دانلود مقاله بیماران معتاد تزریقی

بخشی از مقاله

بیماران معتاد تزریقی

چكيده
با توجه به افزايش معتادان تزريقي و موارد بستري آنان در بخش‌هاي عفوني و پيچيدگي‌هاي مشكلات پزشكي آنان، درك بهتر ويژگيهاي بيماريهاي عفوني در اين افراد ضروري است. اين مطالعه با هدف بررسي اپيدميولوژي، شيوع و سير انواع بيماريهاي عفوني برروي 126 مورد بستري در 122 معتاد تزريقي در بخش‌هاي عفوني دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي از خرداد 81 الي دي 82 انجام شده است. عفونت‌هاي اين افراد در گروه‌هاي پوست و بافت نرم،

استخوان و مفاصل ، اندوكارديت و عروقي، ريوي و سل، هپاتيت، CNS ، داخل شكمي، Sepsis و ايدز مورد بررسي قرار گرفت. شايع‌ترين گروه‌هاي بيماري به ترتيب عفونت‌هاي پوست و بافت نرم ، ريوي و هپاتيت بود. آبسة بافت نرم، پنوموني و سلوليت به ترتيب بيشترين فراواني را داشتند. تب شايعترين شكايت و فراوان‌ترين يافتة غير طبيعي بود. شايع‌ترين علل تب به ترتيب عفونت‌هاي ريوي، عفونت‌هاي جلدي و بافت نرم و علل غير عفوني بود. سرولوژي HIV در 20

بيمار( 7/35%) از 59 بيمار مثبت بود. 9 مورد سل ريوي اسمير مثبت 27% عفونت‌هاي ريوي را تشكيل مي‌داد. متوسط زمان بستري 14 روز بود. 3/57% بيماران با بهبودي ترخيص، 1/8% ارجاع، 17% بيمارستان را ترك و 7/17 % فوت كردند.

مقدمه
عفونت در معتادان تزريقي به علت پيچيدگي ‌ مشكلات پزشكي اين بيماران و وضعيت رواني اجتماعي خاص آنان همواره براي پزشكان مشكل‌ساز بوده‌است. عفونت شايع‌ترين علت مرگ در معتادان تزريقي است. (7) روش برخورد با بيماريهاي عفوني در اين بيماران نيازمند درك حالات رفتاري معتادان و تكامل روشهاي مواجهه با مشكلات آنان مي‌باشد به نحويكه منجر به اقدامات درماني موفقيت‌آميز گردد. بيشتر پيچيدگي‌هاي عفونت‌هاي مرتبط با مواد مخدر از انتشار عوامل عفوني بين معتادان به تزريق هروئين رخ مي‌دهد.(8)

تظاهرات اين بيماريها بسيار متنوع و اغلب غير اختصاصي است مانند تب، ضعف، كاهش وزن، درد و تنگي نفس، لذا تشخيص طيبعت واقعي بيماري در اغلب موارد دشوار است. از طرفي واكنش‌هاي تب‌دار در يك فرد IVDA 1 ممكن است به واسطة مواد سمي يا ناخالصي‌هاي موجود در مادة مخدر تزريقي باشد. مشكل ديگر اين است كه اين افراد به طور شايعي بدون تجويز پزشك از آنتي‌بيوتيكها جهت خوددرماني يا پيشگيري از عفونت‌ها استفاده مي‌كنند. لذا كشت‌ها ممكن است منفي باشد يا فقط در مورد برخي از عوامل بيماريزا مثبت شود از سوي ديگر به علت همين مصرف نابجاي آنتي‌بيوتيكها شيوع مقاومت‌هاي دارويي در اين افراد بالاتر است.(7)
اپيدمي ايدز كه ارتباط فراواني با استفاده از سوزن مشترك بين اين افراد دارد همراه با كليه تظاهرات، عوارض و پيچيدگي‌هايش مسئله را پيچيده‌تر مي‌كند. از طرفي به علت احتمال بالاتر رفتارهاي جنسي پرخطر در اين گروه از افراد احتمال بيماريهاي مقاربتي نيز بيشتر است.(7)
الگوي تظارهرات و عوارض بيماريهاي عفوني در افراد IVDA پيوسته در حال تغيير است. در مطالعات قبل از سال 1970 مالارياي فالسيپاروم و كزاز از موارد شايع در اين افراد بود ولي در حال حاضر كمتر ديده مي‌شوند، در عوض عفونت با ويروس عفوني در افراد IVDA ارگانيسم‌هاي نامعلومي مانند سراشيا و سودومونا در نواحي جغرافيايي خاص ذكر شده‌اند. بنابراين روند اپيدميولوژيك در هر منطقه در IVDA ها مهم است.

جامعة ايران طي دهه‌هاي اخير همواره از مشكل اعتياد رنج مي‌برده است. شيوع اعتياد تزريقي همزمان با انتقال HIV و HCV بر مشكل فوق افزوده است.(9) بر اساس آخرين آمارهاي رسمي اكنون سه ميليون و 700 هزار نفر در كشور به مواد مخدر اعتياد دارند. ازا ين تعداد دو ميليون و 500 هزار نفر سوء مصرف مواد مخدر دارند. اين آمار از تعداد معتادان شناسائي شده به دست آمده در صورتيكه شمار معتادان به مواد مخدر در كشور بسيار بيشتر از اين ميزان است.(6) بر

اساس يك بررسي در اواخر سال 1998 ، 2/16 % جمعيت معتاد تحت مطالعه، طي يك ماه منتهي به نمونه‌گيري، تزريق مادة مخدر داشتند. جالب آن است كه 30% كسانيكه تزريق وريدي داشتند از قابليت انتقال ويروس ايدز از اين طريق اطلاعي نداشتند. نيمي از اين افراد از سوزن مشترك استفاده مي‌كردند. (10) جهت مقايسه در آمريكا تخمين زده مي‌شود يك ميليون و دويست هزار نفر، در اتحادية اروپا هفتصدوپنجاه هزار نفر و در استراليا صدهزار نفر اعتياد تزريقي دارند.(11)

امروزه ايدز در رأس علل مرگ و مير جوانان و در رتبه چهارم علت مرگ در تمام سنين قرار گرفته است. تا آخر سال 2000، پنجاه و هشت ميليون مبتلا به ويروس HIV در سرتاسر دنيا وجود داشته‌اند و بيست و دو ميليون نفر به واسطة ايدز جان باخته‌اند.(10) قريب سه چهارم موارد ثبت شده در مالزي‌، ويتنام، چين، جنوب شرقي هندوستان و ميانمار، در بين افراد معتاد تزريقي رخ داده است. در غرب اروپا نيز اعتياد تزريقي عامل 44% موارد جديد ايدز مي‌باشد. در ايران 67% افراد HIV مثبت معتاد تزريقي هستند.(5)

عليرغم ابعاد مسئله ، در ايران مطالعات كمي در زمينه تظاهرات بيماري‌هاي عفوني در معتادان تزريقي انجام گرفته است. به عنوان مثال طي چهار سال گذشته از 1356 مقاله ارائه شده در كنگره‌هاي سالانه بيماريهاي عفوني و گرمسيري تنها دو مقاله در اين رابطه بوده است.(2و4)
اين مطالعه گامي در جهت بررسي اپيدميولوژي وتظاهرات بيماريهاي عفوني در افراد IVDA و مقايسة آن با نتايج مطالعات ديگر و آمار مطرح شده در كتب مرجع است. نتايج اين بررسي ضمن آنكه در پايه‌ريزي مطالعات بعدي مفيد خواهد بود ، در برنامه‌ريزي‌هاي راهبردي و طراحي نحوة ادارة بيماريهاي عفوني در افراد IVDA در ايران كمك كننده است.

بازنگري منابع و اطلاعات موجود
Klatt و همكارانش در يك مطالعه جهت بررسي علت مرگ در معتادان تزريقي دريافتند كه عفونت شايع‌ترين علت مرگ در IVDA هاي بستري در بيمارستان است.(7)

در يك مطالعه بزرگ در اسپانيا طي سالهاي 1977 تا 1991 مشخص شد كه بيماريهاي عفوني 60 تا 80% علل بستري و 20 تا 30 % موارد مرگ را در معتادان تزريقي تشكيل مي‌دهد. در بين هفده‌هزار مورد عفونت گزارش شده در IVDA ها از 72 بيمارستان هپاتيت ، ايدز، عفونتهاي بافت نرم، آندوكارديت، TB و كانديديازيس سيستميك بيشترين شيوع را داشتند. آندوكارديت در هفت درصد معتادان تزريقي رخ داده بود و بيشترين موارد مرگ و مير در زمينة ايدز بود.(11)

Crane و همكارانش در سال 1986 در Detroit در 180 معتاد تزريقي كه با كتريمي داشتند( 15% كل موارد عفونت) متوجه شدند كه 41% اين افراد مبتلا به اندوكارديت و 34% آنها دچار سلوليت يا آبسه‌هاي جلدي هستند.در 33% استاف حساس به متي‌سيلين، در 24% استاف مقاوم به متي‌سيلين و در 20% استرپتوكوك عامل باكتريمي بود.(12)

Marantz و همكارانش در سال 1987 لزوم بستري معتادان تزريقي تب‌دار را مورد بررسي قرار دادند. در 87 مورد بستري با تب بالاي در 38% موارد تشخيص نهايي پنوموني، در 26% موارد بيماريهاي خفيف و خود محدود مانند سندرمهاي ويرال، فارنژيت و واكنش‌هاي تب‌زا، در 13% موارد اندوكارديت و 23% موارد ساير علل عفوني بود. 29% بيماراني كه در ابتدا جهت آنها بيماري خفيف مطرح بود بيماري جدي و خطرناكي داشتند. اين مطالعه نشان داد كه تشخيص اوليه توسط پزشك اورژانس در اين افراد ارتباط كمي با تشخيص نهايي بيماريهاي خطيري همانند آندوكارديت دارد و لزوم بستري هر فرد IVDA تب‌دار را مورد تأكيد قرار داد.(13)

جهت بررسي فراواني عفونت‌هاي جدي ولي مخفي در معتادان تزريقي Samet در يك مطالعه كه نتايج آن در سال 1990 منتشر گرديد با پيگيري 285 فرد IVDA تب‌دار كه به اورژانس مراجعه كرده بودند متوجه شد كه 4% اين افراد دچار عفونت پنهان ولي شديد هستند. از 283 نفر 180 نفر علائم واضح عفونت را داشتند كه 71% آنها مبتلا به پنوموني يا سلوليت بودند. از 103 نفري كه علامت واضحي از بيماري عفوني نداشتند 11 نفر(4%) دچار يك بيماري عفوني شديد بودند كه 7 نفر آنها باكتريمي داشتند . او دريافت كه ارزيابي اوليه توسط پزشك و تست‌هاي كلينيكي در اورژانس نمي‌تواند اين موارد را تشخيص دهد و بهترين كار انجام كشت خون جهت هر فرد تزريقي تب‌دار مي‌باشد و در صورتيكه بيمار به نحو قابل اعتمادي در دسترس نباشد لازم است بستري گردد.(14)

در ايران مطالعات كمي در رابطه با عفونت در معتادان تزريقي انجام شده است. بيشتر اين مطالعات در معتادان زنداني يا در مراكز بازپروري انجام شده است.
در سال 1998 ميراحمدزاده و همكارانش شيوع HIV را در 1061 معتاد( تزريقي و غير تزريقي) در اردوگاه بازپروري معتادان در شيراز بررسي كردند. 2/1% معتادان تزريقي و 3/0 % معتادان غير تزريقي و در مجموع 76/0% معتادان HIV مثبت بودند.(15)

در مطالعه‌اي كه توسط دكتر زالي و همكارانش در سال 1995 انجام و در سال 2001 منتشر شد شيوع سرولوژي مثبت HCV در 402 مرد معتاد تزريقي زنداني مورد بررسي قرار گرفت. 182 نفر از اين افراد(45%) سرولوژي مثبت داشتند.(16)
دكتر مكري در سال 2002 گزارشي مبسوط از وضعيت اعتياد و مؤلفه‌هاي اپيدميولوژيك آن در ايران ارائه داد. اين اطلاعات از مطالعه سازمان بهزيستي در سالهاي 1998 و 1999 در 28 استان كشور و برروي 1472 معتاد انجام شده بود . تعدادي از اين افراد زنداني ، گروهي مراجعين به مراكز درماني و تعدادي از معتادان خياباني بودند.25-20% اين افراد سابقه تزريق وريدي را مي‌دادند و 15-10 % طي يك ماه گذشته تزريق وريدي مادة مخدر داشتند. اين افراد عمدتاَ هروئين تزريق مي‌كردند و متوسط سني آنها دو سال كمتر از متوسط سني معتادان غير تزريقي بود. 8/37 % IVDA هاي مراجعه كننده به مراكز درماني و 2/70% IVDA هاي خياباني استفاده مشترك از سوزن را جهت تزريق ذكر مي‌كردند. ميزان بي‌سوادي در معتادان تزريقي كمتر از غير تزريقي بود.(9)

خاني و وكيلي در مطالعه‌اي در سال 2001 برروي 346 مرد معتاد زنداني در زنجان ارتباط معني‌داري بين سطح سواد و وضعيت شغلي با آلودگي به HIV,HCV,HBV پيدا نكردند ولي ارتباط محكمي بين سوء مصرف وريدي با دارو با سرولوژي مثبت HCV و HIV و خالكوبي با سرولوژي مثبت HBV و HIV وجود داشت. 37% اين افراد تزريق هروئين و 12% از سوزن مشترك استفاده كرده بودند.(20)

رنجبر و همكارانش در فاصله سالهاي 1375 تا 1381 كليه معتادان تزريقي كه با تشخيص بيماري عفوني در بخش عفوني بيمارستان سينا در همدان بستري شده بودند را مورد بررسي قرار دارند. تعداد كل بيماران 102 نفر بود كه عفونت‌هاي آنان در چند گروه شامل عفونتهاي پوست و بافت نرم، عفونت استخوان ومفصل، اندوكارديت، پنوموني، هپاتيت، ايدز و سپتي سمي تقسيم مي‌شد. طيف سني بيماران بين 65-16 سال متغير و همگي مرد بودند. شايع‌ترين عفونت‌ها شامل عفونت پوست و بافت نرم( 2/40 %)، هپاتيت و سپتي سمي هر كدام( 6/23 %) بود.

در بين انواع هپاتيت، هپاتيت B در 7/41% و هپاتيت C در 8/20 % بيشترين فراواني را داشتند. مدت زمان بستري بين يك تا 25 روز متغير بود. ميزان مرگ و مير 6/17% بود كه بيشترين علت منجر به فوت سپتي سمي 6/55% و پس از آن هپاتيت فولمينانت 4/33 % بود. 7/10% بيماران اقدام به خود درماني كرده بودند . نتيجة درمان در 58% بهبودي كامل، در 6/19 % انتقال به بخش جراحي، 6/17% فوت، 9/2% ترخيص با ميل شخصي و 98/0% نيز متواري شدند.(2)

روش تحقيق
مطالعه حاضر يك مطالعه توصيفي است كه اطلاعات توسط فرم اطلاعاتي و مصاحبه با بيماران و ثبت بررسي‌هاي پاراكلينيكي و سير بيماري آنان جمع‌آوري شده است. افراد تحت مطالعه بيماران معتاد تزريقي هستند كه در بخش‌هاي عفوني بيمارستانهاي تابع دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي( بيمارستان‌هاي لقمان، لبافي‌نژاد و بوعلي) در فاصلة خرداد 1381 الي دي 1382 بستري شده‌اند. ملاك تشخيص اعتياد تزريقي اظهار خود بيمار و در مورد بيماراني كه به علت

كاهش هوشياري امكان ايجاد ارتباط با آنها نبوده است اظهار همراهان بيمار توأم با شواهد دال بر تزريق مادة مخدر بر روي بدن بيمار است. محدوديت سني

وجود نداشته است. اطلاعات اپيدميولوژيك ، شرح حال و معاينه در فرم اطلاعات ثبت مي‌گرديد. سپس در طي زمان بستري و با حاضر شدن جواب اقدامات پاراكلينيك كه متناسب با نوع بيماري لزوم انجام آنها وجود داشت نتايج مربوطه ثبت مي شده است. اقدامات تشخيصي كه جهت بيمار انديكاسيون نداشته انجام نشده است. در نهايت نوع و تعداد آنتي‌بيوتيكهاي مصرفي ، تشخيص نهايي ، عوارض احتمالي و سير بيماري ثبت شده است.

تعداد افراد مورد نياز جهت مطالعه بر اساس 5%=‌ و 10%= d ، 96 مورد تعيين شده بود كه در نهايت جهت 126 مورد بستري معتادان تزريقي فرم اطلاعاتي تكميل گرديد. با توجه به اينكه اين مطالعه در سه بيمارستان لقمان، بوعلي، و لبافي‌نژاد در سه نقطه متفاوت تهران كه مراجعه كنندگان آنها از طبقات مختلف اجتماعي و اقتصادي مي‌باشند، انجام شده است ، جامعة تحت مطالعه مي‌تواند تا حدودي نماينده كل جامعه IVDA بستري در تهران باشد. از آنجا كه 4 بيمار مرد دوبار بستري شدند تعداد موارد بستري 126 مورد و افراد تحت مطالعه 122 نفر هستند. زمان مطالعه از خرداد 1381 تا دي 1382 مي‌باشد. اين 126 مورد

كليه موارد IVDA در بيمارستانهاي فوق نمي‌باشد. معذلك انتخاب بيماران كاملاً اتفاقي و بر اساس حضور مجري تحقيق در بخش مربوطه بوده است.
اطلاعات بدست آمده توسط برنامة SPSS ويرايش 10 آناليز شده است.
نتايج
نتايج بدست آمده در بررسي 126 مورد بستري بيماران معتاد تزريقي در بخش‌هاي عفوني دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در دو بخش يكبار به صورت كلي و سپس به صورت تفكيك جهت گروه‌هاي مختلف بيماري هاي عفوني ذكر مي‌گردد.

1- نتايج كلي
1-1 خصوصيات اپيدميولوژيك
متوسط سني جمعيت تحت مطالعه 34 سال( جوانترين 18 ساله و مسن‌ترين 60 ساله بود) و بيشترين پراكندگي در حوالي 30 سال بود.

* جدول 1 : فراواني گروههاي مختلف سني در 126 مورد بستري معتادان تزريقي در بخش‌هاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82
Age Frequency percent
≤20 3 2.4
21_30 44 35.2
31_40 49 39.2
41_50 26 20.8
51_60 3 2.4
Total 125 100.0
Missing 1
Total 126

از بين 126 مورد بستري معتاد تزريقي سه مورد زن( 40/2%) و 123 مورد مرد(6/97%) بودند. بيماران سابقه تزريق مواد مخدر را به مدت حداقل 15 روز و حداكثر 25 سال و بطور متوسط 8/5 سال مي‌دادند. در جدول شمارة 2 فراواني بيماران در سه گروه بر اساس مدت تزريق زير يكسال، بين يك تا 5 سال و بالاي 5 سال نشان داده شده است.

* جدول 2 : توزيع فراواني دورة تزريق در 126 مورد بستري معتادان تزريقي در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82
Duration Frequency Percent Cumulative Percent
≤1 year 28 29.5 29.5
1_5 year 34 35.8 65.3
>5 year 33 34.7 100.0
Total 95 100.0
از نظر مادة مخدر تزريقي عمده بيماران از هروئين استفاده مي‌كردند، 9/92% سابقه مصرف هروئين را به تنهايي و 1/3 % توأم با اپيوم مي‌دادند. تنها 4% بيماران از هروئين استفاده نمي‌كردند.
فراواني استفاده از انواع مواد مخدر در نمودار شماره 1 مشخص شده است.

* نمودار يك: توزيع فراواني انواع مواد مخدر تزريقي در 126 مورد بستري معتادان تزريقي در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد‌81 تا دي‌82

1/44% بيماران منحصراً در ناحية كشاله ران و 6/36% در اندام فوقاني( ساعد، بازو، پشت دست) تزريق مي‌كردند. درصدكمي از بيماران در يك زمان در دو محل متفاوت تزريق مي‌كردند.
فراواني تزريق درمناطق مختلف بدن در جدول شمارة 3 مشخص شده است.

* جدول 3 : فراواني مناطق مختلف تزريق ماده مخدر در 126 مورد بستري معتادان تزريقي در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82
LOCATION Frequency Percent
Groin 41 44.1
Upper Ext. 34 36.6
Groin & upper Ext. 6 6.5
Leg & upper Ext. 5 5.4
Scrotom 3 3.2
Leg 2 2.2
Groin & leg 1 1.1
Groin & scrotom 1 1.1
Total 93 100.0

بيماران دفعات تزريق روزانه را از يك بار تا 21 بار و بطور متوسط 3/3 بار در روز ذكر كردند. اكثراً بيماران كساني هستند كه روزانه دو بار تزريق مادة مخدر داشته‌اند. 81 نفر از بيماران( 5/83%) سابقه زنداني شدن را دادند. از اين تعداد تنها 47 نفر حاضر شدنذ كه به اين سؤال كه آيا در زندان تزريق مادة مخدر داشتند پاسخ دهند. 26 نفر( 3/55% از پاسخ دهندگان) تزريق يا خالكوبي در زندان داشته‌اند. 2/20% بيماران قبلاَ هم در بخش‌ عفوني بستري شده بودند و 8/16% سابقه بيماري زمينه‌اي مي‌دادند. 7/58% بيماران سابقه مصرف آنتي‌بيوتيك را قبل از بستري نمي‌دادند در حاليكه 8/34% با تجويز پزشك و 5/6% بدون تجويز پزشك قبل از بستري در بيمارستان از آنتي‌بيوتيك استفاده مي‌كردند.

2-1- علائم و نشانه‌ها
بيشترين شكايت بيماران از تب( 8/75%) و پس از آن لرز(1/57%) بوده است. 11% از بيماران لرز تكان دهنده Shaking chills داشته‌اند. فراواني علايم( شكايت بيمار) در جدول شماره 4 آورده شده است.

* جدول 4 : فراواني علائم(Symptoms) در بيماران معتاد تزريقي بستري در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82
* ساير علايم از قبيل : بي اشتهايي ، كاهش وزن ، تورم مفصل و ...

از 1/71% بيماران درجه حرارت دهاني بالاي دراولين ويزيت بدست آمد. پس از آن عفونت مشهود در پوست و بافت نرم و صداهاي ريوي غير طبيعي با فراواني 3/36% و 36% به ترتيب بيشترين نكات غير طبيعي در معاينه بيماران بودند. 2/19% بيماران كاهش هوشياري داشتند.
در جدول شماره 5 فراواني نشانه‌ها در معاينه اوليه بيمار ذكر شده است. همچنين در نمودار شماره 2 وضعيت هوشياري بيماران در معاينه اوليه نشان داده شده است.

* جدول 5 : فراواني نشانه‌ها(Signs ) در بيماران معتاد تزريقي بستري در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82

* نمودار 2 : وضعيت هوشياري معتادان تزريقي در بدو بستري در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82

3-1- آزمايشات
در فرمول شمارش خوني نيمي از بيماران( 2/49%) لكوسيت در محدودة طبيعي( بين 4000 تا 10000 ) قرار داشت. 2/8 % بيماران لكوپنيك و 6/42% لكوسيتوز داشتند.
وضعيت WBC در جدول شمارة 6 مشخص شده است.

* جدول 6 : فراواني لكوسيتوز، لكوپني و شمارش طبيعي لكوسيت در معتادان تزريقي در بخشهاي عفوني دانشگاه شهيد بهشتي از خرداد 81 تا دي 82
WBC Frequency Percent
<4000 10 8.2
4000_10000 60 49.2
>10000 52 42.6
Total 122 100.0
تنها در 6 بيمار (5/5%) باندمي(Bandcell>10%) وجود داشت. سه بيمار باند سل بيشتر از 20% و دو بيمار باندسل بالاي 30% داشتند.
پلاكت در 3/13% بيماران زير 100000 بود.
در 42 نفر از بيماران تست VDRL انجام شد كه همه موارد نتيجه منفي بود.
كشت خون در 61 بيمار انجام گرديد. 2/90% موارد منفي و در 6 مورد(8/9%) مثبت بود. ساير كشتها( مايع آسيت، مايع پلور، ترشحات زخم، CSF و …) در 68 مورد انجام شده بود كه در 15 مورد(1/22%) مثبت بود.