دانلود مقاله نگاهی اجمالی بر معماری ارگانیک

بخشی از مقاله

نگاهي اجمالي بر معماري ارگانيك

کاربرد چوب در معماری ارگانيك
همانطور كه میدانیم صنعت چوب در دكوراسیون و معماری داخلی نقش عمده ای دارد .یك صندلی چوبی راه زیادی را طی كرده تا به خانه های ما رسیده.
در اینجا من یك سری مطالب مختصر در مورد چوب مینویسم كه امیدوارم دیگر دوستان هم ما رو از تجربات خود بهره مند سازند.
روكشهای چوب:

1-مصنوعی(لترون):ملامینه.فرمیكا.HPL
2-طبیعی: تخته لایه.تخته خرده چوب (نئوپان).تخته فیبر (MDF,HDF). چوب سیمان .چوب گچ.

ورق ملامینه (لترون):روكشی است مصنوعی .كاربرد در مبلمان سازی .{روكش میزهای آتلیه)
چسپ مورد استفاده ملامین فرمالدیید ا ست كه ضد آ ب.ضد خش و تا حدی ضد آتش است.

روكش طبیعی( نئوپان ):چوب را به روكشی تبدیل می كنیم كه ضخامتش كمتر از 1 میلیمتر است و برای تولید آن فرآیند ی را شامل موارد زیر طی میكند.
1-ماده اولیه2-پوست كنی 3-خرد كردن 3-خشك كردن4 –درجه بندی 5-چسپ زنی 6-پرس7-خنك كردن 8-برش به ابعاد استاندارد9-سنباده زنی10-درجه بندی-دسته بندی ماده اولیه در واقع همان تنه درخت است كه قبلا طی مراحلی پخته.پوست كنده شده وتراش خرده است.

MDF: در تخته فیبر ها انتخاب گرده بینه(تنه درخت) مهم است.در MDF (Medium Density Fiberboard)ما الیاف چوب داریم برعكس نئوپان كه خرده چوب داشتیم.از خصوصیات MDF ها بافت همگن و سطح یكنواخت.مقاومت مكانیكی بالا وقابلیت برش كاری خوب و همچنین مقاومت بالا در مقابل آب.
HDF ها تخته هایی هستند كه برای كف پوش پاركت استفاده می شود و همان MDF است كه در مرحله پرس فشار بیشتری بر آن وارد شده است.
شناخت چوب

درون چوب
برون چوب
درون چوب مقاوم تره در مقابل عوامل مخرب مثل قارچها و...
همه چوب ها درون چوب و برون چوب دارند بعضی ها اختلاف رنگ دارند و بعضی ها ندارد.
برش چوب
1-عرضی : باعث می شود سطح مقطع چوب را ببینیم

2-مماسی:برشی است كه مماس بر دوایر سالیانه است كه نقوشی بسیار زیبا در دكوراسیون به ما میدهد.
3-شعاعی :به صورت رگه های صاف و عمود بر دوایر سالیانه است
انواع درخت ها
چوب راش: چوب جنگلی قرمز و فاقد درون چوب مشخص
كاربرد:روكش سازی وتخته لایه سازی.با آن مبلمان درجه 2 می سازند.در ساخت تراولس راه آهن.چرخ گاری.دسته ابزار .پاشنه كفش.خراتی و ...
بلوط:

چوبی با درون چوب مشخص از پوست این درخت چوب پنبه می گیرند.چوبی سخت
كاربرد:پاركت سازی.روكش سازی.بشكه سازی تاسیسات آبی.ایران بهترین چوب بلوط را در دنیا دارد.
توسكا:
نسبت به راش قرمز تر است شكاف خوری و پیچ خوری آن خوب است ورنگ پذیری خوبی هم دارد.مقاومتش در مقابل رطوبت بالاست از این رو در صنایع كشتی سازی كاربرد دارد.

كاربرد:مبلمان ارزان قیمت.قایق سازی.كلاف مبل.كنار كشو.كاغذ سازی و....
چنار:
تمام خیابان ولی عصر تهران از چنار است.بافتی متراكم دارد.نیمه سنگین ودر مبل سازی اروپایی خیلی كاربرد دارد.
زبان گنجشك(ون):
چوبی نیمه سنگین و نیمه سخت با قابلیت ارتجاعی بالا رنگ پذیری خوب چوب برون زرد روشن و چوب درون قهوه ای درخشان.
كاربرد:هواپیما سازی .ملخ هواپیما.اسكی .راكت تنیس وپینگ پنگ . واگن سازی و ....
گردو:

نیمه سنگین.نیمه سخت .مقاومت ضربه بالاودارای درون چوب مشخص
كاربرد:مبلمان استیل.روكش سازی.پاركت.مجسمه.منبت كاری.خراطی.بسیار خوش نقش و زیبا
كاج:
بسیار نرم است و در كندو سازی .سونای خشك .مبلمان ارزان.چوب های ساختمانی .قالب بتون وبه عنوان پله و پاركت بسیار بد است.
نارون:
نیمه سخت تا سخت.بهترین روكش ایران.

كاربرد: مبلمان و پاركت سازی.كشتی سازی.واگن سازی.و....
صنوبر:
چوب خیلی نرم و سفید رنگ در مقابل موریانه ها هیچ مقاومتی ندارد.
كاربرد:كبریت سازی.روكش.نردبان سازی.جعبه سازی.كاغذ سازی.پوشال كولر.داربست.شمع سازی
افرا:

نیمه سخت و فاقد درون چوب مشخص
كاربرد:مبلمان.صندلی راحت.میز نهار خوری.چوب پرده.ابزار موسیقی.تخته نردو...
چوب سرخدار:
از قشنگ ترین چوبهای دنیاست.و در محیط سالها سالم می ماند.
كاربرد:منبت كاری.چوب سیگار.مجسمه سازی.و.....

چوب، یکی از بهترین و سودمندترین مواد خام در طبیعت است كه تاثیر بسزایی در پیشرفت ساخت و ساز داشته‌است.
چوب ابتدا ماده‌ای حیاتی برای ساخت ابزارهای اولیه، خانه و قایق برای حرکت در رودها بود. سپس، برای ساخت اکثر اشیاء و ابزارهای سودمندی که انسان قرنها برای پیشرفت زندگی خود به آنها متکی بود، به کار رفت و سرانجام به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین مصالح ساختمانی موجود در طبیعت شناخته شد که بشر در طول تاریخ از آن بهره برده‌است. در واقع چوب تنها مصالح ساختمانی است که از منابع قابل تجدید به دست می‌آید و مصالح خوبی برای مناطق زلزله خیز به شمار می‌رود.

• برخی ویژگی‌ها چوب را به ماده‌ای بدون جایگزین برای استفاده در ساختمان‌سازی تبدیل کرده است:
1- قابلیت شکل‌پذیری و فرم‌گیری: چوب را می‌توان در حالت‌های گوناگون به راحتی فرم داد یا با ابزار و دستگاههای مختلف، شکل مورد نظر را بر روی آن ایجاد کرد. در سازه‌های بزرگ و پل‌ها، با استفاده از تخته‌های چند لایی می‌توان تیرهای گوناگون ایجاد کرد که نیازهای سازه‌ای را برطرف کند؛ همچنین در ساخت یک صندلی راحتی نیز می‌توان فرم مناسب برای استقرار بدن را ایجاد کرد.

2- ظرفیت حرارتی بالا: چوب دارای ظرفیت حرارتی بسیار بالایی است، بنابراین در برابر نور خورشید دمای سطح آن به راحتی بالا نمی‌رود. این خاصیت باعث می‌شود اعضای قطور چوبی در برابر آتش مقاومت زیادی داشته باشند به طوری که زمان زیادی طول می‌کشد تا قسمت‌های مرکزی آنها بسوزد. درهای ضد حریق چوبی، بر اساس همین خاصیت، بر درهای فلزی برتری یافته‌اند زیرا در زمان آتش‌سوزی زمان زیادی طول می‌کشد تا در چوبی به قدری داغ شود که دیگر قابل استفاده نباشد.

چوب خشک جاذب صداست و می‌تواند به عنوان عایق مناسب برای صدا در فضاهای گوناگون استفاده شود.
3- مقاومت حرارتی: براساس آنچه در بالا گفته شد، چوب مقاومت زیادی در برابر انتقال انرژی گرمایی دارد و می‌تواند به عنوان عایق مناسبی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین چوب در مقابل تغییرات دمایی واکنش کمی داشته و تغییر طول آن بسیار ناچیز است؛ در حالی كه این موضوع در مورد فلزات و مواد پلاستیکی نتیجه‌ای کاملا متفاوت دارد.

4-آکوستیک: چوب خشک جاذب صداست و می‌تواند به عنوان عایق مناسب برای صدا در فضاهای گوناگون استفاده شود.
5- وزن مخصوص کم: چوب به عنوان مصالحی سبک در سازه ساختمان‌ها، می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌های ساخت، شرایط مربوط به آیین‌نامه‌های زلزله را رعایت کند. وزن هر مترمکعب چوب خشک بین 550 تا 850 کیلوگرم است. این كم‌وزنی همچنین باعث بالا رفتن سرعت و کاهش هزینه‌های ساخت می‌شود.
6- رنگ و بافت:

چوب دارای ظاهری زیباست كه اغلب دارای رنگ‌های آرامش‌بخش یا کلاسیک است و می‌توان از آن برای فضاهای مختلف استفاده كرد. به طوری که تنها نیاز به جلادهنده دارد و مانند سایر مصالح نیازمند پوشش رنگی نیست.

7- قابلیت بازیافت: قطعات چوبی به طور کامل قابل بازیافت هستند و هیچگونه ضایعاتی در طبیعت به جا نمی‌گذارند.
• چوب دارای معایبی نیز هست که روش‌های گوناگونی برای رفع آنها به کار می‌رود:

1-حمله آفات و حشرات: یکی از مشکلات اصلی چوب از قدیم، حمله آفات و حشرات به آن بوده که بسیار مخرب نیز هست. امروزه روش‌های مختلفی برای فرآوری و اشباع چوب وجود دارد که مانع از نفوذ حشرات در آن می‌شود. برخی از این روش‌ها در کارخانه‌های چوب‌بری استفاده می‌شود، مانند شناورسازی در مواد شیمیایی حاصل از قطران ذغال سنگ یا مواد مشابه. در کارهای ساختمانی و تزئینی، علاوه بر استفاده از چوب اشباع شده، از پوشش‌های گوناگون جهت افزایش مقاومت در برابر حشرات نیز استفاده می‌شود.

2- آتش‌سوزی: سطح چوب در برابر آتش و حرارت به راحتی می‌سوزد. هرچند مرکز چوب در امان است اما دود حاصل از این سوختن می‌تواند بسیار خطرساز باشد. امروزه روغن‌ها و رنگ‌های ضدآتش جهت پوشش سطوح گوناگون ساخته شده كه به راحتی قابل تهیه هستند. این پوشش‌ها مقاومت سطح چوب را در برابر حرارت تا چند ساعت زیاد می‌کند.
چوب دارای ظرفیت حرارتی بسیار بالایی است، بنابراین در برابر نور خورشید دمای سطح آن به راحتی بالا نمی‌رود. این خاصیت باعث می‌شود اعضای قطور چوبی در برابر آتش مقاومت زیادی داشته باشند.

چوب و معماری پایدار
چوب به عنوان مصالحی مناسب در خدمت معماری پایدار قرار دارد. بناهای چوبی علاوه بر اینکه در زمان بهره‌برداری به علت کاهش مصرف سوخت، اثرات کمتری بر محیط زیست می‌گذارند، به راحتی قابل بازیافت بوده و ضایعاتی در طبیعت نخواهند داشت. قطعات ساختمان‌های چوبی تا 80 درصد قابل بازیافت و استفاده مجدد است.

سایر ضایعات ساختمان‌های چوبی نیز در ساخت کاغذ، تخته‌های فشرده و نئوپان استفاده می‌شود.
یادتان باشد، چوب از منبعی تجدیدپذیر تهیه می‌شود و این موضوع در مورد مصالحی چون سنگ و آهن صادق نیست. بنابراین به نظر می رسد چوب تنها ماده‌ای است که در آینده معماری و ساختمان‌سازی نقشی تعیین کننده خواهد داشت.


معماری خانه های لفور "ارگانيك ايراني"
كاربرد چوب درمعماري خانه هاي روستايي به عنوان مصالح اوليه كه به وفور يافت مي شود همواره در منطقه لفور متداول و مرسوم بوده و امروزه هم رايج است. با نگرش به خانه هاي سنتي و اصيل روستايي در مي يابيم كه اكثر خانه ها بر روي پايه هاي چوبي در يك دو يا سه طبقه ساخته شده اند. خانه هاي روستايي بر پايه اين فرم معماري اصيل منطقه شكل گرفته اند و اغلب داراي آرايه هاي چوبي بسيار زيبا هستند. اين خانه هاي چوبي حداقل داراي دو اتاق و يك بالكن كه در ورودي آنها در بالكن باز مي شود. اغلب خانه هاي روستايي دارا يك پستو هم مي باشند. در مجاورت خانه ها معولا يك طويله يا آغل جهت گاو، گوسفند و يا

اسب و همينطور لانه مرغ و خروس هاي خانگي و در بعضي موارد در حياط خانه روستايي يك نفار هم وجود داشته است. براي دسترسي به نفار از پل چوبي كه نفار را به بالكن خانه وصل مي كرد، استفاده مي شده است.از كاه شالي یا تخته های زمخت(لت) (تصویر انتهای م تن را نگاه کنید) براي پوشش سقف خانه هاي روستايي استفاده مي كردند.

افراد ثروتمند خانه ها اعياني، يا کله وزيري با چند اتاق مجزا بعنوان نشیمن، دالون، اتاق مخصوص پذیرایی میهمان و ... می ساختند. خانه ها به رديف رو به قبله و آفتاب گیر و اغلب با یک پستو که در آن در پشت خانه رو به دريا و در داخل پستو باز می شد كه با باز شدن در پستو هوای خنک از داخل آن به درون خانه كوران می کرد و و فضاي اتاق را خنك می نمود.

چوب مهمترین قلم در بین مصالح مورد نیاز برای ساخت خانه بود. برای تهیه چوب معمولا از درختان افتاده استفاده می کردند. تبر، و گرد بر (شیبه به ارَه آهنی) ابزارهای اصلی برای برش تنه درخت بودند.
فصل بریدن درخت و تهیه چوب هم فصل خاصی بود. فصلی مناسب بود که درخت کمترین آب ممکن را داشت لذا چوبهای بهاره بدرد نمی خورد و فورا موریانه می زد.استادان نجار پس از قطع درخت نسبت به برش تنه درخت به کمک تبر اقدام می کردند.

برش های تنه درخت را به کمک تبر تراشیده و کنده می کردند. کنده کردن کار هر کسی نبود. مهارت و سلیقه خاص خودش را می خواست. کنده ها را بکمک اره یا تبر در همان جنگل بصورت صاف شده و الوار در می آوردند به همین دلیل الوارها یا تبری بودند یا اره کشی شده. برای تهیه الوارهای اره کشی شده در همان جنگل دستگاه اره کشی برپا می کردند. الوار را برای مصارف خاص در اندازه های مختلف برش می دادند و به این طریق چوب های آماده کرده و سپس به روستا حمل می کردند. چوبها بعد از حمل شدن به حیاط عمودی چیده می شدند تا خشک شوند. الوارها را با اسب به روستا می آوردند. هر اسب توان حمل

دو الوار را داشت که در دو طرف پالان آن در حالی که یک طرف آن روی زمین و طرف دیگر به سمت بالا بود به هم بسته، بارگیری و حمل می شدند. با دیدن کاروان اسبهای الوار مشخص بود که چه کسی خانه سازی دارد. معمولا الوارها در ابعاد چهار یا پنج متری تهیه شده و در حیاط خانه برش داده می شدند(در صورتی که متر در دسترس نبود از مقیاس دسته تبر (تور دم) برای اندازه گیری استفاده می کردند). برش الوار و تبدیل آن به پَلوَر و تخته در حیاط خانه انجام می شد.

کار برش الوارها و تهیه جوب، بکمک یک ارّه بزرگ آهنی انجام می شد. یکی از کارهای استادان نجار ارّه کشی بود. ارّه کشی کار سخت و طاقت فرسایی بود.

پس از حمل الوار به روستا در گوشه حیاط داربستی به ارتفاع سه متر (دستگاه اره کشی ) بر پا می شد و دو نفر با اره بلندی که در دو طرف دسته داشت کار برش را انجام می دادند به این ترتیب که یک نفر در بالا و یک نفر در پایین چوب را ارّه می کردند. هر الوار معمولا چند پَلوَر می داد. پَلوَر و نال و هلا و ... که آماده می شد نوبت استا نجار بود که کار ساخت خانه را شروح کند.

معماری خانه ها در لفور به دو گونه کل خانه و لارده ای و یا بصورت ترکیبی(یک اتاق لارده ای و چند اتاق کل خنه ای) بود.
مراحل اصلی ساخت شامل چهارسنگ گذازی کل چینی،(نصب ستون و لارده زنی برای خانه های لارده ای) سرسازی و ایجاد پوشش سقف خانه بوده است.
بعد از اینکه مقدمات کار (کاه، سنگ، گل رس، چوب و میخ و... )برای خانه سازی آماده می شد. چند نفر پیر مرد و باتجربه را جهت راهنمایی برای گذاشتن چهارسنگ دعوت می کردند. در روستاهای لفور تمام خانه را روی چهارسنگ که در چهارگوشه پی خانه کار گذاشته می شد، بنا می کردند. چهارسنگ ها با عث می شدند رطوبت نتواند به بنای چوبی آسیب وارد نماید و همینطور به درون خانه و دیوارها نفوذ کند.

جهت نصب چهارسنگ ابتدا باید پی ساده کنده می شد. بعد از پی کنی ساده، نوبت گذشتن چهارسنگ بود. چهار سنگ (سنگهای بزرگ) را در چهارگوشه و سنگ های کوچکتر را بعدا در عرض پی کنار هم تا زیر اولین چوب زیر کار می چیدند و روی آن را بعدا کاهگل می کشیدند.

در ساخت خانه کَل به کَلی ابتدا دیوار چوبی ایجاد می شد. به این کار کل چینی می گفتند. برای ایجاد دیوار چوبی، چوب ها (کَل) به ترتیب و بادقت خاصّ تا ارتفاع معینی روی هم چیده می شدند. ( دلیل نام گذاری این سبک از معماری خانه سازی به کل خنه به همین دلیل بوده است.) برای قرارگرفتن کامل چوب ها بر روی یکدیگر، در محل اتصال آنها اندکی از چوب زیرین برداشته می شد. در اصطلاح به آن کَنّش می گفتند. آخرین چوب که در واقع کار سرسازی بر روی ان انجام می شد. سرکَل نام داشت. بعدا تمام این چوب ها با کاهگل پوشانده می شدند و در آخرین مراحل ساخت خانه روی دیواراهای کاهگلی با گل مخصوص سفید یا زرد، نازک کاری انجام می شده است.

خانه لارده ای خانه ای است که اسکلت آن تماما از چوب و آن هم بر روی چهارسنگ بنا می شده است. طریقه ساخت خانه لارده ای به این نحو بوده است که پس از گذاشتن چهارسنگ ها، روی آن چوب محکم بصورت سرتاسری گذاشته می شد. به این چوب سرتا سری زیر نال می گفتند. نال چوب قطور و مکعب مستطیل شکل ستبری بود که از الوار نازکتر و از پَلوَر کلفت تر و معمولا از بهترین نوع چوب مانند ملج و ون (وولی)انتخاب می شد. زیرنال باید آنچنان قابلیتی می داشت که بتواند تما م بار را تحمل می کرد.