحتی گرفته می شود . تمامی این راهکارهای ساده از اصول اولیه علمی نشأت گرفته اند و از این رو می توان گفت توجه به همین اصول پیش پا افتاده نقش قابل توجهی در کاهش هزینه زندگی خواهد داشت . در حقیقت زمانی که نگاهی توأم به مبانی بنیادین و ساده علمی در قبال چگونه زندگی کردن داشته باشیم بی شک , اصلاح الگوی مصرف به صورت خودکار در زندگی نمودار پیدا خواهد کرد و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی را شاهد خواهید بود .

الگويي براي اصلاح مصرف انرژي ومنابع

بررسي وضعيت كشورمان نسبت به الگوي مصرف جهاني :
بدون ترديد دسترسي آسان به منابع انرژي از قبيل نفت ، گاز ، بنزين ، گازوئيل ، برق ، آب و ... و بي توجهي در استفاده بهينه از منابع در ساليان گذشته اسراف و رشد بي رويه مصرف و به هدر رفتن منابع ملي و نيز تشديد تخريب محيط زيست را در پي داشته است .
براساس گزارش موسسه ماركت اوراكل، ايران از نظر ارائه بنزين ارزان سومين كشور و از نظر ميزان يارانه پرداختي به اين كالا نخستين كشور در ميان كشورهاي جهان است و بيش از 36 درصد كل مصرف بنزين خاورميانه در سال 2007 در ايران مصرف ‌شده

است. متوسط مصرف سوخت خودروهاي بنزيني در كشورمان حدود 11 ليتر در روز است در حالي كه متوسط مصرف سوخت در كشورهاي ديگر نظير آلمان و ژاپن 2.5 در انگليس 3.5، در فرانسه 1.9، در كانادا 6.5و در كشور آمريكا 7.3 ليتر در روز است. هر 10سال يكبار ميزان مصرف سوخت در ايران 2 برابر مي‌شود؛ اما اين نرخ رشد در مقياس جهاني يك تا 2 درصد بيشتر نيست و ميزان سوخت مصرفي جهان در حدود هر 50 سال يكبار 2برابر مي‌شود. يعني ايران در مقايسه با ميانگين جهاني 4 تا 5برابر بيشتر سوخت مصرف مي‌كند. هم‌ا

كنون 9 درصد سوخت جهان در ايران و توسط تنها يك درصد جمعيت جهان مصرف مي‌شود و هر ساله بيش از 38درصد از بودجه سالانه دولت ايران به يارانه بنزين اختصاص مي‌يابد، در حالي كه در صورت مصرف استاندارد، ايران مي‌تواند يكي از صادركنندگان بنزين باشد.
براساس گزارش صندوق بين‌المللي پول، ايران دومين كشور جهان از نظر پرداخت يارانه انرژي با رقم 37 ميليارد دلار مي‌باشد. مصرف سرانه انرژي در ايران به ازاي هر نفر بيش از 5 برابر مصرف سرانه كشوري مانند اندونزي با 225‌‌ميليون نفر جمعيت، 2برابر چين با يك ميليارد و 300‌ميليون نفر جمعيت و 4 برا بر كشور هند با يك ميليارد و 122‌ميليون نفر جمعيت است كه در مقايسه شاخص شدت مصرف انرژي در ايران با بسياري از كشورهاي جهان، شاهد وضعيت ناهنجار بهره‌برداري از انرژي مي باشد .
الگوي مصرف آب آشاميدني بر اساس اعلام بانك جهاني براي يك نفر در سال، يك متر مكعب و براي بهداشت در زندگي به ازاي هر نفر، 100 متر مكعب در سال است. بر اين اساس، در كشور ما 70 درصد بيشتر از الگوي جهاني آب مصرف مي‌شود! از نظر مصرف برق هم ايران نوزدهمين كشور پرمصرف برق در دنياست و دولت سالانه يارانه‌ 4000‌‌ميليارد توماني براي برق را در نظر مي‌گيرد.
مقايسه ميزان مصرف در بخشهاي مختلف با ساير كشورها ، نشان دهنده وضعيت نامطلوب مصرف در همه زمينه هاست . اگر آگاهي ما انسانهايي كه بي رويه مصرف مي كنيم به حدي برسد كه هر بار از خود بپرسيم مصرف اين مواد و انرژي تا چه اندازه ضروري است و هر مقدار مواد زايد كه توليد مي كنيم يا هر مقدار انرژي كه مصرف مي كنيم ، چه اثري بر آينده بشر مي گذارد و چه هزينه اي را بر ما تحميل مي كند و همچنين اگر الگوي مصرف را درست بشناسيم و اين الگو را در زندگي خود تعميم دهيم ، شايد بسياري از مشكلات اقتصادي كشور حل شود . تمام سرمايه هاي موجود كشور كه با زحمت فراوان به دست مي آيد در واقع امانت در دست ما هستند لذا بايد در مصرف آن تدبير شايسته داشته باشيم .

مسئوليت اجتماعي در توليد ومصرف انرژي

برخی از مواردی که مورد توجه قرار می گیرد عبارت از کاهش هزینه ها , توجه به محیط زیست , توجه بیشتر به سود آوری سازمانها و صرفه جویی در منابع , احساس مسؤلیت نسبت به کارکنان و سهام داران و مصرف کنندگان و حفاظت بیشتر از منافع آنها است . البته توجه به مسؤلیت اجتماعی و ارائه گزارش درباره آن تنها محدود به شرکتهای بزرگ نمی شود و می تواند بخش دولتی را هم شامل شود . چنانکه اخیراً در کشور چین شرکتهای دولتی موضوع ارائه گزارش سالانه مسؤلیت اجتماعی را بسیار جدی گرفته اند از آنجا که چینی ها به

کپی برداری بدون اجازه از محصولات دیگران مشهورند و رعایت نکردن کپی رایت به وجهه شرکتهای چینی لطمه زیادی زده است . در گزارش مسؤلیت اجتماعی آنها علاوه بر مواردی که ذکر شد , حفظ مالکیت معنوی هم مورد توجه قرار گرفته است . در کشور ما هم تعریف مسؤلیت اجتماعی شرکتهای دولتی و حصوصی و ارائه گزارش در این زمینه می تواند هم به ن

فع خود آنها و هم به نفع کشور باشد . با توجه به اینکه امسال سال اصلاح الگوی مصرف است به تدریج صرفه جویی مورد توجه بیشتری قرار گیرد , بسیاری از شرکتهای کشور ما منجمله شركت ملي پخش فرآورده هاي نفتي ايران هم دست کم می توانند مسؤلیت اجتماعی خود را در این زمینه تعریف کنند و از این به بعد گزارش سالانه ای درباره انجام مسؤلیت اجتماعی خود در کاستن از هزینه ها و صرفه جویی در منابع ارائه دهند . لذا لازمست در زمینه استفاده از انرژی بیشتر بر مصرف انرژی نظارت نموده و انرژی را به بهترین نحو ممکن مورد استفاده قرار دهند آمارهای مصرف زیاد و سوء مصرف منابع در بسیاری از بخشها نشان می دهد که مسؤلیت اجتماعی شرکتهایی که به نوعی به تولید یا مصرف منابع می پردازند چقدر زیاد است . در اینکه بخشی از این سوء مصرف مربوط یه مصارف خانگی واسرافهای شخصی است شکی نیست . چنانکه به عنوان مثال ما دوبرابر کشورهای سرد سیری روسیه و سوئد در هر متر مربع ساختمان انرژی مصرف می کنیم اما واقعیات دیگری نیز وجود دارد که به مسؤلیت اجتماعی شرکتها و صنایع دولتی و خصوصی بر می گردد .اگر مصرف سوخت کل کشورهای صنعتی را بر تعداد اتومبیل های آنها تقسیم کنیم به هر اتومبیل در اروپا روزانه دو لیتر و در آمریکا چهار لیتر بنزین می رسد . در حالی که این رقم در ایران یازده لیتر به ازای هر اتومبیل است . مشخص است که این آمار حاکی از وجود انبوهی از خودروها در کشور است که پر مصرفند و مسؤلیت اجتماعی کارخانجات خودرو سازی برای تولید خودروهای کم مصرف و یا بخشهایی که باید برای معضل خودورهای پر مصرف فکری کنند را نشان می دهد . آمارهای دیگری نیز وجود داردکه در برخی از کشورهای دنیا بین یک یا دو بشکه نفت مصرف می شود تا معادل هزار دلار تولید صورت بگیرد در حالی که در ایران این رقم به 6/13 دلار بشکه میرسد.آیا اینکه ما بیش از مصرف روزانه ترکیه گاز همراه با نفت می سوزانیم و دیگر اینکه از خوراک تحویلی به پلایشگاه , 5% آن به مصرف سوخت خود پالایشگاه می رسد در حالی که این نسبت در دنیا بین یک تا دو درصداست همچنین تقریباً تمام صنایع کشور نیز به طور متوسط دوبرابر شاخص های جهانی انرژی مصرف می کنند به همین علت است که با این روند مصرف ممکن است ناچار شویم تمام تولید نفت خود را به جای صادر کردن , روانه بازار داخلی کنیم تا نیازهای داخلی کشورمان را تأمین کنیم

خطر سابقه مصرف مواد آلاينده محيط زيست

زماني سوار شدن بر خودروهاي بزرگ هشت سيلندري و استفاده از انبوه لوازم مصرفي نشانه پيشرفت تلقي مي شد . اما چند سالي است درست مصرف كردن به خاطر حفظ محيط زيست ارزش تلقي مي شود و محيط زيست ديگر واژه اي تفنني نيست . به طوري كه افكار عمومي از دولت ها و شركتها مي خواهند براي حفظ زمين و سلامت عمومي در قبال حفظ محيط زيست مسئوليت بپذيرند، پذيرش مسئوليت اجتماعي از سوي مردم و دولت ها و شركتها در قبال محيط زيست به اين معني است كه همگي در نحوه مصرف منابع تجديد نظر نموده و درجهت كاهش مصرف اقدام نمايند .
در واقع واژه هايي نظير شهرسازي سبز ، توليد سبز ، مسافرت سبز و .... كه مدتي است در جهان كاربرد زيادي پيدا كرده است با همين هدف به وجود آمده اند . منظور از بكاربردن اين تركيبات لغوي ، نشان دادن توجه بيشتر به حفظ محيط زيست است . در مسافرت سبز گردشگران مي كوشند از آب و انرژي كمتري استفاده كنند و به طبيعت صدمه نزنند. در توليد سبز كارخانجات تلاش مي كنند مواد آلاينده كمتري وارد محيط زيست كنند و مي كوشند تا براي توليد به ميزان بيشتري از مواد بازيافتي استفاده كنند در شهر سازي سبز هم بناها به گونه اي ساخته مي شوند كه انرژي و آب كمتري نياز داشته باشند به اين ترتيب شكل معماري ساختمانها در شهرسازي سبز تغيير مي كند و نتيجه آن كاهش مصرف انرژي ميباشد.
مديريت مصرف انرژي برق
مدیریت محیط زیست در ساده ترین شکل خود باید سه وظیفه را شامل تشخیص اهداف ،تعیین امکان تحقق آنها و تدوین واجرای راهکارها برای انجام اموری كه براي اصلاح الگوی مصرف امکان پذیر باشد در نظر بگیرد برای اجرای راهکارهای نوین مدیریت محیط زیستی باید توجه کرد که در محیط کار همه چیز قابل تغییر است از تمایلات دست اندرکاران محیط زیست گرفته تا نظرات عمومی و قابلیتهای بشری لذا مدیر محیط زیستی باید انعطاف پذیر سازشگر و با ذکاوت باشد .
مدیریت محیط زیستی علاوه بر پیش بینی هایی که در زمینه اجرای موارد مورد نظر کارشناسی دارد باید متکی بر دستاوردهای پذیرفته شده علمی استفاده از تکنیکهای مدل سازی , شبیه سازی و تخمین باشد و به این وسیله مشكلات را شناسایی و مکانیسم های جبرانی را محقق کنند.
هم اکنون مدیریت محیط زیستی می تواند با ابزارهای مدیریتی نوین فرایندهای نظارت , جمع آوری اطلاعات , ارزیابی میزان اثرات ، پردازش اطلاعات , تصمیم گیری و ارتباطات وضعیت مصرف انرژی ودیگر منابع را بهبود بخشد به طوری که مدیران محیط زیستی همواره با مسائل د

ر حال رشدی روبرو هستند و به این دلیل نیاز به امکانات کمکی بیشتری دارند دنیاي امروز که بدون حفظ منابع زیستی معنی ندارد به سمتی پیش می رود که مدیران محیط زیستی باید هر چه بیشتر از روشهای تصمیم گیری سنتی دور شده و به روش پیش بینانه نزدیک شوند این در حالی است که امروزه در جوامع بشری توسعه با بکارگیری انرژی بیشتر میسر می شود و د

ر روند توسعه انسان خصوصیات فیزیکی , شیمیایی , بیولوژیکی , اجتماعی و سنتی محیط خود را دگرگون می کند و این امری اجتناب ناپذیر است .
تولید انتقال و مصرف انرژی اثرات مهمی را در محیط زیست زمین بر جای می گذارد امروزه سیاستهای تولید و به کارگیری انرژی در مسائل محیط زیستی , محلی و منطقه ای نقش محوری را بر عهده دارند بنابراین ضرورت تعیین رابطه پیچیده مسائل محیط زیستی با انرژی بیش ار پیش ملموس شده است .
پیشرفت و توسعه جوامع پیشرو با استفاده از انرژی در مقیاس وسیع به منظور تقویت سیستم تولید مدرن میسر شده است . به طوری که انرژی زیر بنایی قویی را برای پیشرفت اقتصادی بنا می نهد و نقش تعیین کننده ای در زندگی بشر دارد از آغاز تاریخ بشر در مقیاس جهانی بار فراوانی را به محیط زیست تحمیل کرده و نباید اجازه داد که صدمه به محیط زیست جهانی که بشر بقا و حیات جهانی خود را مرهون آن می داند به نقطه ای برسد که راه بازگشت و جبرانی وجود نداشته باشد و بهترین راهکار اصلاح الگوی مصرف از طریق مبانی علمی و پژوهشی می باشد به این سبب است که تولید کنندگان و مصرف کنندگان انرژی باید در خصوص نقشی که انرژی برای دستیابی به توسعه پایدار به عهده دارد , عمیقاً تفکر کنند . در این خصوص حفظ محیط زیست که قابل جایگزینی نیست باید بطور جامع مد نظر قرار گیرد و سعی شود چرخه نابهنجاری که بیشتر به دلیل مصرف نا صحیح به شکل چرخه رشد اقتصادی , استفاده از انرژی ومشکلات محیط زیستی رشد یافته , از میان برود
در زمان فعلي انرژی در حیات اقتصاد صنعتی جوامع , نقش زیر بنایی را ایفا می کند , به این معنا که چنانچه انرژی به مقدار کافی و به موقع در دسترس باشد , توسعه اقتصادی نیز میسر خواهد بود . منابع خدادادی در کشور ایران با قیمتهایی نازل تر از دیگر کشورها و با سهولت بیشتری به مصرف کننده عرضه می شود .
میزان مصرف و اتلاف انرژی در ایران به مراتب بالاتر از کشورهای صنعتی است و وضعیت مصرف انرژی در کشور ایران با اصول مربوط به ارتقای بهره وری و بازدهی انرژی در جهان مغایرت دارد .
آیا بهره برداری به این شکل ادامه خواهد داشت ؟ یا مسولان دلسوز نظام باید به دنبال راهکارهایی در راستای اصلاح الگوی مصرف باشند ؟ مسلم

ا منابع انرژی مانند تمامی پدیده های طبیعی دیگركه در حال کاهش هستند و از آنجایی که دیگر حتی تصور زندگی عادی انسان امروزی بدون استفاده از منابع انرژی ممکن نیست بحران احتمالی را قبل از وقوع باید از طریق مدیریت محیط زیستی و اصلاح الگوی مصرف تلاش کرد و حل نمود . و همزمان با توسعه فناوری های نوین به سر

مایه گذاری در روشهای استفاده بهینه از انرژی و گسترش آنها فکر و سپس عمل کرد .
مصارف انرژی
سوخت مصرف سالانه انرژی در ایران معادل 250میلیون تن (میلیون لیتر) در روز است . مطالعات شرکت بریتیش پترولیوم مصرف انرژی در ایران را بسیار بیشتر از کشورهایی می داند که از نظر توسعه یافتگی در سطح بالاتری نسبت به ایران قرار دارد . این گزارش , مصرف ایران را در مرتبه سیزدهم کشور جهان می شمارد . صاحب نظران مصرف بالای سوخت خودرو را به علت عدم بهره گیری از خدمات عمومی و ارزانی سوخت را از علل این موضوع می دانند . میزان سرانه سوخت خودروهای آلمانی2 الی2/5 لیتر است و در ایران 10الی11 لیتر است . در حالی که بیش از نیمی از بنزین کشور وارداتی است .
مصرف بی رویه به علت ارزانی و عادت به مصرف غیر صحیح باعث اتلاف انرژی کشور و طی رویه ای غیر دینی در فرهنگ عمومی شده به گونه ای که ممکن است منازل مردم که با صرف سوخت بیش از حد گرم شود , برای تعادل حرارت منزل پنجره ها نیز باز شده و سرمایه ملی به هدر برود . در این جهت باید دولت کنترل لازم را معمول دارد و اتلاف گرمایی در ساختمان ها با نظارت های فنی به حداقل برسد و فرم ها و استانداردهای وسایل گرمایی و سرمایی و نوع گرمایی وسرمایی و نوع پنجره ها درها , منافذ باید با نظارت فنی تابع استاندارد قرار گیرد.
برق مصرفی توسط آموزش رسانه ای نیاز است تحت کنترل های غیر انسانی هوشمند قرار گیرد و با زمان محدود کنترل گردد .
مصرف برق مصرفی خیابان ها با کنترل های فتوسل هوشمند باید به صورت مضاعف تحت کنترل واقع شود . عمدتا در مناطق وسیعی از یک شهر به سبب خرابی حساسه موجود انرژی با اندازه زیاد و به مدت زیاد تا زمان تعمیر به هدر می رود .
تبدیل انرژی در کارخانه های قدیمی و مناطق تجاری باید تحت کنترل در آید تا انرزی ارزان بی جهت مصرف نشود . به علت ارزانی گاز مغازه های تجاری در زمستان ضمن روشن کردن گاز در مغازه را باز نگه می دارند و از لامپ های پرنور بی سبب در روز استفاده می کنند .
صرفه جويي در مصرف انرژي