بخشی از مقاله
چکیده
در سرزمین ما که بر بخش بزرگی از آن شرایط اقلیمی نیمه خشک و خشک حکمفرماست گاه منابع آب زیر زمینی تنها منبع آب در دسترس است. با پیشرفت تکنولوژی راه های جدید اکتشاف آب زیر زمینی نظیر روشهای ژئوفیزیک وحفر لوگهای صوتی ابداع گردید. در این رهگذر تکنیک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی جدیدترین روش محسوب می شود. که با بکار گیری از سنجش از دور و پس از اینکه محدوده منطقه مورد مطالعه را از روی نقشه های توپوگرافی استخراج کردیم و نیز با بازدید های صحرایی که انجام میدهیم اطلاعات مورد نظر را بدست آورده و هر کدام از اطلاعات را در قالب یک لایه برای استفاده در GIS مهیا میکنیم. بطور کلی منابع اطلاعاتی جهت لایه های GIS می تواند از داده های سنجش از دور، نقشه های موجود و بازدید صحرایی تهیه گردد. که پس از روی هم انداختن لایه های تولید شده، اکتشاف آب های زیر زمینی میسر خواهد بود.
واژه های کلیدی: سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی، منابع آب زیر زمینی، نقشه توپوگرافی.
مقدمه:
تکنولوژی سنجش از دور بصورت داده های بهنگام ماهواره ای در کلیه علوم، علی الخصوص در رشته های منابع طبیعی، کشاورزی و منابع آب کاربرد دارد. با توجه به معضل خشکسالی و پیش بینی کلیه کارشناسان مبنی بر اینکه در دهه های آینده نزاع بر سر آب است لذا ما باید به تکنیکی مجهز باشیم تا با صرف زمان و هزینه کمتر به منابع تولید آب و یا محل های مناسب برای ذخیره سریعتر دست یابی داشته و حتی از هدر رفت آب نیز جلوگیری کنیم.
در ایران استفاده از این تکنیک بطور عام و گسترده رایج نشده و تا به امروز بیشتر از عکس های هوایی در تحقیقات استفاده می کنند. البته استفاده از این عکس ها رد نمی شود ولی برای بدست آوردن داده های بهنگام بهتر است که از داده های ماهواره ای استفاده شود. اگر بررسی ای روی حجم کل آب تجدید شونده کشور داشته باشیم میبینیم که قسمت اعظم
Archvie of SID
منابع آب را رواناب تشکیل میدهد و بخش کمی از این آب به صورت نفوذ و تغذیه در اختیار سفره های آب زیرزمینی قرار میگیرد. آب های زیر زمینی نسبت به بقیه آب ها اهمیت بیشتری دارند چرا که این آب ها در عبور از لایه های خاک، تصفیه شده و ضمناٌ آبی که به سفره های زیر زمینی نفوذ میکند از گزند تبخیر مصون است. تکنیک سنجش از دور در حدود 30 سال است که جهت ارزیابی و اکتشاف منابع آب بکار میرود و برای مطالعه آب های زیر زمینی از تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی استفاده های فراوانی میشود به ویژه اندازه گیری تغییرات ذخیره آب زیر زمینی. هوفمان (2005)، ساراف و چودهاری (1998)، تاپلی و همکاران .(1994) رخساره های ژئومورفولوژی، گسل ها و درز و شکاف روی سنگ، تراکم پوششگیاهی و انواع آن، شبکه هیدروگراف و زهکشی، هر کدام یکی از لایه های اطلاعاتی هستند که از طریق سنجش از دور استخراج شده و با تلفیق این لایه ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی میتوان به نتایجی در ارتباط با اکتشاف آب زیر زمینی دست یافت.
تکنیک سنجش از دور به خودی خود منبع اطلاعاتی قوی است ولی به تنهایی کاربردی نداشته و زمانی میتوان از این فن بهترین بهره را گرفت که جنبه عملی به آن بدهیم. سیستم اطلاعات جغرافیایی این مهم را برای ما انجام می دهد و با استفاده از آن اکتشاف منابع آب و مکان هایی که استعداد ذخیره آب را دارند امکان پذیر است. دلائل استفاده از سنجش از دور در مطالعات آب های زیر زمینی، مشخص کردن واحد های یکپارچه در ارزیابی با الگو های فضایی و تشخیص تحت تاثیر بودن آب های زیر زمینی از لحاظ تغذیه، کیفیت و کمیت به وسیله نفوذ سطحی، کاربری اراضی، پوشش موجود در سطح زمین و حتی عوارض سنگی، می باشد. چنینی و مامو (2010)، ساراف و چودهاری (1998)، واندرپست و فارلان .(2007)
