دانلود مقاله گیاه خشخاش

بخشی از مقاله

مقدمه:
خشخاش گياهي است که بومي که اروپاي جنوب شرقي و آسيا (خاورميانه) است.
کشت خشخاش نخستين بار 3400 سال پيش از ميالد در جنوب ميان رودان صورت گرفت. در برخي از مقالات هم زکر شده که، اين گياه حدود 2500 سال قبل در منطقه ي مديترانه کشت مي شده است و سابقه ي گياه را تا 5000 سال قبل ذکر مي کنند.

به طور کلي بيشتر مواد مخدر از ترياک به دست مي آيد و آن نيز محصول نوعي خشخاش است. از آثاري كه از سومري ها باقي مانده است چنين برمي آدي که آنها قديمي ترين و مشهورترين ماده ي مخدر يعني ترياک را استعمال مي کردند و به خشخاش گياه شادي بخش هم مي گفتند. سوري ها خشخاش را گياه لذت مي ناميدند. پس مي توان عمر کشت خشخاش را با عمر شناسايي ترياک و مواد مخدر توسط انسان برابر دانست.

هنر کشت خشخاش بعدها از سوري ها به آشوريان و سپس به بابليها منتقل شد و از آن جا به مصر راه يافت. در دهه ي 13 پيش از ميلاد دوران طلايي ترياک با کشت گسترده ي خشخاش در تبس پايتخت مصر آغاز شد. بازرگانان، ترياک و همراه آن کشت خشخاش را از مصر به کارتاژ، يونان و اروپا مي بردند، پس از آن« کشت خشخاش در قبرس پيشرفت قابل ملاحظه اي داشت و ترياک در قرن چهارم به چين هم رسيد و به اين ترتيب، کشت خشخاش در سراسر کره ي زمين گسترش يافت.

نام علمي خشخاش:‌
در طبقه بندي، هر گياهي داراي يک اسم ژنريک است که از دو کلمه تشکيل يافته است. اولين کلمه معرف جنس و دومي معرف گونه ي گياه مورد نظر است. گياه خشخاش با نام علمي papaver somniferuml (پاپاور سومنيفرم)گياهيست متعلق به تيره يا خانواده ي papaveraceae (شقايق) و جنس ياژانر papaver و گونه ي somniferume مبدأ خشخاش را از گونه ي papaverse tigerum مي دانند.

شرح تيره خشخاش:
Papaveraceae گياهاني عموماً علفي بندرت داراي اعضاي چوبي و يا به صورت درختچه اند شامل 700 گونه مي باشند که تعداد فراواني از آنها تعلق به papaver ها دارند وسعت انتشار آنها در کره زمين زياد مي باشد بطوريکه در غالب نواحي معتدله نيمکره شمالي و حتي در مناطق سرد يافت مي شوند ولي در نيمکره جنوبي بندرت ممکن است نمونه هايي از آنها مشاهده گردند اين گياهان

برگهايي به وضع منفرد بر روي ساقه دارند پهنک برگ آ«ها نيز غالباً منقسم به قطعات باريک فراوان است گلهاي آنها نر- ماده شامل 2 کاسبرگ زود افت 4 گلبرک(در 2 رديف) تعداد زيادي پرچم و مادگي از تخمداني چند خانه است. در بعضي از آنها 3 کاسبرگ و6 گلبرگ ديده ميشود.
از اختصاصات آنها اين است که گلبرگ هاي آنها در حالت غنچه وضع چين خورده دارند ولي پس از شگفتن گل صاف مي گردند.

ميوه آنها پوشينه يا خورچين مانند و محتوي دانه هاي ريز بسيار است.
غالب گياهان اين تيره مانند papaverها، Glauciumها، Cheledoniumها و غيره مجاري ترشحي لاتکس مرکب از سلولهاي منفرد با پشت سر هم با جدار عرضي سوراخ دار و يا بصورت مشبک دارند اين سلولها و مجاري در پارانشيم ها مخصوصا در بافت آبکش ديده مي شوند. شيرا به آنها ممکن است شيري رنگ (papaver) ها يا زرد رنگ (Chelidonium)ها و يا قرمز رنگ در

(Sanguinaria)ها باشد. گياهان داروئي مهمي در اين تيره وجود دارند که ارزش درماني ارزنده آنها سبب گرديده که در بسياري از مداواها با اثر قاطع بکار مي روند از بعضي از آنها مواد موثر بسيار مهمي استخراج مي گردد که در پزشکي اهميت فراواني دارد.

طول عمر و ارتفاع خشخاش:‌
خشخاش گياهي است يک ساله (يعني طول دوره ي رشد آن کمتر از يکسال زراعي است) خشخاش سريع الرشد وبه صورت بوته ي تقريباًٌ صاف و بدون کرک است. تعداد کروموزوم هاي اين گياه، 22 جفت مي باشد. ارتفاعش حدود 1متر و در صورت مرغوب بودن زمين به 5/1 متر هم مي رسد.

ريشه ي خشخاش:
بوته ي خشخاش داراي ريشه هاي سطحي و کم قوت است. ريشه ي خشخاش مخروطي يا مارپيچي شکل است.
ساقه ي خشخاش:‌
ساقه ي اين گياه نازک واستوانه اي و باريک و سبز رنگ بوده و از ماده ي مومي مستور گشته و اصولاً انشعابات کمي توليد مي نمايد.

برگ خشخاش:‌
برگهاي خشخاش به صورت متناوب در روي ساقه قرار مي گيرند ودراز وشکاف دار يا دندانه دار بوده وشفافنند.برگهاي قسمت تحتاني ساقه خيلي بزرگ و بادمبرگ هستند در حالي که برگهاي قسمت فوقاني ساقه کوچکتر و دمبرگ و ساقه را در آغوش مي گيرند. شکل برگ ها نسبتاً بيضي و طول آن به 10 تا 25 سانتيمتر مي رسد.

گل خشخاش:‌
گل خشخاش درشت و در انتهاي ساقه باپدانکول طويل قرار مي گيرد و رنگهاي مختلفي از جمله: سفيد، قرمز وارغواني مايل به قرمز يا بنفش است. گلهاي خشخاش را دو کاسبرگ مقعر از بدون احاطه نموده به طوري که بعد از باز شدن گلها اين دو کاسبرگ مي افتند. خشخاش دارا ي چهار گلبرگ نازک و گرد است که دو به دو روبه هم قرار مي گرفته در موقع بازشدن گلها گسترده شده و اندامهاي مذکري که از اطراف تخمدان خارج مي گردند را نمايان مي کنند. قبل از باز شدن گل، بيشتر پرچم ها به صورت غنچه مچاله گرديده اند.

اندام مذکر داراي يک ميله ي نازک پرچم است که انتهاي آن ها بساکهاي (ANTHER)‌ کوچکي قرار دارند. تخمدان خشخاش در روي نهنج نسبتاً پيش آمده اي قرار گرفته و داراي شکلي کروي بوده که از چندين حفره ي به هم پيوسته ساخته شده است. بعد از بارور شدن تخمدان خشخاش کپسولي توليد مي کند، که، تخم مرغي يا کروي شکل فاقد کرک با رنگ سبز روشن و طولي در

حدود 5سانتيمتر دارد. در انتهاي کپسول صفحه اي دائمي که همان کلاله باشد، قرار دارد. در بين اين صفحه ي فوقاني وکپسول در اغلب نژادهاي خشخاش،موقع رسيدن شکاف هاي افقي به وجود مي آيند که، باعث شکوفا شدن يا باز شدن گشته و دانه هاي ريز خشخاش از آن خارج مي شوند.

گلبرگها بلافاصله بعد از باز شدن گلها معمولاً يک روز بيشتر درام نخواهد داشت و خواهند ريخت.
ميوه ي خشخاش:‌
ميوه ي خشخاش بعد از گذشت 10 تا 20 روز از پيدايش گل، پس از ريختن گل آن به صورت نارس در سر شاخه پيدا مي شود و آن را گرز خشخاش و پوشينه وکپسول و غوزه ي خشخاش و کوکنار هم مي گويند. ميان آن خانه خانه و حاوي دانه است. اين گرزها در اواخر بهار و اوايل تابستان داراي پوست سبز است ولي بعد رنگ آن به زردي مي گرايد. در بعضي انواع خشخاش کپسول آن فاقد سوراخ است و بذرها از آن به خارج نمي ريزند.

دانه ي خشخاش:‌
در هر کپسول خشخاش معادل 25 تا 30 هزار دانه به بزرگي 1/0 تا 2/0 ميلي متر وجود دارد. اين دانه ها به رنگهاي سفيد، خاکستري، قهوه اي و سياه مي باشند. عملکرد دانه ي خشخاش حدود 800 کيلو گرم از هر هکتار است.
شرايط اقليمي مناسب براي رشد گياه خشخاش:
خشخاش مقاومت چنداني به خشکي ندارد لذا آب وهواي معتدل و گرم و نسبتاً مرطوب احتياج دارد. ضمناً خشخاش به غير خشکي نسبت به سرما و باد حساس است و احتياج نسبتاً زيادي به تابش خورشيد دارد.

خاک مناسب براي رشد خشخاش:
در صورتي که شرايط آب وهواي خشخاش کاملاً مناسب باشد، اثر خاک در بالا بردن ميزان محصول، بيشتر شايان توجه مي باشد. خاک مورد نياز خشخاش حتماً بايد حصليخيز و قوي باشد. خاکهاي شني-رسي حاصليخيز، بهترين خاک براي خشخاش است. همچنين خاکهاي نسبتاً سبک آهکي-قليايي که در بهترين شرايط زراعي تهيه شده باشد، براي خشخاش بسيار مناسب مي باشند.

ساختمان و بافت خاک بدون حاصلخيزي تأثير جالبي در عملکرد گياه خشخاش ندارد. خاکهاي مرطوب سرد-سبک نامرغوب-فقير-اسيدي و رسي (سنگين) که در اسرع وقت خشک شده و سله (ترک) توليدي مي نمايد، براي کشت و کار خشخاش مناسب نمي باشد.

کشت خشخاش:
عمده روش تکثير خشخاش از طريق بذر است. بذرها در اوايل اسفند ماه در خطوط کشت که با فاصله ي 60 سانتيمتري از هم قرار دارند، کاشته مي شوند. به دليل ريز بودن بذرها، آنهارا در بطري هايي مي ريزند که در سر بطري چوب پنبه اي قرار دارد و در وسط آن سوراخ ريزي ايجاد مي کنند و در امتداد شيار يا خطوط کشت آن را حرکت مي دهند تا بذر کمي در واحد سطح ريخته شود. اگر بذر زياد رد واحد سطح ريخته شود، به دليل ويژگي ريشه ي خشخاش، اگر تصميم به تنک کردن

داشته باشيم، با شکل مواجه مي شويم. ميزان بذر لازم حدود 2 کيلوگرم در هکتار است. در صورت کشت خشخاش به صورت رديفي يا هيرم کاري به 3 تا 4 کيلوگرم بذر در هکتار مورد نياز است. در صورت تهيه ي زمين به طور کامل و تنظيم و انجام صحيح بذر افشاني وفراهم بودن ساير شرايط ميتوان ميزان بذر در هکتار را به نصف تغيير داد. فواصل رديف کاري را در اين صورت بايد 25 تا 40 سانتي متر و فواصل بوته ها را 10 تا 15 سانتيمتر در نظر گرفت.

خشخاش را مي توان در تناوب، به عنوان پيش تناوب بعد از غلات پاييزه کشت کرد.
خشخاش در مناطق خيلي سرد در بهار ودر مناطق معتدله آن را در پاييز مي کارند.
بهتر است خشخاش را بعد از گياهان وجيني مانند:‌ چغندر، پنبه، سيب زميني و غلات کشت نمود زيرا تهيه ي زمين مناسب براي کشت خشخاش کاملاً شبيه تهيه زمين مناسب براي گياهان وجيني است با اين تفاوت که بايد خاک زمين کشت خشخاش کاملا نرم و بدون علف باشد.