بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
تعريف خوشه صنعتي (Industrial Cluster)
خوشه صنعتي به مجموعه‌اي از واحدهاي کسب و کار (Enterprises) اطلاق مي‌شود که در يک منطقه جغرافيايي و يک گرايش صنعتي متمرکز شده و با همکاري و تکميل فعاليتهاي يکديگر،به توليد و عرضه تعدادي کالا و خدمات مي‌پردازند و از چالش‌ها و فرصت‌هاي مشترک برخوردارند.
عموماً‌خوشه‌ها تعداد زيادي واحدهاي اقتصادي خرد، کوچک و متوسط را دربر مي‌گيرند که از نظر جغرافيايي،اين واحدها مي‌توانند در سطح روستا، شهر و يا شهرستان پراکنده باشند.
بدين ترتيب، مشخصه‌خوشه‌هاي صنعتي؛ تمرکز جغرافيايي، همکاري در تکميل فعاليتهاي يکديگر،توليدات و خدمات مشترک و همين‌طور چالش‌ها و فرصت‌هاي مشترک است.
یکی از استراتژی‌های توسعه اقتصادی که در خلال سالهای اخیر توجه زیادی به آن شده است، توسعه از طریق خوشه‌های صنعتی است.
اسلاید 2 :
علت اصلي در رشد سريع خوشه صنعتي به دليل اتباط با موضوعاتي مانند مديريت با‍‍‍‍‍‍‍‍زرگاني، سياست هاي اقتصادي ، فرهنگي واجتماعي است . در بحث خوشه هاي صنعتي روي انواع تجمعات اقتصادي كه در توسعه شهرهاي بزرگ به كار مي رود بحثي نداريم .
مارشال معتقد است سازمانها بنا به دلایل زیر می‌خواهند در یک مکان قرار گیرند: اول اینکه، این کار به آنها اجازه می دهد از لحاظ تأمین نیروی کار متخصص و ماهر در مضیقه نباشند. دوم اینکه سازمانها می‌توانند ورودیهای خاص یک صنعت مانند فناوری یا سرمایه گذاری را به صورت مشترک استفاده کنند. سوم، سازمانهایی که از نظر جغرافیایی به هم می پیوندند، می توانند حداکثر جریان اطلاعات و ایده های نو را خلق کنند. به عبارت دیگر، دانش تولید، فنی و بازار راحت تر تسهیم و سریعتر به خلاقیتهای ارزشمند تبدیل خواهدشد.
تعریف ما از خوشه های صنعتی شامل نگاه مارشالی به صرفه جویی در مقیاسهای شهری بویژه مکانی است. اما مشخصاً از مفهوم تجمیع جداست، چراکه تعاملات دانشی در خوشه تصادفی نیست و برعکس، کاملاً آگاهانه است، ساختاری اجتماعی دارد و برای رقابتی باقی ماندن ارزش قائل است.
اسلاید 3 :
در گذشته خوشه هاي صنعتي را بر اساس مزا يا ي اقتصادي از نظر نزديكي جغرا فيا يي دسته بندي مي كردند اما امروزه خوشه هاي صنعتي را بر اساس مزا ياي رقابتي دسته بندي مي كنند . قدرت يك خوشه به عوامل زير بستگي دارد. استراتژي شركت ، محيت وشرايط نهادها ، محيط وشرايط تقاضا ، صنايع وابسته و پشتيبان سياستها و مشوقهاي دولت . . .
مفهوم کارآفرينی:
كارآفريني مفهومي است كه تاكنون از ديدگاههاي مختلف مورد بررسي قرار گرفته است و همه بر اين باورند كه كارآفريني( Entrepreneurship) موتور محركه توسعه اقتصادي كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه است. سه دليل مهم كشورها براي توجه به مقوله كارآفريني , توليد ثروت , توسعه تكنولوژي و اشتغال مولد است.درحالي كه در كشور ما به اشتباه اين مفهوم صرفاً با اشتغال زايي مترادف شده و فقط براي حل مشكل اشتغال به سمت كار آفريني پيش مي رويم .
اسلاید 4 :
عناصر به كار گيرنده و دگرگون كننده دانش در خوشه هاي صنعتي :
در اين قسمت به بررسي نقش مديريت دانش در توسعه خوشه صنعتي و اهميت دانش در شناخت خوشه مي پردازيم .
توضيح در قالب يك مثال ، عناصر به کارگیرنده دانش شامل نگهداری یا توسعه ظرفیت استفاده از حالتهای موجود تولید، آموزش کارگران در زمینه روالهای تثبیت شده بهره برداری یا در بستر خوشه و تقلید از شیوه های تولید شرکتهای مجاور می شود. عناصر دگرگون کننده دانش نیز مدیریت فرایندهای نوآوری، طراحی و ساخت محصولات یا جست و جو، انتخاب، اقتباس و شبیه سازی محصولات جدید یا فناوریهای فرایند تولید (از خارج خوشه) را شامل می شود.
اسلاید 5 :
زير مجوعه هاي يك خوشه صنعتي :
زير مجوعه هاي يك خوشه صنعتي فقط شامل واحدهاي كسب وكار كه توليدات و خدمات مشخصي ارايه ميدهند نيست بلكه پيمانكاران فرعي ، خريداران ، صادر كنندگان و . . . و كساني كه به طور مستقيم و غير مستقيم توليد در خوشه كمك مي كنند را نيز شامل مي شود .
نمونه هايي از خوشه هاي صنعتي در ساير كشورها عبارتند از :
خوشه‌هاي صنعتي سفال و سراميک لالجين، ادوات کشاورزي مازندران، حوله‌بافي چله‌خانه تبريز، قطعات خودروي تبريز،و سنگ اصفهان، مثال‌هايي از خوشه‌هاي داخل کشور و خوشه‌هاي کشباف لودهيانا در هند، الکترونيک سيليکون و سينمايي هاليوود در آمريکا و نساجي بيلا در ايتاليا، نمونه‌هايي از خوشه‌هاي صنعتي در ساير کشورها هستند.
اسلاید 6 :
تحليل خوشه :
براي تحليل خوشه هاي صنعتي ميتوان فوايدي كه از خوشه بندي شدن به دست مي ايد را مورد بررسي قرار داد كه عبارتند از : دسترسي به نيروي كار ماهر ، مواد اوليه ، قطعات مورد نياز و نيز گردش سريع اطلا عات منتج از اصل هم مكانيست ،كاهش در متوسط هزينه هاي توليد در بلند مدت
مزيت حاصل از رقابت جمعي و صرفه هاي بيروني حاصل از خوشه شدن به اين قرار است:
تسهيل بسيج منابع مالي و انساني
تقسيم شدن سرمايه گذاري به مراحل كوچك و با ريسك پايين
فراهم شدن بستري مناسب براي صعود و بالندگي شركت هاي كوچك
برقراري پيوندهاي متنوع بين عاملان اقتصادي درون خوشه
امكان ارائه پروژه هاي مشترك فناوري ، بازار ، ارتقا سطح توليد و دوره هاي مشترك آموزشي
ايجاد خلاقيت و طرحهاي جديد كسب و كار
در صورت تشكيل خوشه اي با مشاركت شركتهاي فرا ملي ، جذب بيشتر سرمايه گذاري مستقيم خارجي ، توسعه و گسترش عرضه كنندگان و انتقال فناوري به ساير شركتهاي محلي منتج خواهد گرديد.
اسلاید 7 :
يك خوشه ي صنعتي از سه بعد زمان، مكان و ارتباطات تشكيل شده است و خوشه ها را از لحاظ ساختاري در چهار دسته تقسيم بندي كرده اند.
1- خوشه ي بنگاهي متداول
2- خوشه هاي توپي و پره اي
3- خوشه هاي اقماري
4- خوشه هايي با روابط شبكه اي
اسلاید 8 :
مواردي كه خوشه نيستند
به يك شهرك صنعتي كه در آن صنايع مختلف مستقر و محصولات متعدد و مختلفي توليد مي‌شود يا گروه كوچكي از واحدهاي اقتصادي كه در كنار هم جمع شده و در يك كسب‌وكار به صورت موردي مشاركت مي‌كنند يا يك تعاوني كه به‌منظور تقويت همكاري بين واحدهاي اقتصادي ايجاد مي‌شود يا يك انجمن، اتحاديه يا كنسرسيوم خوشه اطلاق نمي‌شود. سيستم‌هاي پيمانكاري فرعي، شركتهاي مادر و شركتهاي بزرگ در بردارنده واحدهاي متعدد و متفاوت نيز خوشه نيستند.
خوشه‌هاي ايجادي
خوشه‌هاي جديد را ميتوان با سياستهاي حمايتي فعال ايجاد كرد اگرچه با توجه به پيچيدگي موجود تعداد و تنوع زياد ذي‌نفعان مورد نياز براي يك خوشه است، ايجاد يك خوشه جديد نيازمند فراهم ساختن بسترهاي لازم و تخصيص منابع بسياري بوده و مهم‌تر اينكه مستلزم سرمايه‌گذاري زيادي از سوي بخش خصوصي است كه در جريان يك فرآيند پيچيده طبيعي و طي فازهاي متعددي امكان پذير خواهد بود.
خوشه‌هاي صنعتي مي‌توانند موتور محركه اقتصاد ملي و منطقه‌اي باشند و در نتيجه توسعه خوشه‌ها، بنگاه‌هاي درون‌خوشه با بازدهي بيشتر و استفاده تخصصي‌تر از امكانات و اولويت‌هاي موجود كار مي‌كنند و بنگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي مرتبط به سطح جديد و بالاتري از توان نوآوري مي‌رسند.
اسلاید 9 :
جمع بندی:
خوشه هاي صنعتي موفق را نمي توان از صفر ايجاد كرد بلكه بهتر است ميزان حداقلي از شركتها و نيروي كار ماهر وجود داشته باشند ، بدين ترتيب گام نخست در تشكيل يك خوشه شناسايي مناطقي است كه از تمركز بالاي صنعتي در رشته فعاليتهاي خاص برخوردار بوده ، بطوريكه بتوان آنها را در غالب خوشه صنعتي سازماندهي کرد.آنچه مسلم است تشكيل خوشه به تنهايي نمي تواند عامل شكوفايي صنعتي باشد بلكه در بافت كلان اقتصادي است كه مي تواند به عنوان يك حلقه ارزش افزوده براي توسعه اقتصادي محسوب گردد .
توسعه صنعتي مبتني بر خوشه ها، بعنوان يك استراتژي نوين مورد توجه برنامه ريزان و سياستگذاران در كشورهاي صنعتي و در حال توسعه می باشد. به‌طور كلي، خوشه صنعتي عبارت است از مجموعه‌اي همگن از صنايع كه در مناطق جغرافيايي به‌سبب وجود مزيتهاي خاص و يا سرمايه‌هاي قوام‌يافته اجتماعي چون فن و مهارت، با اهداف اقتصادي شكل گرفته و همكاري توأم با رقابت با يكديگر دارند. از حدود سه دهه پيش اين الگوي منطقه اي سازماندهي صنايع كوچك و متوسط در نقاط مختلف جهان در رشته هاي متعدد صنعتي پياده شده است كه از نتايج آن مي توان به جهاني شدن اقتصاد هاي محلي – افزايش درآمد سرانه آنها – ايجاد اشتغال و رشد و توسعه درون زاي مبتني بر توانمنديهاي اين مناطق اشاره كرد. بعلاوه از ديگر مزاياي اين الگوي سازماندهي صنايع – هدفمند بودن- هر چه تخصصي تر شدن و اقتصادي تر بودن خدمات و پشتيباني ها از صنايع مجتمع در خوشه ميباشد.
اسلاید 10 :
تهیه نقشه کشوری برای خوشه ها به منظور چیست؟
بمنظور ايجاد تصويري جامع از وضعيت خوشه هاي صنعتي موجود كشور، شناسايي آنها و تعريف حجم فعاليت مورد نياز كه پايه اي براي سياستگذاري است، تهيه نقشه كشوري خوشه هاي صنعتي ضروري خواهد بود. اين نقشه كه تعيين كننده توزيع جغرافيايي و مشخصات كلي هر يك از خوشه ها در مناطق مختلف است، در واقع هم تصويري از وضع موجود و هم ابزار برنامه ريزي خواهد بود. در صورتي كه بخواهيم امكان توسعه صنايع كوچك و خوشه ها فراهم آيد، لازم است خدمات مورد نياز(اعم از خدمات تكنولوژيك، بازار، مالي و...)در اختيار آنها گذارده شود.
نقش خوشه:
توسعه از طريق ابداء خوشه اي نقش محوري و بارزي در سياستهاي اقتصادي و صنعتي كشورهاي توسعه يافته ايفا مي نمايد. اگر رويكرد هاي گذشته تمركز بيشتري بر اقتصاد كلان داشته اند، اينك كسب و كار خرد، احساس مسئوليت نسبت به افزايش قابليت رقابت واحدهاي كوچك و متوسط، بهبود ارتباطات شبكه اي، تاكيد بر حمايتهاي غير مستقيم در مقابل پرداخت يارانه، تركيب رقابت و همكاري بمنظور تقويت يادگيري و نوآوري، ارتقاء سطح همكاري واحدهاي كوچك و بزرگ و تقويت مثلث همكاري خوشه ها، دولت و دانشگاه مورد تاكيد و توجه بيشتري قرار مي گيرد.
