بخشی از مقاله
چکیده
مفهوم پایداری در دهه 1970 میلادی، نتیجه آگاهی بشر نسبت به مسائل محیط زیست و مشکلات فرهنگی- اجتماعی و اقتصاد میباشد. یکی از مهم-ترین اهداف توسعه پایدار و معماری ارگانیک، حفظ طبیعت و اصلاح نگاه به آن است و تجلی توسعه پایدار در حوزه محیط ساخته شده، معماری پایدار نامیده میشود. آنچه که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، رویکرد معماری پایدار نسبت به مسائل محیطی است؛ هر چند که جدا کردن این موضوع از سایر جنبههای اقتصادی، فرهنگی واجتماعی، کاری دشوار است. هدف این تحقیق، جستجوی نظریههای زیست محیطی توسعه پایدار و معماری پایدار میباشد که در نهایت در مقایسه با برخی از نگرشها و دیدگاهها نسبت به طبیعت قرار میگیرد تا نواقص آن تکمیل گردد. متن حاضر با استفاده از مطالعه تطبیقی و تحلیلی روشهای موجود در مراجعه به سنتهای معماری ایرانی، به شناخت نقاط ضعف و قوت آنها میپردازد، به این ترتیب در این مقاله سعی گردید تا ویژگیهای معماری سنتی ایران بررسی شود تا بدین طریق به ارتباط معماری سنتی در جهت استفاده بهینه از انرژی و پایداری اشاره کرد. بنابراین ابتدا به مفاهیم و تعاریف معماری ارگانیک و معماری پایدار میپردازد. چارچوب نظری تحقیق حاکی از این است که فضا های معماری در هر اقلیم درگذشته به صورت قابل ملاحظه ای تحت تاثیر محیط قرار داشتهاند و عوامل متعددی در معماری سنتی ایران تأثیرگذار بودهاند. در این مقاله سعی بر آن است تا با روش توصیفی و استفاده از منابع کتابخانهای به بررسی معماری پایدار و معماری ارگانیک در معماری سنتی ایران بپردازیم. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وجه مشترک معماری سنتی و معماری پایدار، استفاده بهینه از منابع موجود در طبیعت بدون آسیب رساندن به طبیعت است.
واژه های کلیدی: معماری ارگانیک، معماری پایدار، اقلیم، خانه، تبریز.
1
مقدمه
در حال حاضر در جهان، معماری محیط زیستی به دو صورت کلی مورد توجه است؛ شکل اول معماری محیط زیستی محافظه-کارانه است. در این معماری به مسائل اصلی محیط زیست توجه میشود و شکل دوم برخورد با بحث محیط زیست در قالب معماری خاص و مدعی شهرت جهانی با شمایل چشمگیر و منحصر به فرد است. نوعی معماری که در زمینه فضا و مفاهیم معماری قدمی جدید برمیدارد و به عنوان آثار شاخص جهان معماری شناخته میشود(افشار نادری، .(1378 پرداختن به معماری پایدار و اسباب شکلگیری چنین رویکردی در طراحی معماری ما را به سوی معماری بومی و رویکرد پایداری در مقایسه و سنجش با یکدیگر قرار میدهد تا آموزههای آن برای طراحی معماری امروز استخراج گردد( ارمغان، .(20 :1388
چگونگی برخورد با طبیعت و معماری در آن واکنشی است که هر انسانی در نقاط مختلف کره زمین داشته و خواهد داشت و معماری با ارزش باقی مانده از دوران گذشته نشان دهنده فائق آمدن او به صورت کامل یا ناقص بر عواملی همچون مسائل اقلیمی، آب و هوا و غیره میباشد. از اینجاست که ما شاهد معماری بومی گوناگونی در کشورهای مختلف جهان همخوان با اقلیم و فرهنگ می-باشیم که ویژگی های خاص منطقه خود را نشان میدهند( خدابخشی و مفیدی، .(601 : 1384 در گوشه و کنار این مرز و بوم پهناور که تاریخ تمدنش به وسعت تنوع اقلیمی آن است، شاهد غنای معماری بومی با تکیه بر همسازی آن با گوناگونی آب و هوا و شرایط زیست محیطی هستیم. اعجاز معماری سنتی، در به کارگیری مصالح منطقهای و خلق تکنیکهای ویژه ساخت، در شکل بهترین روش پاسخگوئی به نیازهای فیزیکی و روحی انسان برای ساختمانسازی، بر دوستداران مظاهر فرهنگی ایران پوشیده نیست. در معماری بومی، سود جستن از راه حلهایی بس ساده و ارزان، گاه از بهترین پاسخها به برخی نیازهاست(خاکپور، .(46 :1385
بررسی روشهای سنتی ساختمانسازی به منظور شناخت گونههای معماری همساز با طبیعت، ما را به تعامل کامل انسان و محیط پیرامون خود رهنمون میسازد، که این همه حکایت از دانش بشری هوشمند در زمانی با محدودیتهای تکنیکی ساخت و حس احترام به طبیعت می نماید. چنانکه عناصر معماری و اجزاء ساختمانی همه در جهت ساخت معماری پویا، در هر منطقه خاص، با شرایط زیست محیطی ویژه آن میباشد(خاکپور، .(51: 1385
