بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش برطرف کردن پرخاشگری در دانش آموزان از راه ورزش است. در مدتی که مشغول به تدریس بودم، همواره دوست داشتم، در کنار تربیت بدنی به بهداشت روانی و ایجاد محیطی سالم و پر نشاط و به دور از عوامل مختلفی که باعث ایجاد اختلال در روند کارم می شدند توجه داشتم و با استفاده از روشهای مفید به رفع عوامل مشکل زا پرداختهام. اینجا مشکل وجود یک دانش آموز پرخاشگر در کلاسم بود در نتیجه تصمیم به رفع این مشکل که در کلاس به وجود آمده بود گرفتم.
بعد گفتگو خصوصی سعی در شناخت رفتارش کردم و ریشه اصلی پرخاشگری و استرس در خانوادهاش یافتم. سپس به جمع آوری اطلاعات توسط پرسشنامه، مطالعه کتابهای تربیت بدنی، صحبت با متخصصین و دیگر دبیران این دانش آموز پرداخته و این اطلاعات را تجربه و تحلیل نموده و انواع پرخاشگری و روشهای درمان با انواع ورزشها و عوامل تقویت کننده و بازدارنده این رفتار را مشخص کردم و مهمترین عامل مرتبط را که همانا فقر عاطفی خانواده و توجه نکردن به وضعیت بدنی بچهها و بی توجهی به ورزش و سلامتی بوده از میان آنها مشخص کرده و سعی در کاهش و حذف عامل کرده و کاهش قابل توجه رفتار پرخاشگرانه را ملاحظه کردم جهت اطمینان حاصل کردن از روش کار مرتب با خانواده و دبیران در ارتباط بوده و از نتیجه کار مطمئن شدم.
-1مقدمه
عواطف و احساسات، نحوه رفتار و عملکرد انسان را مشخص میسازد و در چگونگی اداره امور زندگی روزمره نقش بسزایی دارد. رفتار پرخاشگرانه که از انگیزه پرخاشگری سرچشمه میگیرد از دیدگاههای گوناگون به طرق مختلف تعریف شده است. پرخاشگری به معنی ستیزه جویی و جنگ طلبی و رفتار تند و خشن است و برای توصیف حالتهای عاطفی مختلف از رنجش عادی تا غیظ و غضب شدید بکار میرود . در پیرامون خویش شاید کودکانی را بیابیم که در همه زمینههای ارتباطی، حتی بدون اندیشیدن، مایلاند به نوعی مخالفت خود را ابراز کنند. این کودکان از ادامه زندگی خود رنج می برند و خانواده و افراد محیط خود را با مشکلات زیادی مواجه میسازند.
هر چند ویژگی مخالفت کردن و پرخاشگری در نوع انسان یک پدیده هنجار بشمار میآید و در کودکان نیز این ویژگی با نوسان و توالی متغیری طبیعی به نظر میرسد. اما در برخی از کودکان ستیزهجویی از سطح، عمق و شدت بیشتری برخوردار است که باید با آن به صورت یک رویکرد روانی برخورد کرد. این اختلال روانی به صورت مخالفت کردن در مقابل هر چیزی به همراه بحث و جدل کلامی دائم و تمایل نداشتن به انجام هر گونه رفتار منطقی بروز میکند این عارضهیروانی قبلاً به عنوان پرخاشگری نهفته خوانده میشد. کودکان پرخاشگر مخالفت خود را به صورت رفتار منفی نشان میدهند، به هنگام آموزش مهارتهای حرکتی، میتوان اثرات تمرینات ورزشی را روی رفتار و اخلاق کودکان ورزشکار مشاهده کرد.
برخی از گزارشهای والدین کودکان ورزشکار نشان میدهد که حضور فرزندانشان در ورزش، در آرامش و مهار نسبی پرخاشگری مؤثر است. برخی تحقیقات انجام شده خاطر نشان میسازد که تمرینات رزمی دراز مدت موجب کاهش پرخاشگری در نوجوانان میشود. پرخاشگری در کودکان به صورتهای مختلف است ممکن است دانش آموزی در حیاط مدرسه در حال توپ بازی باشد اگر توپش به طور تصادفی و بدون آنکه اراده کند به شیشه بخورد و آن را بشکند، این عمل رفتاری پرخاشگرانه تلقی نمیشود.
در حالی که اگر همان کودک توپش را عمدی به قصد شکستن شیشه به سوی پنجره پرتاب کند، رفتارش پرخاشگرانه است، از این رو، در شناسایی و تعریف پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه باید هدف از انجام دادن آن عمل مشخص شود. مرحوم شهید رجایی در زمانی که تصدی وزارتخانه را به عهده داشت پس از بازدید از یک کلاس ورزش گفت: چنان مجذوب حرکات و رفتار شیوه کار معلم ورزش شده بودم که با صراحت اعلام کرده: اگر ورزش این است که من هم اکنون دیدم ..... من نه ریاضی میخواهم و نه ..... در همین یک ساعت همه چیز را دیدم و ادامه میدهد: » بروید و ادامه دهید و کارها را تقویت کنید و ما هم هستیم.«
-2پیشینه تحقیق
مرحوم شهید دکتر رجایی فرموده اند: آن قدری که شما - معلمان ورزش - میتوانید در میدان ورزشی بچههارا تربیت کنید در کلاس واقعاً نمیشود آنها را تربیت کرد. برای این که در کلاس- من بارها گفتهام بچهها خودشان را جمع و جور میکنند و آدم نمیفهمد که ذات آنها چیست؟ کودکان امروز، مسئولان امور فردا هستند. اگر آنان را درست تربیت کنیم، زندگی شاداب خود را در خدمت به جامعه خواهند داشت حرکت و فعالیتهای بدنی و ورزش بهعنوان یک نیاز اساسی برای بهزیستی افراد بشری و جوامع علمی پذیرفته شده است. من به عنوان یک معلم دورهی ابتدایی وظیفه خود دانستم که یک معلم ورزش دوره ابتدایی باید با تئوریهای روان شناختی بازی آشنا باشد همانطور که فروید، انگیزه اصلی بازی را تخلیه هیجانی دانسته و معتقد است که بازی با به وجود آوردن آرامش، موجب کسب لذت و آرامش میشود. پس من هم بهعنوان یک معلم علاقهمند به شغلم تصمیم گرفتم برای به دست آوردن شادابی و برطرف کردن پرخاشگری دانش آموزانم مطالعه و تحقیق کنم.
-3روش شناسی تحقیق
تحقیق از نوع مطالعهای و کتابخانهای و توسط پر کردن پرسشنامه انجام شده است.
-4پرخاشگری و ورزش
در تعریفی از ورزش چنین میگویند: ورزش و ورزش کردن پدیدهای است که در شرایط کنونی زندگی بشر برای پر کردن خلأ ناشی از زندگی ثابت و تحرک اساسی بدن صورت میگیرد و در بر گیرنده یک سری حرکات سیستماتیک و حساب شده برای حصول به هدف بالا بردن و درجه سلامتی تن و روان و سلامت عقل و هوش و بعد ارضای غرایز طبیعی است. ورزش و تربیت بدنی که خواص و ویژگیهای علمی آن در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بارز و روشن است و در بهداشت و سلامت جسم و روان، در نشاط و تفریح خاطر و در افزایش قابلیتهای کاربردی عضلات و کم کردن پرخاشگری، هنگام انجام امور مختلف و بالاخره در آموزشهای اخلاقی و اجتماعی نقش مؤثر و کارساز دارد.
یکی از راههای کاهش و کنترل میزان پرخاشگری، ورزش است ورزشهای گروهی درکاهش پرخاشگری مؤثر است و ورزشکاران رشتههای گروهی میزان پرخاشگری کمتری دارند پس میتوان نتیجه گرفت که در جمع و گروه بودن میتواند تأثیر مثبتی در کاهش پرخاشگری داشته باشد. پس باید مسئولین به این امر مهم بیشتر توجه کنند و شرایط حضور تمام اقشار جامعه در میادین ورزشی را بیشتر فراهم آورند تا در نهایت از بسیاری از نزاعها و درگیریها جلوگیری شود.
تحقیقات نشان داده است که پسران در سنین 5 تا 7 سالگی در صورت همبازی شدن با دختران پرخاشگری بیشتری از خود نشان میدهند . دختران هنگام همبازی بودن با پسران پرخاشگری بیشتری به نسبت بازی با هم جنس خود نشان میدهند ورزش بهعنوان عامل محیطی در کنترل پرخاشگری و ایجاد رفتارهای صلح آمیز نقش بسزایی دارد پس ابتدا باید افراد را در مسیر ورزش قرار داد تا عادات صلح آمیز را در آنها ایجاد نمود. فعالیت بدنی منظم آثار مثبت و سودمندی به دنبال دارد از بعد جسمانی، روانی و اجتماعی سودمند است ما در اینجا بعد روانی ورزش را مورد بررسی قرار میدهیم.
-5دلیل کاهش پرخاشگری و استرس توسط ورزش
در اثر خشم و استرس و عکسالعمل طبیعی بدن، انرژی در دسترس عضلات زیاد شده و انرژی مازاد به صورت افزایش فعالیتهای جسمانی به طور طبیعی در بدن بروز کرده و قابل مشاهده است. افرادی که از نظر بدنی آمادهاند و تمرینات منظم بدنی انجام میدهند بهتر و آسانتر از افراد عادی این عکسالعمل را در خود به وجود میآورند . تمرین و ورزش نوعی آرامش در مقابل پرخاشگری به وجود میآورد . هنگامی که ورزش میکنید نه تنها بهتر مینگرید. بلکه احساس بهتری نیز پیدا میکنید پس نتیجه میگیریم با ورزش میتوانید در برابر خشم مقابله کنید. امروزه ورزش در اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش و روان درمانی قرار گرفته است.
با فشارهای روحی و روانی و عصبی که هر روز با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرسهای روزمره زندگی زیاد شده است، داشتن آمادگی جسمانی متعاقب فعالیتهای ورزشی بهترین وسیله برای مقابله و پیش گیری از بروز پرخاشگری، افسردگی و دیگر اختلالات روحی، روانی است، یعنی ورزش سهمی در بهداشت روانی دارد. پرداختن به بازی و ورزش، اصولاً باعث انبساط خاطر و شادابی و کاهش پرخاشگری میشود. به همین دلیل است که گروه زیادی از مردم پس از کار و تلاش خسته کننده شغلی، ساعات فراغت خود را صرف فعالیت ورزشی میکنند . حتی دیده شده افرادی که دچار غم و اندوهی هستند موقعی که به ورزش میپردازندواقعاً برای دقایقی هم که شده تأثرات خود را از یاد می برند.
توجیه علمی این موضوع ترشح اندروفین متعاقب پرداختن به ورزش است. اندروفین ها که خواص مخدری دارند باعث افزایش آستانه درد میشوند و قادر به ایجاد نشاط و انبساط خاطر هستند کو و همکارانش اولین پژوهشگرانی بودند که افزایش قابل توجه بتا اندروفین را پس از 8 هفته تمرین گزارش کردند که پاسخ بتااندروفین بسیار سریع است، بهطوریکه پاسخ بتااندروفین در ورزشکاران در هنگام فعالیت بسیار سنگین تقریباً %50 بیش از غیر ورزشکاران است. پاسخ بتااندروفین به هنگام ورزش، حتی تا 8 برابر قابل افزایش است به همین علت، ورزش میتواند بهعنوان اعتیاد مثبت مطرح شود و متغیرهای روانی مانند پرخاشگری، افسردگی، تنش و خستگی روانی را کاهش دهد.
-6تعریف طرح مسأله
مسئله مهمی که از نظر تربیتی برای جامعه ما در خور توجه است پرورش نونهالانی است که سازنده جامعه فردا هستند ما مربیان باید باحوصله و بردباری تمام مشکلات دانش آموزان را شناسایی کرده و در جهت رفع آنها تلاش کنیم. در اوایل سال تحصیلی متوجه شدم که یک نفر از دانش آموزانم از لحاظ اخلاقی مشکل دارد و پرخاشگری میکند و حالت نشاط و شادی را از زنگ ورزش گرفته است و مرتب با کوچکترین حرکتی جر و بحث میکرد . احساس کردم با این روش دانش آموزان دیگر رنج می برند و نمیتوانند بهراحتی و شادابی ورزش کنند و باید فکری کنم که با هر روش ممکن جلوی پرخاشگری این دانش آموز گرفته شود تا فضای کلاسم بانشاط و شاداب گردد و دانش آموزانم از زنگ ورزش لذت کافی ببرند و به فکر راهکارهایی افتادم.
