بخشی از مقاله
چکیده
توسعه اجتماعی، وسیعترین و گستردهترین بخش توسعه فراگیر است که جنبههای متعدد و بسیاری را در بر میگیرد. در واقع هدف اصلی توسعه اجتماعی ارتقاﺀ سطح زندگی افراد و کیفیت زندگی آنان است. پژوهش حاضر، با هدف دستیابی به عوامل پیش برندهی توسعهی اجتماعی زنان روستایی در روستا های شهرستان شهرضا، به روش پیمایشی، توصیفی، تحلیلی انجام شد.
جامعه آماری تحقیق شامل۸۱۰۵ زن روستایی باسواد و بالای ۵۱ سال ساکن در روستاهای دارای دفاتر ICT روستایی واقع در شهرستان شهرضا بوده است که با استفاده از فرمول کوکران، ۰۹۱ زن روستایی به عنوان نمونهی آماری انتخاب و پرسشنامهها به روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب بصورت تصادفی در بین آنان توزیع گردید. روایی پرسشنامه براساس نظر خواهی از کارشناسان مورد تایید قرار گرفت و برای تعیین پایایی ابزار تحقیق نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده شد.
ضریب آلفای کرونباخ بالای 0/7 به دست آمد که نشان دهندهی پایایی مناسب پرسشنامه است. تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار spss و تکنیک تحلیل عاملی انجام شد. براساس نتایج تحلیل عاملی، عوامل پیش برندهی توسعهی اجتماعی زنان روستایی، آگاهی زنان روستایی از خدمات دفاتر ICT روستایی - %۱۲ - ، استفادهی زنان روستایی از خدمات دفاتر ICT روستایی - ۰۲% - و درصد استقلال مالی زنان روستایی و تعداد فرزندان آنان - ۸۱% - از واریانس کل را تبیین کرد.
مقدمه
مسئلهی توسعه یکی از مسائل مهم در حوزههای انسانی- اجتماعی است. جامعهی ایران نیز مانند دیگر جوامع در حال توسعه در دهههای اخیر به دنبال دستیابی به توسعه بوده است
توسعه اجتماعی، وسیعترین و گسترده-ترین بخش توسعه فراگیر است که جنبههای متعدد و بسیاری را در بر میگیرد. در واقع هدف اصلی توسعه اجتماعی ارتقاﺀ سطح زندگی افراد است
توسعه اجتماعی را میتوان یکی از ابعاد اصلی توسعه و بیانگر کیفیت سیستم اجتماعی در راستای دستیابی به عدالت اجتماعی، ایجاد یکپارچگی، انسجام اجتماعی، افزایش کیفیتزندگی و ارتقاﺀ کیفیت انسانها دانست
توسعهی اجتماعی با چکونگی و شیوهی زندگی افراد یک جامعه پیوند تنگاتنگی دارد و ناظر بر بالا بردن سطح زندگی عمومی از طریق ایجاد شرایط مطلوب و بهینه در زمینههای فقرزدایی، تغدیه، بهداشت و مسکن میباشد
فناوری اطلاعات و ارتباطات - ۱ - ICT متشکل از سه کلمه جداگانه، اطلاعات، ارتباطات و فناوری است
فناوری اطلاعات و ارتباطات منجر به تغییرات قابل توجه در شیوه زندگی مردم، کار، تعامل و یادگیری فعال میشود . - Nechita and Timofti,2011:1509 - برخی از این تغییرات در زمان بسیار سریع بوده است به گونهای که امروزه به طور فزاینده، از فناوری اطلاعات و ارتباطات - ICT - به عنوان یک ابزار توسعه استفاده میشود
توسعه مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، طرز تلقی عامهی مردم و نهادهای ملی، تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری ها و ریشه کنکردن فقر مطلق اس
فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند ضمن فراهم آوردن امکان دسترسی بیشتر و سریعتر به منابع اطلاعاتی، فرصتهای نوینی برای توانمندسازی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی زنان روستایی و نیز بهبود وضعیت شاخصهای کیفیت زندگی در روستاها ایجاد کند
فناوری اطلاعات و ارتباطات به طور کلی به عنوان ابزاری برای مقابله با فقر بوده که زنان روستایی را قادر میسازد در جهت بهبود ارائه خدمات اجتماعی و افزایش سطح اطلاعات برای حمایت از امنیت غذایی و همچنین فرصتهایی برابر برای همهی مرد م و افزایش سطح دانش با استراتژیهای نوآورانه در زمینهی کشاورزی حرکت نمایند
در مورد زنان روستایی، با وجود اینکه نیمی از جمعیت فعال روستایی را زنان تشکیل می دهند که نقش چشم گیری در تولید ناخالص ملی دارند، ولی به دلیل شرایط خاص فرهنگی، مذهبی و مشارکت اجتماعی فعال ندارند و همواره در حاشیه برنامه های توسعه قرار میگیرند
وضعیت زنان روستایی در هر جامعهای نشانگر میزان پیشرفت آن جامعه است، و این واقعیتی است که روز به روز تعداد بیشتری آن را در مییابند
نتایج پژوهش صیاد بیدهندی و همکاران - ۱۹۳۱ - ، با عنوان بررسی قابلیت اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی زنان روستایی شهرستان لاهیجان نشان داد که میزان تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمندی زنان روستایی تحت تاثیر رفاه، میزان دسترسی به خدمات و آگاهی از خدمات بوده است.
نتایج تحلیل عاملی حبیبزاده و همکاران - ۲۹۳۱ - در شهرستان کرج نشان داد که محیط زیست، حمل و نقل، اشتغال زنان، ارتباطات، همبستگی اجتماعی، روابط خانوادگی، در خواست کمک از دیگران و علاقه به کار از عوامل پیش برندهی توسعهی اجتماعی شناخته شد. توسعهی اجتماعی زنان روستایی اهمیت و ضرورت علمی و اجتماعی خاصی دارد. جامعهی روستا یی امروز از نظر اجتماعی دچار پس افتادگی توسعه است و اگر برای رفع آن تلاش نگردد، آسیبها و نابسامانیهای اجتماعی فزونی خواهد یافت.
بنابراین، کار در زمینهی ابعاد اجتماعی توسعهی متوازن و همه جانبه ی زنان روستایی، هم در بعد علمی و هم در بعد اجرایی، به طور جدی باید دنبال شود. هر جامعهی روستایی که در جهت توسعهی اجتماعی تلاش می کند باید به گونهای برنامهریزی کند که با شناخت درست، عوامل پیشبرنده را تفویت کند. پژوهش حاضر بر این اساس شکل گرفته است و درصدد است با شناخت این عوامل و ارائهی پیشنهادهای لازم سبب بهبود عوامل پیش برندهی توسعهی اجتماعی زنان روستایی در منطقهی مورد مطالعه گردد و زمینههای لازم را جهت ارتقاﺀ سطح توسعهی اجتماعی زنان روستایی شهرستان شهرضا فراهم آورد.
روش آماری
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از لحاظ نحوهی گردآوری دادهها توصیفی- تحلیل، و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل۸۱۰۵ زن روستایی باسواد و بالای ۵۱ سال در۶۱ روستای دارای دفاتر ICT روستایی واقع در شهرستان شهرضا میباشد. با استفاده از فرمول کوکران، ۰۹۱ زن روستایی به عنوان نمونهی آماری انتخاب و پرسشنامهها به روش نمونهگیری انتساب طبقهای بصورت تصادفی در بین زنان روستایی ساکن روستاهای دارای دفاتر ICT توزیع گردید. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق نیز از روش آلفای کرونباخ است فاده شد. ضریب آلفای کرونباخ بالای ۷/۰ به دست آمد که نشان دهندهی پایایی مناسب پرسشنامه است.
پردازش و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت. در بخش آمار توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار استفاده گردید و در بخش آمار استنباطی نیزاز تکنیک تحلیل عاملی استفاده شد. تحلیل عاملی جزو تکنیکهای هم وابسته محسوب میگردد و کلیه متغیرها نسبت به هم وابسته لحاظ گردیده و سعی میشود تا تعداد زیادی متغیر در چند عامل خلاصه شوند.
شکل ۱- عوامل پیش برندهی توسعهی اجتماعی زنان روستایی
محدودهی مورد مطالعه
شهرضا یکی از شهرستانهای استان اصفهان که در فاصله ۰۸ کیلومتری اصفهان قرارگرفته، دارای یک بخش، دو شهر، چهار دهستان و ۸۲ روستای دارای سکنه میباشد. جمعیت شهرستان شهرضا در سال ۰۹۳۱ نزدیک به ۵۵۵۹۴۱ نفر جمعیت، که از این جمعیت حدود ۰۵۴۹۱ نفر در مناطق روستایی سکونت دارند. از ۸۲ روستای این شهرستان ۶۱ روستا دارای دفاتر ICT روستایی هستندکه دارای ۸۱۰۵ نفر زن روستایی باسواد، بالای ۵۱ سال است که این تعداد جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل داده است.
