بخشی از مقاله
مقدمه:
ایالت متالوژنی اصفهان – ملایر با طول بیش از 500 و عرض 30 کیلومتر در حاشیه ایران مرکزي ، در زون سنندج – سیرجان قرار دارد. این ایالت به عنوان یکی از گسترههاي معدنی سرب و روي ایران می باشد.
کانههاي این ایالت معدنی گالن، اسفالریت، پیریت، مگنتیت، میسپیکل، بورنیت، پیروتیت، کالکوپیریت،مارکاسیت، و مس خاکستري می باشند. کانیهاي باطله کلسیت ، باریت ودولومیت هستند وکانیهاي کوارتز،فلوریت واکسیدهاي آهن در ردههاي بعدي قرار دارند.
در این محدوده چند افق کانهدار تشخیص داده شده که کانسار کهرویه در مجموعه کانسارهایی قرار دارد که سنگ میزبان آنها آهک اربیتولین دار کرتاسه می باشند.
عمدتاً سه نوع ساخت براي کانسارهاي موجود در ایالت ملایر – اصفهان گزارش شده است که شامل ساخت هاي لایه اي ، رگه اي وعدسی شکل می باشد وکانسار کهرویه از نوع رگه اي است.
ژنزکانسار سرب وروي کهرویه شهرضا
روش مطالعه:
مطالعات صحرایی منطقه با جمعآوري نمونههایی ازمناطق کانی زایی و عقیم صورت گرفت ، سپس باتهیه مقاطع نازك و نازك –صیقلی، مطالعه میکروسکوپی این نمونهها انجام شد. در مرحله بعد، نقشه زمین شناسی از منطقه با مقیاس1 : 5000تهیه گردید. تعدادي از نمونههاي کانسنگ وسنگ درونگیر با روش جذب اتمی آنالیز شد (جدول . (1 همچنین یک نمونه از کانسنگ هابا روش XRD مطالعه
گردید (جدول . ( 2 سپس 5 نمونه از گالنها و کلسیتهاي رگههاي معدنی براي مطالعه ایزوتوپهاي پایدار ( اکسیژن ، گوگردو کربن) انتخاب وبه دانشگاهwaterloo کانادا فرستاده شد که نتایج آن در
جداول 3 و 4 و 5 آورده شده است.
بحث:
چینه شناسی، سنگ شناسی و تکتونیکمنطقه:
توالی چینهشناسی واحدهاي سنگی در ناحیه قصر چم – کهرویه، شامل سنگ آهک خاکستري تودهاي تا ضخیم لایه (بعضا االیتی) به سن ژوراسیک میانی، آهکهاي ضخیم لایه و آواري به سن ژوراسیک فوقانی تا کرتاسه پایین هستند که روي مجموعهاي از شیل اسلیتی وماسه سنگ قرار دارند.
کانسار کهرویه در داخل آهک هاي کرتاسه پایینی قرار گرفته که با آهک هاي تودهاي آپسین به صورت دگرشیب پوشیده می شود. آهک هاي آپسین توسط آهک هاي لایهاي میکرایتی و آرژیلیتی کرتاسه بالایی (مایستریشیتین) پوشیده شده اند که حاوي فسیل آمونیت می باشندو با کنتاکت گسله به صورت غیر هم شیب قرار دارند.
مطالعات صحرایی و میکروسکوپی نشان می دهند که منطقه به شدت تکتونیزه بوده و گسلهاي زیادي با روند شمال شرق – جنوب غرب و تعدادي نیز با روند شمال غرب – جنوب شرق و شمالی – جنوبی کانسار را قطع کرده اند (شکل .(1
در این کانسارکانی سازيها از گسلها تبعیت کرده اند و می توان نتیجه گرفت ك این گسلها به عنوان
معبري براي عبور سیالات وتمرکز مادة معدنی عمل کرده اند. از لحاظ تکتونیکی این کانسار در ارتباط بانیروهاي کششی در یک محیط تکتونیکی فشاري می باشند. (Mitchell and Grarson , 1981) و احتمالا تکتونیک فشاري حاصل از مکانیسم پمپ (seismic pumping) در اثر چرخه fault valve یا sibson cycle ، باعث خروج سیالات کانی ساز از عمق شده است. (sibson , 1975)
کانی شناسی
کانسار سرب و روي کهرویه از انواع کانسارهاي سرب و روي با سنگ میزبان کربناته می باشد که کانه اصلی آن گالن است. آنالیز یک نمونه از کانسنگها منطقه نشان می دهد که کانه غالب گالن می باشد و کانیهاي باطله این کانسار کوارتز، کلسیت و کانیهاي ثانویه ، سروزیت وانگلزیت و ژیپس هستند.
بلورهاي کلسیت، کوارتز و گالن، آثاري از دگرشکلی وتحمل استرس را نشان می دهند، بنحوي که در بلورهاي کلسیت ماکلهاي پلی سنتتیک حاصل از دگرشکلی، کاملا مشخص است(اشکال 2 و 3 و 4 و .( 5 همچنین بلورهاي کوارتز داراي خاموشی موجی شدید می باشند وکانه هاي گالن نیز آثاري از
348
مجموعه مقالات نهمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تربیت معلم تهران، 1384
تحمل استرس و دگرشکلی را به صورت تغییر شکل رخهاي مثلثی به سرنیزهاي را نشان می دهد
(شکل (6 ، و بافت post Depositional دارند .(Vaughan et al , 1994)
با توجه به اینکه کانیهاي کلسیت سنگ آهک میزبان ، فاقد چنین فابریک هاي دگرشکلی هستند می توان نتیجه گرفت که تشکیل رگهها در امتداد شکاف ها و درز ه ها، در ارتباط با فازهاي دگرشکلی و تکتونیک بوده است.
هندسه ماکلهاي دگرشکلی (e-twing) در کلسیت درجه حرارت دگرشکلی را نشان می دهد
( شکل 7 ، .( passchier and trouw 1998
ماکلهاي تیپ I که داراي باریکههاي مستقیم بوده ودرجه حرارت زیر 200 o c را نشان می دهند. در
حالیکه ماکلهاي تیپ II عریض تر بوده و حداکثر درجه حرارت o c 300 رامشخص می کنند. در
درجه حرات بالاي 200 o c ماکلهاي متقاطع تیپIII و ماکلهاي خمیده حضور دارند که خمیدگی ماکلها می تواند ناشی از فعالیت لغزش روي سطح r و f باشد (Burkhard , 1993)
مطالعات ایزوتوپی
بررسی مقادیر نسبت ایزوتوپی گوگرد 34 از نمونههاي گالن کانسار کهرویه نشان می دهند (جدول (3که این کانسار مشابه با تري استیت آمریکا( (Tri-state می باشد (شکل 8 ، نقل از بارنز, ( 1979
. همچنین مشخص گردید که منشاء گوگرد موردنیاز براي تشکیل کانی هاي سولفیدي این کانسار از احیاي سولفات هاي موجود در آب دریا و یا تبخیري ها نبوده است.
مقادیرنسبت ایزوتوپی اکسیژن 18 از کانی هاي کلسیت (جدول (4 نشان می دهند که آبهاي جوي در تشکیل این کانسار نقش موثري داشته اند. احتمالاً نفوذ آبهاي جوي از طریق گسلهاي عمیق و گرم شدن این ابها سبب شستن فلزات از سنگها و رسوبات شده است .فلزات توسط کمپلکسها حمل ونهایتا در سنگهاي آهکی میزبان ته نشین شده اند. (شکل (9
مقادیر نسبت ایزوتوپی کربن 13 کانی هاي کلسیت ( جدول (5 نشان می دهند که تشکیل این کانی در محدودة کربنات هاي آبهاي شیرین (fresh water carbonate) قرار می گیرند. (شکل (10
بیشتر کانی هاي کربناتی که در مراحل اولیه در رگههاي هیدروترمالی تشکیل شده اند داراي مقادیري از نسبت ایزوتوپی کربن 13 در محدودة o o − 6 o تا o o − 9 o می باشند. اما کانی هاي کربناتی که از نظر پاراژنتیکی در مراحل بعدي تشکیل شده اند، نسبت به مراحل ابتدایی غنی از 13 C می باشند، و
درنتیجه داراي مقادیر C 13 δ مثبت می باشند. (Barnes , 1979)
با توجه به مقادیر 13 C δ در نمونههاي کلسیت کانسار کهرویه می توان نتیجه گرفت که این کانیها
در مراحل اولیه تشکیل کانسار بوجود آمدهآند.
349
اضرهش هیورهک يورو برس راسناکزنژ
:يریگهجیت
ناوت یم نژیسکا و درگوگ ،نبرک رادیاپ ياهپوتوزیا جیاتن و یپوکسورکیم ،ییارحص دهاوش هب هجوت اب
یس یس یم هرد پیت ياهراسناک عاونا زا و کیتنژ یپا تروص هب ار هیورهک يور و برس راسناک زنژ قرش بونج راسناک صوصخلا یلع ، اکیرمآ (Tri - state) تیتسا يرت ياهراسناک هباشم یپ
