بخشی از مقاله
پيشگيري كننده هاي تزريقي
(جمعيت و تنظيم خانواده
چكيده
روشهاي تزريقي يكي از روشهاي پيشگيري از حاملگي است كه موقت وطولاني اثر است و بطور منظم بصورت عضلاني تزريق مي گردد كه اثربخشي آن حدود 100 درصد است كه DMPA و NET-EN و ليونل از پرمصرف ترين روشها هستند.
كه اين روشها با جلوگيري از تخمك گذاري و نامساعد كردن مخاط رحم عمل مي كنند و بهترين زمان تزريق آن 5 روز اول قاعدگي است. از عوارض آن تغييرات قاعدگي، افزايش وزن، سردرد، افسردگي و ديگر موارد را ميتوان نام برد و بطور كلي افرادي كه خونريزي واژينال بدون علت مشخص دارند
و يا براي سرطان سينه و سرويكس و رحم دارو دريافت مي كنند و يا سابقه آن را دارند نبايد از اين روشها استفاده كنند اين روشها از STI (بيماري منتقله از راه جنسي) جلوگيري نمي كنند.
حاملگي بطور معمول بين 18-12 ماه بعد از قطع DMPA اتفاق خواهد افتاد.
مقدمه :
در حدود 37 سال از كشف داروهاي ضدبارداري تزريقي مي گذرد و امروز حدود 150 كشور جهان به ميزان قابل توجهي از اين داروها استفاده مي كنن.(16)
حدود 5/1 ميليون نفر در چين و آمريكاي لاتين تزريق ماهانه هورمون را به عنوان روش پيشگيري از حاملگي انتخاب نموده اند (17)
داروهاي تزريقي كه بيشتر در جهان مورد استفاده اند شامل موارد زير است:
• DMPA
• ليونل
• NET-EN
DMPA با نام تجاري دپو- پروورا Noristerateپيشتاز همه اين روشهاي طولاني اثر تزريقي مي باشد. (17)
DMPA در بيش از 90 كشور و NET-EN در بيش از 40 كشور دنيا به عنوان روشهاي پيشگيري از حاملگي تائيد شده اند.(17)
علاوه بر اين روش هاي تركيبي و كوتاه اثر ديگري نيز وجود دارد كه به طور خلاصه از آنها سخن به ميان خواهد رفت.
CICS « تزريقي هاي تركيبي»
نام وسايل پيشگيري از بارداري تركيبي تزريقي يا CICS به يك گروه جلوگيري از بارداري هورموني كمكي اطلاق مي گردد كه به وسيله تزريق در عضله داده ميشود. اصطلاح تركيبي نشان مي دهد كه اين مواد قابل تزريق شامل پروژسترون و استروژن با هم است.
نام تجاري استروژن طبيعي پروژستين
Cyclofen Estradiol Cypionat
(5 mg) DMPA
(25mg)
Mesigyna Estradiol Valerate
(5mg) Norethistrone enantate
NET-EN (50mg)
Deladroxate Estradiol enantate
(10mg) Dihydroxy-Progesterone
Acetophenid (150mg)
دو مورد اول توليدات جديدي است كه درسرتاسر جهان استفاده مي گردد اما مورد سوم بيشتر در برخي كشورهاي آمريكاي لاتين مورد استفاده قرار ميگيرد . (11)
علاوه بر اين به اين تركيبات، تزريقي هاي كوتاه اثر نيز مي گويند كه مقادير تركيبي و ميزان و زمان تزريق آنها را در جدول زير مي تواند ديد.
ليونل (Cyclofen)
يا سيلكوپروورا DMPA (25mg)
25 ميلي گرم استراديول سيپيونات تزريق ماهانه 5/0 ميلي ليتر عضلاني
Norethin drone
Enathate (Mesigyna ) 50mg
5 ميلي گرم استراديول والرات تزريق ماهانه 200 ميلي گرم عضلاني
دي هيدروكسي پروژسترون استوفنايد و استراديول انانيت
Periutal 150 ميلي گرم دي هيدروكسي پروژسترون استوفنايد
و 10 ميلي گرم استراديول انانيت
مهلت تزريق CICS رسماً 3 روز است و اگر متقاضي بعد از اين مدت آمد 33-27 روز بعد از تزريق قبلي او را آگاه كنيد كه تاخيرات در تزريق ريسك حاملگي را افزايش مي دهد.(11)
روش هاي تزريقي طولاني اثر:
مهمترين آمپولهاي موجود MPA طولاني اثر Depo-provera است. در اين ميان نامهاي ديگر آمپولهاي تزريفي شامل موارد زير است. (17)
1) دپوپروورا (Depo-provera) 2) نوريسترات (Nori Sterat)
3) دپو (Depo) 4) نت ان NET-EN
5) نوريژست (Norigest) 6) شوت The Shot
دپو پروورا (DMPA):
كه با عنوان را ولرا (Depo- Ravolera TM) نيز شناخته ميشود. يك وسيله پيشگيري از بارداري طولاني مدت است. (12) كه حاوي مدروكسي پروژسترون استات (DMPA) كه مشابه پروژسترون طبيعي كه به وسيله تخمدان در طي نيمه دوم سيكل قاعدگي توليد مي گردد، مي باشد( 9)
محل و زمان تزريق:
محل تزريق در سرين يا قسمت بالاي عضله بازو به صورت تزريق هاي منظم هر 13-12 هفته اي مي باشد (19)
مقدار تزريق:
مقدار طبيعي تزريق به ميزان 150 ميلي گرم مي باشد. (3)
مكانيسم عمل:
1) پيشگيري از تخمك گذاري (14)
2) كلفت و غليظ كردن موكوس مدخل رحم (سرويكس ) به اندازه اي كه اسپرم نتواند تخمك را بارور كند .(12)
3) تغيير دادن آستر رحم به گونه اي كه هيچ تخم بارور شده اي نتواند لانه گزيني و رشد نمايد. (12)
ميزان اثربخشي
در مورد DMPA تقريباً 100 درصد است. (1)
شروع تزريق:
در حدود 3 روز ابتدايي پريود براي ايجاد اثر كنتراسپيتوفوري مي باشد و در صورتي كه DMPA در زمان ديگري از سيكل تزريق گردد بهتر است براي 7 روز از اشكال ديگر پيشگيري از بارداري استفاده شود (12)
زمان شروع DMPA در قاعدگي :
اولين تزريق در يكي از 5 روز اول قاعدگي است و تا يك هفته نيز از يك روش كمكي مثل كاندوم استفاده ميشود. (15)
مادران غير شيرده :
1- پس از زايمان : اولين تزريق DMPA بلافاصله پس از زايمان و تا 3 هفته پس از آن امكان پذير بوده و نيازي به برگشت قاعدگي نيست.
2- پس از سقط : استفاده از آن تا 5 روز بعد از سقط 3 ماهه اول يا دوم امكان پذير است تزريق DMPA پس از اين فاصله زماني (5 روز) منوط به دريافت پاسخ منفي تست بارداري B-HCG از آزمايشگاه و رعايت ساير شرايط خواهد بود.
مادران شيرده
1- درصورت قاعده شدن : مشابه مورد اول مي باشد.
2- در صورت قاعده نشدن و تغذيه انحصاري شيرخوار با شير مادر مصرف DMPA بايد 6 هفته بعد از زايمان شروع شود.
3- به دنبال قطع يك روش: اگر فرد در 5 روز اول قاعدگي مراجعه كند ميتوان بلافاصله آنرا شروع كرد، در غير اينصورت تا فرا رسيدن دوره قاعدگي بعدي براي تزريق ، از كاندوم استفاده شود.(15)
مزايا
1- با آميزش جنسي مداخله نمي كند.
2- مي تواند آندومتريت را كاهش دهد (با كلفت كردن آستر رحم )
3- به كاهش شيوع سرطان رحم كمك مي كند.
4- ريسك برفك و بيماري التهابي لگن (PID) را كاهش مي دهد ( يك عفونت كه مي تواند منجر به عقيمي شود)
5- مي تواند توسط زناني كه قادر به استفاده از وسايل پيشگيري از بارداري حاوي استروژن نمي باشند، استفاده شود (12)
6- براي زناني كه خوردن قرص را فراموش مي كنند مفيد است (2)
7- كاهش عفونت قارچي كانديدا
8- كاهش 50 درصد عفونت دستگاه تناسلي و لگن PID
9- بدليل ايجاد آمنوره و خونريزي كم قاعدگي هماتوكريت (HCT) افزايش مي يابد. (17)