بخشی از مقاله
یونجه
روش مصرف كود :
تمام كود فسفر ، پتاسه و ازته قبل از كاشت به وسيله كودپاش سانتريفوژ يا دست پاش و يا به صورت نواري در عمق مناسب( 20 تا 25 سانتي متر)توزيع و به زير خاك برده شود. كود آلي در صورتي كه پوسيده باشد قبل از كشت توزيع و با خاك مخلوط گردد. امّا در حالتي كه كاملا پوسيده نباشد بهتر است در پاييز سال قبل از كشت ، مصرف شده و با خاك مخلوط گردد. درصورت نياز به كود پتاسه درخاكهاي سبك و يا در هرخاكي كه غلظت پتاسيم قابل استفاده كمتر از 300 ميلي گرم در كيلوگرم خاك باشد ، بهتر است آن را در دو نوبت بعد از چين اوّل و همچنين در اواسط مرداد ماه بعد از برداشت ، مصرف كرد.
تناوب يونجه :
يونجه طي چندين سال عمر خود ، مقدار زييادي مواد آلي و ازت در خاك باقي مي گذارد. ازت تثبيت شده در گره هاي موجود در ريشه به صورت آلي بوده ، با افزايش سن گياه بتدريج اين گره ها از ريشه جدا شده و در خاك قرار گرفته و تجزيه مي شود و ازت آن به فرم معدني و قابل استفاده براي گياه بعدي در مي آيد. از هر هكتار مزرعه يونجه ، بسته به شرايط رشد ، سالانه حدود 70 تا 120 كيلو گرم ازت به خاك اضافه مي شود. بنابراين گياه بعدي بايد نياز ازتي بالايي داشته و از طرف ديگر نسبت به ازت زياد خاك مقاوم بوده و ورس نكند.
از جمله گياهاني كه چنين خصوصيّتي را دارند مي توان ذرت ، چغندرقند ، پنبه ، سيب زميني را نام برد. از آنجائي كه زيادي ازت خاك باعث ورس در گندم مي شود لذا اين گياه را نبايستي بلافاصله بعد از يونجه در تناوب قرار داد و معمولا يك گياه وجيني با نياز ازتي بالا مابين يونجه و گندم قرار مي گيرد. واگر بخواهيم در تناوب ، گندم را بعد از يونجه قرار دهيم بايستي از ارقامي كه كود پذيري بالايي دارند و نسبت به ورس مقاوم مي باشند استفاده كرد. در مقايسه با گندم ، جو حسّاسيّت بيشتري به ورس دارد. براي آشنايي چندين نمونه تناوب يونجه را مي آوريم :
در مناطق سرد سير :
يونجه (چند سال) - چغندر قند يا سيب زميني - گندم يا جو.
چنانچه در منطقه اي هدف ، توليد علوفه باشد مي توان از تناوب زير استفاده كرد :
يونجه (چند سال) - ذرت علوفه اي - گندم يا جو
يك تناوب ديگر نيز توصيه مي گردد كه اين تناوب را مي توان براي واحد هاي زراعي كشاورزان عمده كار پيشنهاد نمود.
يونجه - سيب زميني - گندم - جو
علّت انتخاب اين تناوب كه قابل اجرا در تمام مناطق استان مي باشد ، به شرح زير بيان مي گردد.
گندم و جو به علّت هاي زير انتخاب شده اند :
1ـ استراتژيك بودن آن ها.
2ـ تعداد كمتري كارگر نياز دارند .
3ـ در ازاي تحويل اين محصولات به دولت كشاورزان مي توانند از امكاناتي نظير كود ، سم ، ادوات دنباله بند و تسهيلات بانكي استفاده نمايند .
4ـ باعث مي شود در تمام طول سال تقريباً زمين زير كشت باشد .
5ـ كاشت ، داشت و برداشت آن ها آسان است.
6ـ در دامداري از جو استفاده مي كنند .
7ـ گندم داراي اعتبار معنوي و اقتصادي خاصّي است .
يونجه به خاطر اين كه :
1ـ استراتژيك است .
2ـ با كيفيّت است .
3ـ درآمد آن زياد است .
4ـ دامداري در منطقه وجود دارد .
5ـ خاك را اصلاح مي كند .
6ـ در صورت نياز با پيش فروش آن مي توان به درآمد رسيد .
7ـ كارگر كمتر احتياج دارد .
8 ـ از ماشين آلات مي توان در قسمت هاي ديگر مزرعه در طول 5 ـ 4 سال استفاده كرد .
سيب زميني به خاطر اين كه :
1ـ به عنوان موادّ غذايي مهمّي مطرح است .
2ـ جامعه با بحراني از آن روبرو است .
3ـ پتانسيل توليد آن در محل زياد است .
4ـ كشت آن در منطقه عملاً و در سطح زيادي مرسوم است .
5ـ مقدار توليد در هكتار آن زياد است .
6ـ درآمد زيادي از فروش آن حاصل مي گردد .
7ـ چون يك گياه وجيني است زمين از نظر محصول بعدي كم علف خواهد شد.
ارقام يونجه :
از ميان ارقام متعدّد يونجه ، در اين استان در حال حاضر از يونجه رقم همداني استفاده مي شود كه اين رقم مناسب مناطق سردسير و مناطق معتدل و منطقه طارم مي باشد و توصيه مي گردد هيچ رقم ديگري بدون مشورت وارد استان نگردد تا توليد بذر كه از سال 81 به طور اصولي آغاز گرديده دچار مشكل نشود.
تاريخ و چگونگي كاشت :
يونجه را در مناطق سرد و معتدل در بهار و نيمه اوّل شهريور بايد كاشت. در منطقه طارم مي توان در اوايل پاييز و اواخر زمستان (اسفند ماه) كاشت. در مناطقي كه زمستان هاي سخت دارند بهتر است يونجه را در بهار كاشت. حداقل درجه حرارت براي شروع جوانه زني يونجه يك درجه سانتيگراد و درجه حرارت مناسب براي كاشت حداقل ده درجه سانتيگراد مي باشد.
به دليل دوام چندين ساله يونجه ، و به واسطه اين كه در طول عمر آن فقط يك بار عمل كاشت انجام مي شود ، بايستي زمين آن را به خوبي آماده نمود. يك شخم عميق براي كاشت پاييزه در بهار همان سال و براي كاشت بهاره در پاييز سال قبل لازم است. با انجام اين شخم بقاياي علف هاي هرز چندين ساله به خصوص ريشه ها در معرض آفتاب قرار گرفته و خشك شده و از بين ميروند. ضمن اين كه نزولات آسماني بهتر در خاك ذخيره شده و بقاياي محصول قبلي تا زمان كاشت يونجه ، به خوبي مي پوسند.
در موقع كاشت يك شخم سطحي تر براي آماده شدن بهتر زمين زده مي شود. براي خرد شدن كلوخه ها زمين را دو بار عمود بر هم ديسك مي زنيم. در صورت وجود بقاياي محصول قبلي و ريشه هاي علف هاي هرز در سطح خاك ، از هرس يا دندانه براي جمع آوري آنها استفاده مي كنيم. پس از آن زمين را توسّط تسطيح كن (لولر) تسطيح مي كنيم.
تسطيح بهتر زمين در آبياري يكنواخت زمين ، سبز شدن يكنواخت بوته ها و همچنين در كيفيّت بهتر كار ماشين هاي برداشت مؤثر است. انتخاب طول كرت بر اساس شيب زمين و نوع خاك انجام مي گردد. هر چقدر شيب زمين بيشتر و بافت خاك سبك تر باشد ، طول كرت كمتر است. پس از تسطيح مي توان توسط كودپاش سانتريفوژ اقدام به كودپاشي كرد. توسط بعضي از بذركارها عمل كودپاشي و بذركاري ميتواند همزمان انجام مي شود.
بذرپاشي به دوصورت :يابه وسيله دست و يا توسط دستگاه هاي بذرافشان انجام مي گيرد. درصورت عدم دسترسي به ماشينهاي بذرافشان مي توان بذر يونجه راتوسط كارگر با تجربه درسطح خاك پاشيده و سپس توسط دندانه يا ديسك سبك ويا از طريق كشيدن سرشاخه هاي درختان ( درسطوح كوچك ) بر روي زمين بذر هارا در عمق كمي از خاك قرار داد.روش ديگراستفاده ازماشين هاي بذرافشان است.
ماشين هاي بذر افشان داراي مخاذن بذر و كود هستند و كاشت بذر و اضافه كردن كود به زمين را توأماً انجام مي دهند. اين دستگاه هاداراي دوغلطك هستند كه بذ ر به صورت آزاد ازمخزن بذر بين دو غلطك به طور يكدست پاشيده مي شود. غلطك جلو باعث به هم فشردن بستر بذر و غلطك عقب باعث دفن كردن بذر وبه هم فشردن خاك مي شود.
