بخشی از مقاله
چگونگی ذخیره کردن مواد شیمیای حساس
گروه بسته بندی : برای شناسایی یک ماده شیمیایی و درجه خطرات آن به حمل و نقل مربوط می شود .
- بالاترین گروه ، گروه یک است با خطرات زیاد
- گروه 2 – خطر متوسط
- گروه 3 – خطر پایین
- گروه بسته بندی اغلب در برگه اطلاعات ایمنی مواد ( MSDS ) در بخش اطلاعات حمل و نقل نشان داده می شود .
جدول اختصارات ایمنی – کدهای خطرات بخش حمل و نقل شیمیایی
The Dot Hazzard Codes
مواد قابل انفجار Explosive 1
گاز های قابل اشتعال Flammable gas 2.1
گاز های غیر قابل اشتعال Non – Flammable gas 2.2
گازهای سمی Poisonous gas 2.3
مایع قابل اشتعال Flammable Liquid 3
جامد قابل اشتعال Flammable Solid 4.1
قابلیت احتراق خودبخودی Spantaneously Combustible 4.2
خطرناک – وقتی با آب تماس پیدا می کند Dangerous When Wet 4.3
اکسید کننده Oxidizer 5.1
پراکسید های آلی Organic Peroxide 5.2
سمی – بدور از مواد غذایی نگهداری شود Poison – Keep Away From Food 6.1
موادعفونی Infection Material 6.2
بر چسب گذاری LABE Ling
برای آگاهی و شناسایی مواد شیمیایی ، شامل نام مواد ، خطرات ، حمل و نقل ، انبارداری ، کمک های اولیه ، وسایل حفاظت فردی و اطلاعات عمومی شامل ، وزن خالصی ، وزن با ظرف ، نام شرکت تولید کننده ، آدرس و شماره تلفن ، در جهت استفاده صحیح و بیخطر ، تأمین کنندگان مواد شیمیایی اطلاعاتی را تهیه و در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهند که این اطلاعات در برگه اطلاعات ایمنی مواد ( MSDS ) بطور کامل و خلاصه بصورت برچسب روی ظروف ارائه می گردد .
در مقاله قبلی اطلاعات و چارچوب کلی در برگه اطلاعات ایمنی مواد توضیح داده شد در این مقاله اطلاعاتی در ارتباط با برچسب گذاری ارائه می گردد .
کلیه ظروف و مواد شیمیایی اعم از کوچک ، متوسط و بزرگ باید دارای برچسب باشد تا به عموم افرادی که با آن سر و کار دارند آگاهی دهد که محتوی ظرف چیست ؟ و چه خطراتی دارد ؟
برچسب مناسب باید در اطلاع رسانی به غیر از افرادی که با مواد سر و کار دارند به افراد معمولی نیز آگاهی دهد .
برچسب مواد علاوه بر خطرات فیزیکی قابلیت اشتعال ، انفجار ، خطرات میل ترکیبی یا ناسازگاری را شامل شود .
یک برچسب حاوی اطلاعات زیر می باشد :
1- نام مواد
2- علائم خطر شامل 1-2- اکسید کننده 2-2- قابل اشتعال 3-2- سمی 4-2- خورنده ، سوزاننده 5-2- زیان آور 6-2- التهاب آور 7-2- قابل انفجار 8-2- رادیو اکتیو
باتوجه به اینکه یک ماده می تواند یک یا چند خطر داشته باشند پس یک برچسب می تواند دارای یک یا چند علامت از خطرات فوق باشد .
مثلاً متانل دارای برچسب سمی و قابل اشتعال می باشد
استن – دارای برچسب قابل اشتعال
کلروفرم – دارای برچسب سمی
تری اتیل آمین – خورنده ، قابل اشتعال
دی اتیل آمین برچسب خورنده ، قابل اشتعال می باشد
پیوالویل کلراید – خورنده ، سمی و محرک
پیریدین – قابل اشتعال ، مضر
متیلن کلراید – سمی ، مضر
3- کد بین المللی مواد
4- گروه بسته بندی
5- نام ، آدرس و شماره تلفن شرکت تولید کننده ، وارد کننده ، توزیع کننده ، مصرف کننده و نمایندگی مجاز
6- وزن خالص ، با ظرف و ظرف خالی
7- تاریخ تولید و مصرف
8- شماره بچ
9- مجوز خروج
10- تعرفه گمرکی
11- شرکت بیمه گذار
12- نقطه جرقه ) F΄ یاFLASH Point ( C˚
13- مطلب دیگری روی برچسب نوشته شده موضوع کمکهای اولیه می باشد
در بحث کمکهای اولیه به موارد زیر اشاره شد :
الف ) در تماس با چشم ، معمولا ً توصیه شده بعد از تماس ماده شیمایی با چشم محل را با آب جاری و فراوانی حداقل به مدت 15 – 10 دقیقه باز نگه داشتن پلکها شسته و به پزشک مراجعه کنید .
ب ) در تماس پوست : محل را با آب جاری و فراوان بشویید و لباسهای آلوده را در بیاورید .
ج ) در تنفس : مصدوم را به هوای آزاد ببرید .
د ) در صورت بلع : دادن آب فراوان به مصدوم یا دادن شیر ، بسته به نوع مواد و توصیه آن را در MSDS توصیه و ترغیب به استفراغ و یا توصیه به عدم استفراغ .
14- ریخت و پاش و انتشار مواد
15- حمل و نقل و انبارداری
16- توصیه به مطالعه MSDS قبل از استفاده
17- توصیه به اختصاص یک سرویس اضطراری و یا تیم واکنش اضطراری در زمان وقوع حوادث
18- عبارات خطر ( هشدارهای R )
19- عبارات ایمنی ( هشدار S )
عبارات فوق بصورت عدد مشخص و در بیشتر موارد روی برچسب توضیح داده شده است ( در مقاله بعدی به عبارت S و R خواهیم پرداخت )
پس برچسب گذاری راهی مطمئن و بیخطر در استفاده از مواد شیمیایی می باشد و به عنوان اولین و ساده ترین راه شناخت مواد شیمیایی توصیه شده است .
مثالی از برچسب روی یک مواد شیمیایی :
نام مواد ( IPA ) ایزوپروپیل الکل
نام شرکت – Sasol
- حمل و نقل –
کد بین المللی 1987
گروه بسته بندی 2
نقطه جرقه ( F΄ 53 ) c˚ 7/11
برچسب خطر قابل اشتغال
وزن خالص 160 کیلو گرم
وزن ظرف 17 کیلو گرم
وزن با ظرف 177 کیلو گرم
کمکهای اولیه :
الف ) در تماس با چشم ، در صورت وجود لنز روی چشم ، آن را بردارید محل را با آب جاری و فراوان حداقل به مدت 15 دقیقه بشوئید پلکها را باز نگه دارید در صورت امکان از آب سرد استفاده کنید از هیچ نوع پماد استفاده نکنید ، پزشک را با خبر سازید .
ب ) در تماس با پوست : محل را سریعاً با آب فراوان بشوئید ، لباس و کفش را عوض کنید ، محل تحریک را با یک نرم کننده بپوشانید ، لباس و کفش را قبل از استفاده مجدد بشوئید پزشک را با خبر سازید ، محل را با یک صابون ضد عفونی کننده بشوئید و پوست را با یک پماد ضد باکتری بپوشانید .
ج) در صورت استنشاق : مصدوم را به هوای آزاد ببرید در صورت بیهوشی تنفس مصنوعی بدهید ، اگر در تنفس مشکل داشت به او اکسیژن بدهید ، کمربند و دکمه یقه و کروات را باز کنید ، در صورت بروز علائم ، پزشک را با خبر سازید .
د ) در صورت بلع ( خوردن ) : به مصدوم اجازه استفراغ ندهید ، اگر بیهوش است از طریق دهان چیزی به او ندهید ، تنفس مصنوعی دهان به دهان را شروع کنید .
ذ) در صورت نشت : با آب رقیق کنید ، با کهنه پاک کنید ، با یک ماده خشک خنثی جذب کنید .
و) ماده قابل اشتعال : بدور از هر گونه منابع جرقه نگه داری شود ، جلوی نشتی را بگیرید ، از ورود آن به داخل فاضلاب جلوگیری کنید .
ه) انبارداری : در انبار جداگانه مشخص ، در محل خنک با تهویه خوب در ظرف کاملاًدر بسته بدور از منابع جرقه ، شعله ، بدور از مواد اکسید کننده و ناسازگار نگه داری شود .
قاسم زاده کارشناس بهداشت حرفه ای
تلفن : 2879-351-0911
آدرس الکترونیکی : ghasem_326@yahoo.com
افزایش روز افزون خطرات مواد شیمیایی در رابطه با ایجاد آتش سوزی ، انفجار و اثرات سوء آن بر موجودات زنده بخصوص انسان توام با ازدیاد مصرف این‌گونه مواد در صنایع گوناگون می‌باشد. برای اینکه بتوانیم با نحوه نگهداری مواد آشنا شویم باید با فعل و انفعالات مواد آشنا شویم. تماس با جیوه باعث اختلالات عصبی می‌شود
و مقدار بسیار کم متانول ، باعث کوری و مقدار بسیار کم هیدروژن‌سیانید (HCN) عامل مرگ است. زکریای رازی اولین کسی بود که سمیت جیوه را دانست و در پزشکی از آن بهره برد.
لوزی خطر
خطرات مواد بصورت لوزی خطر ارائه می‌شود که لوزی خطر دارای چهار خانه است که هر خانه ، رنگ مخصوص به خود را دارد.
قابلیت فعل و انفعال شیمیایی
چگونگی پایداری و ترکیب ماده شیمیایی با آب را نشان می‌دهد.
قابلیت اشتعال مواد شیمیایی
در مورد نحوه اشتعال مواد با حضور و یا عدم حضور حرارت بحث می‌کند.
خطرات بهداشتی
میزان خطرات و مضرات مواد شیمیایی بر روی سلامتی انسان را بیان می‌کند.
خطرات خاص
شامل خطر واکنش مواد با آب یا پلیمریزه شدن و یا خطر مواد رادیواکتیو است.
ابزار لازم برای نگهداری مواد شیمیایی
• موادی که در حرارت و فشار معمولی قادر به تجزیه و یا واکنش انفجاری هستند، مثل اسیدپیکریک ، تری نیتروتولوئن: باید در ظرفی بصورت بطری ، جعبه و یا شبکه و یا مخازن فلزی و زیر آب نگهداری شوند و از رسیدن ضربات فیزیکی به این مواد خودداری شود و دور از مواد اکسیدکننده قرار گیرند.
