بخشی از مقاله
چکیده
خوشهی صنعتی ترکیب منسجمی از متخصصین، سرمایه مخاطره پذیر، شرکتهای با فناوریهای برتر و زیرساختهای فیزیکی مناسب است که در مجاورت دانشگاهها، پارک های علم و فناوری و مراکز تحقیقاتی و در یک محدودهی جغرافیایی مشخص با یک مدیریت بازار محور، کالاها و خدمات دانشمحور را تولید میکند. دولتها همواره با تدابیر مختلفی به فکر حمایت منطقی از این شرکتها برمیآیند تا قابلیتهای آنها را به گونهای بالا ببرند که توان رقابت در بازارهای رقابتی دنیا را به دست آورند .
در این بین دانشگاهها و مراکز علمی نقش بسیار مهمی را در شکلگیری، توسعه و ارتقای یک خوشهی صنعتی بازی میکنند. در این پژوهش سعی بر آن است که به بررسی مهمترین نقشهای دانشگاهها و مراکز علمی در توسعه خوشه صنعتی پلیاتیلن کرمانشاه پرداخته شود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و ازلحاظ روش، توصیفی پیمایشی است.
جامعه آماری تحقیق شامل شرکتهای فعال در خوشهی صنعتی و دانشگاههای استان کرمانشاه میباشد که کل جامعه ی آماری بهعنوان نمونه درنظر گرفته شده است، همچنین ابزار گردآوری دادهها پرسش نامه محقق ساخته میباشد. تحلیلهای آماری به وسیله نرمافزارهای SPSS وAMOS انجام گرفت. یافتهها حاکی از آن است که دانشگاهها و مراکز علمی به وسیله ی تربیت نیروی کار باکیفیت، تجاریسازی تکنولوژی و ایجاد شرکتهای دانشبنیان بر توسعه خوشه صنعتی پلیاتیلن کرمانشاه تاثیرگذار هستند.
-1 مقدمه
در تأکید بر ضرورت درک نقش بازیگران خاص در یک خوشهی صنعتی، بوجا - 2011 - 1 بیان میکند که خوشهها به طرزی جادویی در مناطقی تصادفی و یا در مناطقی که ازلحاظ تئوریک بهترین شرایط را فراهم کردهاند به وجود نمیآید؛ خوشهها در مناطقی که در آن تعدادی از شرکتها به گرد هم جمع شده و لینکهایی اقتصادی برای همکاری و رقابت را توسعه دادهاند، به وجود میآید. همچنین ابتکار عمل خوشه متعلق به یک بازیگر بازار - خوشه - است. بر اساس نظر بوجا این بازیگر بازار میتواند سایر بازیگران بازار را به خوشه جذب و حمایت کند. طبق تحقیقات تیلور - 2008 - 2 یکی از اینچنین بازیگران خوشه، دانشگاهها میباشد.
تیلور بیان میکند که دانشگاهها در زمرهی هفت عامل اصلی برای خوشهها هستند، همچنین او دانشگاه ها را بهعنوان نهادی توصیف میکند که باید منابع و تمایل مورد نیاز جهت ایجاد شبکهای از ارتباطات در خوشه را دارا باشد تا درنهایت نقشی رهبر گونه را در اقتصاد محلی ایفا کند. در پژوهشی که بهوسیلهی انجمن دانشگاههای اروپا3 در سال 2010 انجام شد، نقش تحقیقات دانشگاهی برای تولید دانش و نوآوری در راستای پاسخگویی به نیازهای اقتصاد منطقهای، بسیار حیاتی توصیف شده است.
ازنظر کوتچا و همکاران - 2011 - 1 دانشگاه ها نقش بسیار مهمی در طرحریزی زمینه برای یک اقتصاد مبتنی بر نوآوری سالم بازی میکنند و یکی از فعالیتهای اصلی دانشگاهها در این زمینه، انجام تحقیق و توسعه است.
مطالعات در مورد نقش دانشگاهها در خوشههای صنعتی ایالاتمتحده، اروپا و آسیا بیانگر وجود انواع ارتباط بین دانشگاهها و شرکتهای مستقر در خوشهی صنعتی است، هرچند گاهی اوقات ارتباط شرکتهای مستقر در خوشه با مراکز تحقیق و توسعهی خارج از خوشه نیز به همان اندازه گسترده است. بهعلاوه اندازه، نوآور بودن و استراتژیهای شرکت های مستقر در خوشه، ماهیت و اندازهی این ارتباطات را تحت تأثیر قرار میدهد. هراندازه که ویژگیهای خوشه تغییر میکند، روابط موجود میتواند عمیقتر شود و حتی نوع جدیدی از ارتباط نیز به وجود آید. اگرچه نه بهطور کامل، اما نقشهای مختلفی را که دانشگاه ها - مؤسسات تحقیقاتی - در خوشههای صنعتی بازی میکنند، شناخته شده اند
-2 خوشه صنعتی
ازآنجاکه موضوع خوشههای صنعتی به عوامل جغرافیایی، نهادی، سیاسی و مزیتهای منطقهای وابستگی شدیدی دارد، لذا اتفاق نظر در مورد تعریف خوشههای صنعتی وجود ندارد و در پی آن ارائه تعریف جامع و فراگیر از این واژه مشکل است، اما برای آشنایی بیشتر با واژهشناسی خوشههای صنعتی در این قسمت تعاریف متعددی که برگرفته از مطالعات تحلیلی کاربردی در کشورهای مختلف است ارائه میگردد. برخی بهطور سنتی خوشه صنعتی را برحسب صرفههای اقتصادی تجمعی، برخی خوشه را بهطور تکی و با تأکید بر ارتباطات کلیدی عرضه تقاضا و برخی خوشه را برحسب همکاری و تجمع واحدهای صنعتی در یک مکان خاص تعریف میکنند. بهطورکلی برحسب کاربردهای مختلف، تعاریف متعددی از خوشه میتوان ارائه کرد که ممکن است این تعاریف سازگاری چندانی باهم نداشته باشند.
پورتر 3 که یکی از سردمداران مفهوم خوشه صنعتی در جهان است خوشه را اینگونه تعریف میکند : »خوشهها تمرکز جغرافیایی شرکتها و نهادهایی با ارتباطات درونی در یک زمینه خاص هستند. خوشه ها آرایشی از صنایع و سایر نهادهای مرتبط هستند که در رقابت وجود آنها اهمیت دارد. برای مثال میتوان تأمینکنندگان مواد اولیه و عوامل تخصصی از قبیل ماشینآلات، خدمات و تسهیلات زیربنایی را نام برد .
خوشهها اغلب به جریانهای پاییندستی مرتبط میگردند. جریانهایی مانند مشتریان، سازندگان محصولات مکمل و شرکت هایی که از مهارتها و تکنولوژیهای مناسب برخوردارند. خوشهها شامل سازمانهایی از قبیل مراکز آموزشی دولتی و سایر مؤسسات آموزشی، تحقیقاتی - مانند دانشگاه ها - ، مؤسسات تنظیمکننده استانداردها، ارائهدهندگان آموزشهای حرفهای و انجمنهای تجاری که اطلاعات، تحقیقات و پشتیبانی فنآوری را تدارک میبینند
کانون کارآفرینی اسکاتلند خوشهها را مجموعهای از مشتریان، عرضهکنندگان، رقبا و نهادهای پشتیبانی از قبیل دانشگاه ها، مراکز آموزشی، تحقیقاتی، نهادی، مالی و امکانات زیربنایی می داند - بیرکینشاو و هود4، . - 1998 خوشه متشکل از انواع مختلفی از شبکههاست که دسترسی به انواع مختلفی از دانش و اطلاعات در جهت نوآوری و خلق ایده های جدید را تسهیل میکند
