بخشی از مقاله
چکیده
در پی پیچیدگی سازمان، افزایش نیاز به آموزش، ناهمگونی نیروی کار، تفکر جهانی شدن، افزایش شدید بهره وری نیروی کار و اهمیت منابع انسانی به عنوان یک سرمایه با ارزش افزوده بالا، ضرورت توجه به مدیریت منابع انسانی - - HRM مطرح می گردد.مدیریت منابع انسانی عمدتاً بر طراحی، تدوین و اجرای سیاستها و رویههای مؤثر بر کارکنان در همه سطوح تمرکز دارد. تحقق اهداف و مسئولیت های مدیریت منابع انسانی امکان پذیر نیست مگر آنکه ابزار و امکانات لازم برای آن فراهم شده باشد. در تحقیق حاضر، با نگاهی ابزاری به حسابداری منابع انسانی - - HRA، جایگاه و اهمیت اطلاعات حسابداری منابع انسانی - HRAI - در مدیریت منابع انسانی مورد بررسی قرار گرفت. به طور خلاصه نتایج تحقیق نشان داد که، حسابداری منابع انسانی را می توان به عنوان مهمترین ابزار در دسترس مدیران سازمان معرفی کرد که با فرآیند شناسایی، اندازه گیری و انتقال اطلاعات مناسب و بهینه در مورد منابع انسانی و تأمین نیاز اطلاعاتی مدیریت منابع انسانی ، می تواند زمینه های لازم جهت تحقق اهداف مدیریت و سازمان را تسهیل کند.
واژگان کلیدی: حسابداری منابع انسانی، مدیریت منابع انسانی، اطلاعات حسابداری منابع انسانی، منابع انسانی
مقدمه:
امروزهعموماً در تمامی کشورها منابع انسانی - 1 - HR به عنوان عمده ترین و اساسی ترین منابع و سرمایه های در دسترس سازمان ها، نقش تعیین کننده ای در توسعه و تعالی و نیل به اهداف سازمان را بر عهده دارند. اهمیت و جایگاه منحصر به فرد نیروی انسانی تا جایی است که هر مدیر را بر آن می دارد، در مقوله مزیت رقابتی به نیروی انسانی به عنوان باارزش ترین سرمایه سازمانی توجه نماید . کارکنان هر سازمان مشتریان داخلی آن محسوب می گردند و باور بر این است که هیچ سازمانی قادر نیست رضایت مشتریان خود را فراهم آورد مگر آنکه ابتدا اسباب رضایت مشتریان داخلی - کارکنان - خود را تأمین نماید - آمسترانگ، ترجمه ابیلی و موقفی، . - 1380
تغییر نگرش به منابع انسانی سبب شده است که منابع انسانی به عنوان یک دارایی نامشهود و مهمترین عامل در بهبود عملکرد سازمان و عاملی برای پیشبرد اهداف مدیریت مطرح گردد. بنابراین برای توسعه پایدار سازمان و حضوری موفق در بازارهای رقابتی، کنترل، مدیریت و بکارگیری صحیح منابع انسانی حائز اهمیت است.مفهوم مدیریت منابع انسانی - 2 - HRM در ابتدا از کار علمی در ایالات متحده آمریکا توسعه یافت و پس از آن به طور فزاینده در سراسر جهان با تحقیقات اندیشمندانی - همچون: ورنیرفلت - 3 - 1984، مارتینز و جاریلو - 4 - 1989، آرتور - 5 - 1994، پفیفر 6 - 1994 - ، بیکر و گرهارت - 7 - 1996، پودساکف، مک کنزی و بومر - 8 - 1996، آلن، شور و گریفیث - - 9 - 2003 نقش منابع انسانی و مدیریت منابع انسانی بر عملکرد سازمان، ایجاد مزیت رقابتی و فرایند گردش مالی و موارد دیگر، مورد مطالعه قرار گرفت.
بلسینگر10، فرایند کار کردن با افراد، به طوری که این افراد و سازمانشان به توانمندی کاملی دست یابند، حتی زمانی که تغییر، نیاز به کسب مهارتهای جدید، تقبل مسئولیتهای جدید و شکل جدیدی از روابط ملزم باشد را به عنوان مدیریت منابع انسانی تعریف میکند - ترجمه خسرو جردی، . - 1383 مدیریت منابع انسانی معطوف به سیاست ها، اقدامات و سیستم هایی است که رفتار، طرز فکر و عملکرد کارکنان را تحت تأثیر قرار می دهد - .11 - Noe et al,2000تلاش برای اندازه گیری فعالیت های مرتبط با تشکیل و بکارگیری سرمایه های انسانی در جهت اهداف سازمانی، مستلزم بکارگیریواستفاده از ابزار و لوازم مربوط و قابل اتکا خواهد بود.
کانتر اطلاعات را به عنوان یکی از حیاتی ترین »ابزارقدرت« مدیریتی شناسایی می کند - . - Kanter, 1983 مدیران برای سرپرستی، ادای وظایف خود در ارتباط با منابع انسانی و تصمیم گیری صحیحوبرنامه ریزی مناسب نیازمند اطلاعاتی صحیح و به موقع هستند. از طرفی لازم است مدیران آثار تصمیمات و نتایج کار خود را در قالب گزارشاتی در اختیار ذی نفعان قرار دهند. بنابراین، کسب اطلاعات به ویژه اطلاعاتی که به نظر می رسند نقش محوری یا راهبردی در سازمان داشته باشد، می تواند برای ساختن یک پایگاه قدرت و نیز برای متنفذ کردن یک شخص در سازمان به کار رود. با توجه به اینکه مدیران، یکی از استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری هستند و حسابداری منابع انسانی، مولد نیازهای عصرخود، رشد و گسترش دانش بشری و نیز نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری است - نمازی و جامعی، - 1389
این سوال مطرح می گردد که چگونه اطلاعات حسابداری می تواند در مدیریت منابع انسانی مثمر ثمر واقع گردد؟تحقیق حاضر با نگاهی ابزاری به حسابداری منابع انسانی، به بررسی جایگاه و اهمیت اطلاعات حسابداری در مدیریت منابع انسانی میپردازد. جهت دستیابی به هدف مقاله، سعی بر آن است با ارائه مفاهیم و مبانی مدیریت منابع انسانی و حسابداری منابع انسانی ضمن درک روشنی از آنان، مبنایی برای توسعه چهارچوب مفهومی موضوع فراهم شده و در نهایت جایگاه و اهمیت اطلاعات حسابداری و به صورت غالب اطلاعات حسابداری منابع انسانی در مدیریت منابع انسانی بررسی گردد.
مفاهیم و مبانی مدیریت منابع انسانی - - HRM
سازمان ها زمانی می توانند به اهداف خود دست یابند که تمامی منابع و سرمایه های خود را به صورت بهینه بکارگیرند. با توجه به تمایز بین منابع انسانی از سایر منابع سازمان، می توان آن را به عنوان مهمترین عامل در رسیدن به اهداف سازمانی دانست؛ زیرا سایر منابع، به خودی خود نخواهد توانست هدف های سازمانی را تحقق بخشند. در یک سازمان منابع انسانی شامل تمامی افرادی هستند که در آن فعالیت می کنند و مدیریت منابع انسانی در رابطه با سیاست های پرسنلی و شیوه های مدیریتی و سیستم هایی است که نیروی کار را تحت تأثیر قرار می دهد - .12 - Singh et al, 2011 بنابراین می توان اذعان داشت که فلسفه مدیریت منابع انسانی بر این اساس استوار است که از یک طرف، نیل به اهداف سازمانی را در گرو تأمین نیازهای منابع انسانی و از طرف دیگر تأمین نیازهای منابع انسانی را در گرو نیل به اهداف سازمانی می داند.
بر این اساس ، سازمان و کارکنان به یکدیگر متکی هستند و مدیریت منابع انسانی ، با پر کردن خلا بین مدیران و کارکنان ، رسیدن به هدف ها را آسان می سازند - ابطحی، . - 1389فلسفه نوین مدیریت منابع انسانی، به شکل امروزی نتیجه تعامل میان مجموعه حوادث و تحولاتی از قبیل: انقلاب صنعتی، نهضت کارگری، نهضت مدیریت علمی، روانشناسی صنعتی و مکتب روابط انسانی و در نتیجه مطالعات اندیشمندانی همچون: رابرت اون - 1800 - 13، اندرواور - 1835 - 14، هنری فایول - 1841-1935 - 15، فردریک وینسلو تیلور - 1856-1971 - 16، آبراهام مزلو، کورت لوین، ماکس وبر - 1920-1864 - 17، دیوید مک کللند و فردریک هرزبرگ - 1998-1917 - 18 است.
از نظر آمسترانگ 19 مدیریت منابع انسانی عبارت است از مدیریت و اداره ی استراتژیک و پایدار با ارزش ترین دارایی های شرکت یعنی کارکنانی که در آنجا کار می کنند و منفرداً در کنار هم به شرکت در وصول به اهدافش کمک می کنند - ترجمه اعرابی و ایزدی، . - 1381 مدیریت منابع انسانیعمدتاً بر طراحی، تدوین و اجرای سیاستها و رویههای مؤثر بر کارکنان در همه سطوح تمرکز دارد. از جمله این سیاستها و روشها میتوان به برنامهریزی، جذب و استخدام، آموزش وتوانمندسازی، نگهداشت باجبران خدمت و مزایا و بهبود روابط کاری، توسعه با مدیریت عملکرد و ارتقای شغلی و جانشین پروری اشاره کرد - . - McLean, 2001 بنابراین کلیه ی اقداماتی که برای بکارگیری نیرویانسانی در جهت نیل به اهداف سازمان صورت می گیرد را می توان به عنوان مدیریت منابع انسانی تعریف کرد. به عبارت دیگر،
