بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اندام سبز در طول ساقه و شاخه
- در اثر رشد و نمو جوانه انتهائی ساقه یا جوانه های محوری تولید می شود.
- در روی ساقه های زیرزمینی و گیاهان نواحی خشک به صورت فلس
- در نباتات بیابانی به صورت تیغ
- برگها در جوانه ها و انتهای ساقه جوانتر و کوچکتر از سایر برگها
اسلاید 2 :
مورفولوژی خارجی برگ
- پهنکLima : صفحه سبز رنگی به ابعاد مختلف ، به صورت افقی قرار گرفته
دمبرگpetiole: دنباله باریک وسیله ارتباطی پهنک به ساقه
برگ بی پایه : برگ بعضی از گیاهان فاقد دمبرگ
غلاف یا نیام: در بعضی از گیاهان قاعده دمبرگ در ناحیه اتصال به ساقه پهن می شود و بخش یا تمام محیط ساقه را در بر می گیرد.(در غلات رشد غلاف بالا و تمام گره های ساقه را پوشانده)
گوشوارکstipula: دو صفحه کوچک در قاعده برخی از برگها
زبانک: در غلات در فاصله غلاف و پهنک ، صفحه شفاف و کوچکی است که در داخل غلاف و امتداد آن قرار گرفته است.
در هر برگ پهنک قسمت اصلی و سایر اجزاء را ضمائم برگ نامیده می شود.
اسلاید 3 :
اقسام برگ
الف - برگ ساده
پهنک برگ قطعه واحدی است و فقط یک پهنک دارد.
انواع برگ ساده بر اساس تفاوت در بریدگی های حاشیه آنها:
1- برگ صاف
فاقد بریدگی و دندانه(اطلسی،یاس،پیچ امین الدوله)
2- برگ مضرس
کناره دارای بریدگیهای کوچک یا بزرگ که هرکدام در امتداد یک رگبرگ فرعی
شامل تضاریس ساده(ریحان، راش) و تضاریس مرکب: هر یک از بریدگیها دارای دندانه های فرعی می باشند (نارون)
3-برگ مضرس هلالی
انتهای دندانه ها هلالی (شمشاد)
4- برگ کنگره ای
دارای بریدگی درشت
شامل کنگره ای پنجه ای (مو) و کنگره ای شانه ای (بلوط)
اسلاید 4 :
انواع برگ ساده بر اساس فرم پهنک برگ:
- تخم مرغی شکل
- قلب مانند
- دلتا شکل
- شمشیری شکل
- درفش شکل
- گرد یا مدور
- طویل
- خطی
- ماله ای شکل
- نیزه ای شکل
- دایره ای شکل
- قلوه ای شکل
- گندمیان
- بیضی شکل
اسلاید 5 :
ب – برگ مرکب
-بریدگی در برگهای ساده زیاد است و پهنک برگ به چند قسمت مجزا تقسیم شده به هر کدام برگچه گویند.
انواع برگ مرکب:
1- مرکب شانه ای
برگچه ها در طرفین دمبرگ اصلی و در امتداد و موازات آن است.(گلسرخ، اقاقیا، تیره نخود)
( انواع آن: یک شانه ای ، دوشانه ای، با برگچه انتهائی یا بدون برگچه انتهائی)
2- مرکب پنجه ای
اتصال برگچه ها در یک نقطه به هم(شاهدانه، لوین)
اسلاید 6 :
طرز قرار گرفتن رگبرگ ها و انشعابات فرعی آنها:
انشعابات شانه ای:
رگبرگهای فرعی منظم و موازی از رگبرگ اصلی انشعاب یافته و هر یک انشعابات فرعی دیگر تشکیل می دهد- گیلاس و راش
انشعابات پنجه ای :
فاقد رگبرگ اصلی و دستجات چوب و آبکش به رگبرگ های متساوی منشعب
می گردد(شاهدانه)
انشعابات موازی:
در رگبرگهای دراز و کشیده است.مثل لاله، زنبق و غلات
اسلاید 7 :
تغییرات برگ:
1-فلس: برگ در زیر زمین روی ساقه های زیر زمینی، کلروفیل از دست داده، جهت محافظت گیاه و جوانه، پیاز سوسن و نرگس
2- خار: برگ تبدیل به خار، محافظت گیاه از جانواران، برگ کنگر و زرشک . در کاکتوس به خار تبدیل شده است.
خارهائی که از تغییر ساقه ایجاد شده اند،از کنار برگ ظاهر شده و خود حامل برگ و جوانه اند ولی خارهائی که از تغییر برگ تولید شده اند، حامل برگ و جوانه نیستند.
3- فیلودها: برگی از گسترده شدن دمبرگ حاصل شده- درخت اکاسیا
4- پیچکها : پیچک نباتات تیره کدو از تغییرات برگ به وجود آمده اند.در نخود فرنگی و خلر برگچه های انتهائی به پیچ تبدیل می شوند.
5- برگه: برگهای مجاور گل و سبز رنگ و کوچک و غیر طبیعی
6- برگ نباتات آبزی: در اینها برگ داخل آ ب با برگ هوائی متفاوت هستند، تیر کمان آبی ( داخل آب باریک و بی پایه، برگهای شناورقلوه ای شکل و برگ هوائی دارای دمبرگ طویل)
7-برگ نباتات گوشتخوار: گیاه نپتس و ساراسینا – در نپتس برگ طویل و پیچیده و آخرین قسمت آن کوزه ای و در انتها متصل به پهنک کوچک برای به دام انداختن حشره
اسلاید 8 :
طرز قرار گرفتن برگ روی ساقه (فیلوتاکسی )
به منظور تقارن گیاه و حداکثر استفاده از نور آفتاب، برگها و شاخه ها روی ساقه اصلی با نظم روی ساقه اصلی اند( این طرز قرار گرفتن برگ روی ساقه، فیلوتاکسی نام دارد.)
1- نظم چرخه ای یا متقابل:
برگهای پیرامونی : چند برگ از یک گره خارج شود.
در هر گره ساقه دو یا چند برگ ظاهر شده و تشکیل چرخه برگی می دهند.
چرخه دوتائی یا دیمر : دو برگ از یک گره خارج شود.(یاس ، نعنا ، پیچ امین الدوله)
چرخه سه تائی یا تریمر: 3 برگ –خرزهره
چرخه چهارتائی یا تترامر : 4 برگ- میریوفیلوم
چرخه پلی مر یا چند برگی : تعداد بیشمار برگ –هیپوریس
اسلاید 9 :
2- نظم تناوبی یا برگهای متناوب و منفرد:
الف: نظم خطی:
ارتوستیک :برگهای متناوب بر روی خطوط منظم و موازی ،در امتداد طول ساقه
تناوب دو تائی یا دی ستیک : اگر برگها در روی دو خط منظم باشند- در تک لپه ایها و تعدادی از دولپه ایها مثل ذرت و نارون
تری ستیک: خطوط نظم ارتوستیک 3 باشد- توس
چنار 5 و زرشک دارای 8 ارتوستیک هستند.
ب- نظم مارپیچی:
اسپیروستیک :
خطوط نظم به صورت موازی نبوده بلکه به صورت مارپیچی است.
که ممکن است یک یا چند اسپیروستیک روی ساقه باشد.
در نظم مارپیچی،در طول ساقه هیچگاه دو برگ در روی یک خط راست قرار
نمی گیرد. بلکه بصورت مارپیچی قرار دارند.
اسلاید 10 :
ساختمان داخلی برگ
1- ساختمان دمبرگ:
اپیدرم سطح آن مانند ساقه و برگ کوتینی و گاهی دارای روزنه و موهای یک یا چند سلولی.پارانشیم آن غیر منظم سلولهای گرد و بیضی و حاوی دانه های کلروپلاست و مئا، و دارای بافتهای مقاوم مثل اسکلرانشیم،کلانشیم ، الیاف .
آخرین طبقه پوست آندودرم و به شکل حلقه مسدودی دستجات چوب و آبکش را از پوست جدا می کند: این حالت منومریستل نام دارد.
شیزومریستل :اگر هر یک از دستجات بطور مجزا توسط آندودرم از پوست جدا گردد.
داخل پارانشیم دستجات بطور منظم اند و از انشعابات دستجات ساقه اند و رگبرگها را تشکیل داده. پس دستجات آبکشی ساقه که درسمت خارج اند، در دمبرگ و پهنک در پائین اند. و دستجات چوب بالعکس.
طرز قرار گیری دستجات چوب و آبکش در دمبرگ : هلالی شکل و نسبت به سطح تقارن برگ متقارن است.